Edinburgh Üniversitesi’ndeki bilim insanları, demanslı kedilerin beyinlerinde insanlardaki Alzheimer hastalığına çarpıcı şekilde benzeyen değişiklikler keşfetti. Araştırma, kedilerin hem insanlar hem de kendi türleri için yeni tedavilere ışık tutabilecek doğal bir model olduğunu ortaya koyuyor.

Demanslı Kediler, Alzheimer Araştırmalarında Umut Oldu

Edinburgh Üniversitesi bilim insanları, feline demans (kedilerde demans) ile insanlarda görülen Alzheimer hastalığı arasında çarpıcı benzerlikler buldu. Araştırmaya göre demanslı kedilerin beyinlerinde, Alzheimer’ın ayırt edici özelliği olan toksik amiloid-beta proteini birikiyor ve bu durum sinaps kaybına yol açıyor.

Bulgular Neler Gösteriyor?

Araştırmada yaşamını yitirmiş farklı yaşlardaki 25 kedi incelendi. Güçlü mikroskop görüntüleri, yaşlı ve demanslı kedilerin beyin hücreleri arasındaki sinapslarda amiloid-beta birikimi olduğunu gösterdi.

Sinapslar, beyin hücreleri arasındaki bilgi akışını sağlayan hayati yapılardır. İnsanlarda Alzheimer hastalığında sinaps kaybı, hafıza ve bilişsel becerilerin azalmasının en güçlü göstergesidir.

Destek Hücreleri de Rol Oynuyor

Araştırmacılar ayrıca astrosit ve mikroglia adı verilen beyin destek hücrelerinin, etkilenen sinapsları adeta “yuttuğunu” keşfetti. Bu sürece sinaptik budama deniyor. Normalde beyin gelişimi için gerekli olan bu mekanizma, demans durumunda sinaps kaybını hızlandırabiliyor.

Kediler, Doğal Alzheimer Modeli Olabilir

Geçmişte Alzheimer araştırmaları genetik olarak değiştirilmiş kemirgen modelleriyle yapılırken, kemirgenler doğal olarak demans geliştirmiyor. Kediler ise bu beyin değişikliklerini doğal olarak yaşadıkları için, hem hastalığı anlamak hem de tedavi geliştirmek açısından çok daha doğru bir model sunabilir.

Uzmanlardan Açıklamalar

Dr. Robert McGeachan, Edinburgh Üniversitesi Royal (Dick) Veterinerlik Okulu:

“Demans ister insanı ister kediyi etkilesin, yıkıcı bir hastalıktır. Bulgularımız, kedilerdeki demans ile insanlardaki Alzheimer arasındaki çarpıcı benzerlikleri ortaya koyuyor. Bu, hem insanlar hem de yaşlanan evcil hayvanlarımız için umut verici tedavilerin yolunu açabilir.”

Prof. Danièlle Gunn-Moore, Feline Tıbbı Kişisel Kürsü Başkanı:

“Kedilerde demans, hem kedi hem de sahibi için çok üzücüdür. Bu tür araştırmalar, onları en iyi nasıl tedavi edeceğimizi anlamamızı sağlar. Kedilerdeki demans, Alzheimer için mükemmel bir doğal modeldir; herkes faydalanır.”

Araştırmanın Önemi

Finansman: Wellcome ve Birleşik Krallık Demans Araştırma Enstitüsü

Yayın: European Journal of Neuroscience

Ortaklar: Edinburgh Üniversitesi, California Üniversitesi, Scottish Brain Sciences

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Kedilerde demans belirtileri nelerdir?
Artan miyavlama, kafa karışıklığı, uyku düzeninde bozulma, yön bulma sorunları ve davranış değişiklikleri başlıca belirtilerdir.

2. Kedilerde demans tedavi edilebilir mi?
Tam bir tedavi olmasa da erken teşhis ve uygun bakım ile belirtiler yönetilebilir.

3. Bu araştırma insanlarda Alzheimer tedavisine nasıl katkı sağlar?
Kediler, Alzheimer’a benzer beyin değişikliklerini doğal olarak yaşadıkları için, yeni ilaç ve tedavi yöntemlerinin geliştirilmesinde daha gerçekçi bir model sunar.

4. Amiloid-beta nedir?
Alzheimer hastalığının ayırt edici özelliği olan toksik bir proteindir. Beyinde birikerek sinapslara zarar verir ve hafıza kaybına yol açar.

5. Sinaptik budama neden önemlidir?
Beyin gelişimi sırasında gereksiz bağlantıları temizlemek için gerekli bir süreçtir, ancak yanlış zamanda gerçekleşirse beyin fonksiyonlarına zarar verebilir.

https://www.sciencedaily.com/releases/2025/08/250813083611.htm