Şempanze yavrusu da çocuk gibi oynuyor

Şempanzelerle gerçekleştirilen son bir araştırma şempanze yavrularının birçok açıdan çocuklara benzer bir şekilde oyun oynadıklarını göstermiş.

Şempanzelerle gerçekleştirilen son bir araştırma şempanze yavrularının birçok açıdan çocuklara benzer bir şekilde oyun oynadıklarını göstermiş.

İnsan da dahil birçok memeli için oyun, gelişimin önemli bir parçasıdır. Bir anlamda da “gerçek yaşama” bir hazırlıktır. Şempanzelerle gerçekleştirilen son bir araştırma şempanze yavrularının birçok açıdan çocuklara benzer bir şekilde oyun oynadıklarını göstermiş. Çocuklara göre yalnızca bir eğlence olan oyun, gelişim psikologlarına göre çok daha fazlası. Nitekim çocuklar oyunla adım adım dünyaya hazırlanırken, en basit hareket yetilerinden sosyal eylem yeterliliğine kadar neredeyse her şeyin antrenmanı yapılıyor. Sadece insanlar da değil mesela insansı maymun gibi memeliler de becerileri oynayarak öğreniyorlar. Bunun için objelerden yararlandıkları gibi tek başına ya da grup halinde zıplama, atlama veya tırmanma gibi hareketlerden yararlanarak sosyal rollerini deniyorlar. İlk oyun arkadaşı anne veya diğer bir yakındır. Örneğin “ce ee” saklambaç oyununu bebekler kadar insansı maymun yavruları da severler. Çocuk büyüdükçe sosyal deneyim alanı olarak grup oyunlarının önemi artmakta. Pisa Üniversitesi’nde Giada Cordoni ile çalışan ekip, Fransa ve Hollanda’daki hayvanat bahçelerinde yaşayan şempanze yavrularının oyun oynama davranışlarını inceledikten sonra bunları çocukların davranışlarıyla karşılaştırmış. Bu şekilde hayvanlardaki davranışların büyüme sürecinde, insanda olduğu gibi gelişim evrelerine bağlı olarak hep değiştiğini görmüş. Çok küçük maymun yavruları tıpkı çok küçük çocuklar gibi çoğunlukla yalnız oynasalar da en çok yaşıtlarıyla oyun oynamaya seviyorlar. Araştırmalara göre bu davranış dokuz aylıktan itibaren gözlemlenebilmekte. Çocukların birbirleriyle ne şekilde oynadıkları ilerleyen yaşla birlikte değişiyor. Anlaşıldığı üzere yuvarlanıp, boğuşmak yaşamın ilk yıllarında her şeyden önce hareket yetilerinin gelişmesini sağlıyor. Bu oyunlar daha sonraları daha mücadeleci bir hal alıyor. Oyunlar ilerleyen yaşla birlikte zorlaşıyor. Hatta yüz ifadeleri arasında bile benzerlik söz konusu. Şempanzeler de diğerleriyle iletişim kurmak için gülüyor veya mimikler yapıyorlar. Şempanzelerin oyun davranışları, şempanze ve insan arasındaki bilişsel örtüşmelerin ve gelişim benzerliklerinin diğer primatlara kıyasla daha fazla olduğunu göstermekte. CUMHURİYET BİLİM TEKNİK EKİ