Vücudu görüntülemenin yeni yolları

Teknolojik gelişmeler, görüntüleme alanında yeniliklere ön ayak oluyor. İşte vücudu görüntülemenin yeni yolları.

Teknolojik gelişmeler, görüntüleme alanında yeniliklere ön ayak oluyor. İşte vücudu görüntülemenin yeni yolları.

“Fantastik Yolculuk" filminin bir kan pıhtısını bulup yok etmek için insan vücudunun içinde dolaşan minyatür bir denizaltıyı tasvir etmesinden yaklaşık yarım yüzyıl sonra, araştırmacılar daha eksiksiz bir şekilde vücudumuzu tarayabilmek için optik, manyetik ve X-ray görüntüleme tekniklerine bel bağladı. Son zamanlarda geliştirilen bir dizi yeni görüntüleme teknolojisi, yine tıbbı değiştiriyor. Bunlar arasında gelişmiş görüntüleme teknolojilerini tüm dünyanın kullanımına sunan akıllı telefonlara dayalı ucuz sistemler ve mikrobiyolog Christopher Contag'ın Stanford Üniversitesi için tasarladığı gibi doktorlara anında teşhis imkânı veren yeni patoloji araçları da bulunuyor. Contag yemek borusu, mide ve bağırsakların arasında dolaşarak patologların derinin altını üç boyutlu şekilde görebilmesini sağlayan yeni nesil endoskopi makineleri geliştirdi. Bu cihazlar son teknolojiden yararlanarak görsel ve işitsel teknikleri kullanarak vücudun en derinlerindeki hücrelerde adeta delikler açıyor. Ufukta, X ışınlarına dayalı bilgisayarlı tomografinin hızını MR sistemlerinin yumuşak dokuları görüntüleme yeteneğiyle birleştirecek olan manyetik görüntüleme teknolojisi var. İlerlemeler, kısmen bilgisayar teknolojilerinin maliyetinin düşmesinden, kısmen de nanoteknoloji dâhil diğer minyatürleştirme teknolojilerinin git gide daha ulaşılabilir hale gelmesinden kaynaklanıyor. Contag'a göre tıp dünyası bu bilgisayar görüntülerinin patologların bir dizi test yürüttüğü laboratuar teknikleriyle aynı hassasiyete sahip olacağına henüz ikna olmuş değil. Ama bu kısa süre içinde değişebilir. Contag, hastanın vücuduna enjekte ederek lezyonlara yapışabilen ve doktorlara hastalıkla hücre bazında doğrudan bilgi verebilen yeni nesil moleküler işaretlerin peşinde. Contag, "Yapay zekâya, yapay görüntülemeye ihtiyacımız yok" diyor. Bir bilgisayar ekranında diğerlerinden daha farklı olan bölgelerin bulunduğu dijital bir örneğin görüntüsünü gösteriyor. Koyu ve açık renkli bölümleri işaret ederek, "Bu kanserli hücre; bu da normal hücre" diyor. Dijital görüntüleme yöntemlerindeki gelişmeler, geleneksel laboratuar araçlarını da değiştiriyor. New York'taki Columbia Üniversitesi Tıp Merkezi'ndeki bir nöroloji laboratuarında, bir farenin beyninden alınan, tek bir hücre kalınlığındaki parçalar, mikroskop lamlarına yerleştiriliyor. Gelişmiş polimer tasarımı üzerine uzmanlaşmış olan Matthew Putman, "Tek bir lamı incelemek bile bir gününüzü alabiliyor" diyor. Buna karşın nSPEC isimli ö rnek t anıma y azılımı, 1 2 l amı otomatik olarak tarayıp aynı sonuçları 15 dakika içinde verebiliyor. Putman'ın Ohio'daki f irması Nanotronics Imaging, yazı l ımı kullanarak Pap testlerinde karşılaşılan skuamoz hücre anormalliklerini otomatik olarak saptamak için yürüttükleri deneyde, New York'taki Jamaica Hastanesi Tıp Merkezi'yle işbirliği yürütüyor. Bu test normalde laboratuarda en az 5 bin hücrenin incelenmesini gerektiriyor. "Amacımız bu teknolojiyi hastayla buluşturmak. Pap testini otomatik olarak yapıyor, cihazı çalıştırıyor, analiz ediyor ve sonuçları hemen oracıkta alıyorsunuz" diyor. Bu durumda sistem patologların değil ama anormallikleri bulmaya çalışan ön tetkikleri yürüten milyonlarca dolarlık merkezi sistemlerin yerini alacak. Diğer geleneksel görüntüleme teknolojileri de bilgisayarlar sayesinde hızla değişiyor. Örneğin elektronik şirketi Philips hastanın ağzından sokularak yemek borusuna kadar inen bir geliştirilmiş bir ultrason cihazı geliştirdi. Üç boyut lu transözofageal ekokardiyografi (3-D TEE) olarak bilinen teknik, hastanın göğüs kafesinin (burası genelde ultrasonla net görüntü yakalamayı engelliyor) içinden kalbinin görüntüsünü alıyor. Elde edilen verinin bilgisayarda işlenmesi sonucu, çarpan kalbin yüksek çözünürlükte olağanüstü 3 boyutlu videoları ortaya çıkıyor. Daha yakın bir zamanda Philips, kardiyologlar için 3 boyutlu bir harita sunan Kalp Navigasyon sisteminde bilgisayarı yoğun bir şekilde kullandı. ABD Gıda ve İlaç Dairesi tarafından daha yeni onay verilen sistem, kalp kapaklarının kateterle değiştirilmesini Avrupa'da rutin bir işleme dönüştürdü. Philips'in Girişimsel X-Ray grubunun kıdemli başkan yardımcısı ve genel müdürü olan Bert van Meurs, "Hasta tedavi gördükten sonra hastaneden hemen taburcu ediliyor" diyor. CUMHURİYET BİLİM TEKNOLOJİ EKİ