Hemogram Testi (Tam Kan Sayımı) Nedir?

Hemogram, kanda bulunan hücrelerin hem sayısını hem de oranını tespit eden kan testidir. Halk arasında tam kan sayımı adıyla bilinir. Kan dolaşımındaki hücreler kemik iliğinde üretilir. Hemogram testi ile kemik iliği de değerlendirilir.

Tam kan sayımı, genel sağlık durumunu kontrol etmek, uygulanan tedavilerin etkili olup olmadığını gözlemlemek ve hastalık sürecini değerlendirmek için yapılır. Ayrıca birçok hastalığın tanı aşamasında yönlendirici etkisi de bulunur. Hemogram testi ile aşağıdaki hastalıklara tanı konulabilir:

● Lösemi ve diğer kanser türleri
● Anemi
● Akdeniz Anemisi
● Kemik iliği hastalıkları
● İnflamasyon ve enfeksiyon
● Talasemiler
● Otoimmün hastalıkla

Hemogram Testi (Tam Kan Sayımı) Nasıl Yapılır?

Bir kişinin hemogram testi yaptırabilmesi için kan vermesi gerekir. Kan örneği koldaki bir damardan, el üzerindeki bir damardan, parmak ucundan ve yeni doğan bebeklerde topuktan alınır. Kan örneği verecek olan kişinin oturması veya yatması önemlidir. Ayakta bulunan hastadan veya desteklenmemiş noktadan kan alınması tavsiye edilmez.

Kan alınacak bölgenin öncelikle özel bir solüsyon yardımıyla silinmesi gerekir. Solüsyonun kendi kendine kuruması ve silinen bölgeye dokunulmaması önemlidir. Kan örneği almak için tek kullanımlık, kuru ve steril enjektör kullanılması gerekir. Enjektör ile kan örneği alındıktan sonra iğnenin çıkarıldığı noktaya kanamayı durdurmak ve morarmayı önlemek amacıyla pamuk yardımıyla 10 dakika basınç uygulanması tavsiye edilir.

Tam kan sayımı için kan verirken aç karnına olmak önemlidir. Alınan kan örneği hem oda sıcaklığında hem de buzdolabında saklanabilir. Ancak saklandığı alana göre kanın uygun durumda kalma süresi değişiklik gösterir. Analiz için oda sıcaklığında 10 saat, buzdolabında 18 saat bekleyebilir. Tam kan sayımı için alınan kan mor kapaklı tüplerde bekletilir. Bu tüplerin içerisinde bulunan EDTA isimli madde tüpteki kanın pıhtılaşmasına engel olur.

Analiz için alınan kanın bir kısmı parçalanır ve kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobin molekülü hücre dışına çıkarılır. Kanın diğer kısmına sadece seyreltme işlemi uygulanır. Seyreltme işleminde hücreler sayılır. Bütün bu hesaplama ve sayım işlemleri kan sayım cihazlarında gerçekleştirilir.

Hemogram Testi (Tam Kan Sayımı) Nasıl Raporlanır?

Hemogram testi sonrasında hesaplanan oranlar ve hücre sayılarını ifade etmek içim kısaltmalar kullanılır ve bu şekilde raporlanır. Kullanılan kısaltmalar ve tanımları aşağıdaki gibidir:

•    WBC: Beyaz kan hücrelerinin sayısını ifade eder.
•    RBC: Kırmızı kan hücrelerinin sayısını ifade eder.
•    HCT: Kandaki alyuvarların toplam hacminin yüzdesini belirtir.
•    MCH: Bir alyuvarda bulunan hemoglobin miktarını gösterir.
•    PLT: Kanı pıhtılaştıran trombosit sayısını verir.
•    HGB: Hemoglobin sayısını gösterir.
•    RDW: Kan veren kişinin farklı alyuvarlarının boyut farklarını belirtir.
•    MPV: Trombosit büyüklüğünü verir.
•    MCV: Bir alyuvarın ortalama olarak büyüklüğünü ifade eder.
•    PDW: Trombositlerin dağılım genişliği hakkında bilgi verir.
•    MCHC: Her bir alyuvardaki hemoglobin ağırlığını ifade eder.

Hemogram Testinde (Tam Kan Sayımı) Normal Değerler Nelerdir?

Tam kan sayımında farklı durumlara göre normal değerler aşağıdaki gibi sıralanabilir.

•    RBC

Yetişkinler için normal RBC değeri 3,8 - 5,3 milyon/ml arasadır. Yüksek rakımlı yerlerde yaşamak, ağır egzersizler yapmak, sigara kullanmak ve polisitemia vera gibi hastalıklarda RBC normal sınırın üzerinde çıkar. Gebelik, anemi ve kan kaybı vakalarında RBC normal sınırın altında çıkar.

•    MCV

Kırmızı kan hücresinin hacmi normalde 80-100 fl arasında değişiklik gösterir. Talasemi hastalığı ve demir eksikliği anemisi söz konusu olduğunda hacim küçülür, B12 veya folik asit eksikliği nedeniyle oluşan anemilerde hacim normal değerin üzerine çıkar.

•    HGB

Hemoglobinin ortalama konsantrasyonu 11,7 - 15,5 g/dL’dir. Erkeklerde hemoglobin değerinin 13g/dL, kadınlarda 12g/dL altında raporlanması anemi olarak adlandırılır.

•    HCT

Yetişkin bir bireyin normal HCT değeri %35 - 45 arasında olur.

•    RDW

RDW kısaltması ile ifade edilen kırmızı kan hücrelerinin dağılım genişliği, istatistiksel bir değerdir. Talasemi taşıyan hastalarda RDW normal bulunurken, demir eksikliği anemisinde bu değerin arttığı gözlemlenir.

•    MCH

Kan hücrelerindeki ortalama hemoglobin miktarını gösterir. Normal değer 30 - 34 pikogram arasıdır. Talasemi ve demir eksikliği anemisinde değerler düşük bulunur.

•    MCHC

Kırmızı kan hücrelerinde bulunan hemoglobini yüzde olarak ifade eder ve normal değer %30 - 36 arasıdır. Herediter sferositoz hastalığında bu değer daha yüksek çıkar.

•    WBC

Normal lökosit sayısı 4,400 - 11,000/mm3 arasıdır. İnflamasyon, enfeksiyon, bağışıklık yetmezliği ve kemik iliği hastalıklarında değerler değişkenlik gösterir. AIDS, ilaç kullanımı, radyoterapi, kemoterapi ve otoimmün hastalıklarında uygulanan tedaviler kemik iliğini baskıladığı için lökosit sayısında azalma olabilir.

•    PLT

Kan dolaşımındaki hücrelerin en küçüğü trombositler 9 - 12 gün arası ömre sahiptir. Sağlıklı bir kişide normal trombosit sayısı 150,000-400,000/ml arasıdır. Egzersiz, enfeksiyon, fiziksel stres ve travma durumlarında bu değer 450,000 ile 600,000 arası olabilir. PLT 50,000’nin altına düşerse vücudun bazı bölgelerinde kanamalar olabilir. Bu kanamalar deri altında oluştuğu için dışarıdan morluk olarak görünür. Trombosit sayısının düşmesi yaşamı ciddi derecede tehdit eden iç kanamalara neden olabilir.

•    MPV

Ortalama trombosit hacminin normal değeri 7,8-11,0 fl’dir. Tam kan sayımı hem yetişkinler hem de çocuklar için gereklidir. Hemogram testi ile kansızlık, enfeksiyon ve kanama bozuklukları belirlenebilir. Herhangi bir sorun olmasa da genel sağlık durumunu kontrol etmek için rutin olarak yapılması faydalı olur.