Rüyalarımız makineyle okunacak

Japon araştırmacı Yukiyasu Kamitanı, beyindeki uyarım dalgalarını “okuyacak” bir çeviri makinesi üzerinde çalışıyor. Artık rüyalar okunacak.

Japon araştırmacı Yukiyasu Kamitanı, beyindeki uyarım dalgalarını “okuyacak” bir çeviri makinesi üzerinde çalışıyor. Artık rüyalar okunacak.

“Korkarak ona bakıyorum. Soluk ve şişkin görünüyor; sonunda organik bir şeyi gözden kaçırdığımı düşünüyorum. Pencerenin önüne götürüyor ve boynuna bakıyorum. –Ağzı açılıyor ve burun kanatlarına benzeyen oluşumlar görüyorum.” Sigmund Freud 1899 yılında hastası İrma tarafından görülen rüyayı bu şekilde tarif etmişti. Eğer unutsaydı, rüya hem kendisi hem de okuyucusu için kaybolup gidecekti. Bunun nedeni açıktır. Rüyayı sadece gören bilir. Rüya sadece beyinde yaşanır. Dışarıdan bakıldığında geriye pek bir şey kalmaz- ortaya çıkan beyin akımları rüyanın içeriği hakkında bilgi vermezler. Fakat bu durum yakında değişebilir. Japon araştırmacı Yukiyasu Kamitanı, beyindeki uyarım dalgalarını “okuyacak” bir çeviri makinesi üzerinde çalışıyor. Araştırmacı 2005’te Kyoto’daki ATR Hesaplamalı Sinirbilimleri Laboratuarı’nda ilk taslağını sunmuştu: sekiz sözcüğü kapsayan bir tür nöronsal sözlük. Kamitani araştırmaya katılan kişileri beyin tarayıcısına bağladıktan sonra, çizgi motifli sekiz resme bakmalarını istemiş. Resimler üzerindeki çizgiler farklı bir şekilde konumlandırıldıkları için katılımcıların görme merkezlerinde farklı uyarılara neden oluyordu. Araştırmacı bu bilgileri, öğrenmeye yatkın bir bilgisayar programına yüklemiş. Program daha sonra beyin akımlarıyla, o sırada sekiz resimden hangisine bakıldığını tahmin etmiş. Katami son araştırmasında artık çizgi motifleriyle yetinmiyor, “düşünce okuyan makinesiyle” rüyaları çözmeye çalışıyor. Katami başarısını sadece teknik gelişmeye değil katılımcıların bilgilerine de borçlu. Çünkü beyin tarayıcısında uyuyan katılımcılar uyandırılmış ve o anda gördükleri rüyalarını anlatmışlar. Örneğin: “Bir insan gördüm ve bir kişinin bir anahtarı, sandalye ve karyola arasına sakladığı bir sahne” gibi açıklamalar. Bilgileri bilgisayar programına yüklemek isteyen Katami, rüyaları şifreler halinde kısaltmış, “insan”, “anahtar”, “sandalye”, “karyola” ve “bir kişi” gibi. Makine adım adım bu sözcükleri beyin görüntüleriyle birleştirmeyi öğrenmiş. İkinci bir denemede makine rüya içeriklerini yüzde altmış doğruluk payıyla tahmin etmiş. BİLİM TEKNOLOJİ EKİ