Deprem korkusu, özellikle deprem yaşamış bireylerde sık karşılaşılan bir travma sonrası stres tepkisidir. Bu korku, kişinin günlük yaşamını etkileyebilir, sosyal ilişkilerini sınırlayabilir ve uyku, iştah, dikkat gibi temel işlevlerde bozulmalara neden olabilir. Ancak, son yıllarda yükselen bir alan olan pozitif psikoloji, bu korkularla başa çıkmada güçlü bir destek sunuyor.  Deprem korkusu, travmatik bir deneyimin doğal sonucudur. Ancak bu korkuyla yaşamak zorunda değilsiniz. Pozitif psikoloji, yaşanan olumsuzluklardan sonra bile içsel gücünüzü yeniden keşfetmenizi sağlar. Minnettarlık, umut, anlam ve dayanıklılık gibi kavramlar, afet sonrası iyileşmenin en güçlü araçları olabilir. Unutmayın: Korkularınız sizi tanımlamaz, onlarla nasıl baş ettiğiniz sizi güçlü kılar.

Pozitif Psikoloji Nedir?

Pozitif psikoloji, bireylerin sadece sorunlarını değil, aynı zamanda güçlü yönlerini, umutlarını, mutluluklarını ve psikolojik dayanıklılıklarını da ele alan bir psikoloji dalıdır. Bu yaklaşım, insanların iyi olma halini artırmayı, olumlu duygular geliştirmeyi ve yaşadıkları olumsuzluklara rağmen psikolojik sağlamlık kazanmalarını hedefler.

Deprem Korkusuyla Baş Etmede Pozitif Psikolojinin Rolü

1. Travma Sonrası Büyüme (Post-Traumatic Growth)
Pozitif psikolojinin temel kavramlarından biri olan travma sonrası büyüme, bireyin yaşadığı zorluklardan sonra kişisel gelişim göstermesidir. Deprem gibi büyük bir afetin ardından insanlar:

- Hayata dair bakış açılarını gözden geçirebilir,

- Aile ve arkadaşlık ilişkilerini güçlendirebilir,

- Yeni değerler ve hedefler belirleyebilir.

2. Minnettarlık Günlüğü Tutmak
Her gün minnet duyulan en az üç şeyi yazmak, olumlu duyguları artırır ve bireyin dikkatini felakete değil, yaşamın olumlu yönlerine çeker. Bu alışkanlık, stres düzeyini azaltabilir ve uyku kalitesini artırabilir.

3. Anlam ve Amaç Geliştirme
Pozitif psikoloji, bireyin yaşamına anlam yüklemesini teşvik eder. Deprem sonrası gönüllü faaliyetlere katılmak, başkalarına yardım etmek ya da afet bilinci oluşturma projelerinde yer almak, kişinin korkusunu kontrol altına almasına yardımcı olabilir.

4. Şükran ve Affedicilik Uygulamaları
Afet sonrası suçluluk, pişmanlık veya öfke gibi duygular yoğun olabilir. Pozitif psikoloji bu duyguların işlenmesini destekleyen affedicilik ve şükran egzersizlerini önerir. Bu sayede bireylerin içsel barışı artar.

5. Umut ve İyimserlik İnşası
Geleceğe dair olumlu beklentiler geliştirmek, beynin stres yanıtını düzenlemeye yardımcı olur. Bu da deprem anılarını zihinsel olarak yeniden yapılandırmayı ve felaket düşüncesinden uzaklaşmayı sağlar.

Pozitif Psikoloji Egzersizleri ile Deprem Korkusunu Azaltmak

- Derin nefes alma ve farkındalık egzersizleri: Kaygıyı azaltır.

- Olumlu anıların zihinsel tekrarı: Korku yerine güven duygusu oluşturur.

- Güçlü yönlerini yazmak: Kişisel kaynakları fark etmeye yardımcı olur.

- Kendine nezaket: Korku yaşamanın insanî olduğunu kabul ederek suçluluk duygusunu azaltır.

Deprem korkusu için Ne Zaman Profesyonel Destek Alınmalı?

- Eğer deprem korkusu:

- Günlük yaşamı engelliyorsa,

- Sürekli kabuslara veya panik ataklara neden oluyorsa,

- Kişi yaşamdan keyif almamaya başlamışsa,

Psikolojik destek almak önemlidir. Psikiyatristler, klinik psikologlar ve travma terapistleri, bireye özel bir destek planı sunabilir.

Deprem Korkusu Hakkında En Çok Sorulan Sorular ve Cevapları

1. Deprem korkusu (seismofobi) nedir?
Deprem korkusu, özellikle daha önce deprem yaşamış bireylerde görülen, deprem olacağına dair yoğun kaygı ve panik hissi ile karakterize bir fobidir. Bu durum, kişinin yaşam kalitesini düşürebilir ve gündelik işlevlerini etkileyebilir.

2. Deprem korkusu normal midir?
Evet, özellikle bir deprem yaşadıktan sonra belli bir süre tedirginlik ve korku hissetmek normaldir. Ancak bu durum uzun süre devam ederse ve yaşamı kısıtlamaya başlarsa profesyonel destek almak önemlidir.

3. Deprem korkusu hangi belirtilerle kendini gösterir?
- Sürekli deprem olacakmış gibi hissetmek

- Uykusuzluk veya kabus görme

- Evden çıkamama ya da eve dönememe

- Kalp çarpıntısı, nefes darlığı, mide bulantısı

- Sık sık “deprem çantası” kontrol etme gibi davranışlar

4. Deprem korkusu travma sonrası stres bozukluğu mudur (TSSB)?
Deprem korkusu TSSB kapsamında değerlendirilebilir, özellikle kişi depremi doğrudan yaşamışsa ve sonrasında sürekli olarak o anı tekrar yaşıyorsa, kaçınma davranışları ve tetiklenme belirtileri varsa bu tanı uygun olabilir.

5. Deprem korkusunu yenmek için ne yapılmalı?
- Pozitif psikoloji egzersizleri (minnettarlık, umut çalışmaları)

- Farkındalık (mindfulness) ve nefes teknikleri

- Güvende hissettiren rutinler oluşturmak

- Psikolojik destek almak (özellikle EMDR terapisi gibi travma odaklı terapi yöntemleri)

6. Çocuklarda deprem korkusu nasıl anlaşılır?
- Anne-babadan ayrılmak istememe

- Alt ıslatma, tırnak yeme, konuşmada gerileme

- Sessizleşme ya da aşırı öfke

- “Yine deprem olur mu?” gibi tekrarlayan sorular

7. Deprem korkusu için hangi doktora gidilir?
Psikiyatrist ve klinik psikologlar, deprem korkusu gibi fobik bozukluklarda en doğru başvuru noktalarıdır. Psikiyatrist ilaç desteği verebilir, psikolog ise terapi süreciyle iyileşmeye katkı sağlar.

8. Deprem korkusu zamanla geçer mi?
Hafif düzeydeki korkular zamanla azalabilir; ancak travma sonrası gelişen yoğun korkular kendi kendine geçmeyebilir. Bu nedenle zamanında destek almak süreci hızlandırır ve sağlıklı bir iyileşme sağlar.

9. Deprem korkusu ilaçla tedavi edilir mi?
Şiddetli kaygı bozukluklarında anksiyolitik ya da antidepresan ilaçlar psikiyatrist önerisiyle kullanılabilir. Ancak çoğunlukla ilaç tedavisi terapi ile birlikte daha etkili sonuç verir.

10. Afet sonrası tekrar normale dönmek mümkün mü?
Evet, pozitif psikoloji, dayanıklılık ve sosyal destekle bireyler travmadan sonra yeniden bir denge kurabilir. Bu süreç zaman alabilir ancak destekle daha sağlıklı atlatılabilir.