RUH DÜNYALARINA İNİN

YENİ ANNE DERGİSİ/MART SAYISI - FUNDA ÇAMÖZÜ

Çocukların davranış özelliklerini anlamak için ruh dünyalarına inme, gelişimlerini yönlendirme açısından önemli.

 


Çocukların genel olarak davranış özelliklerini anlamanın ruh dünyalarına inme ve gelişimlerini yönlendirme açısından önemli olduğunu kaydeden Şimşek, ebeveynlerin çocuklarına doğru eğitim verebilmelerinin onların gelişim dönemlerinin özelliklerini bilmekle başladığına dikkat çekiyor:

ÇOCUĞUN YAŞADIĞI KOŞULLAR ÖNEMLİ


Çocukta normal zeka düzeyi olsa bile, gelişim dönemlerinde yetersiz uyarana maruz kalması, eğitim ve öğretimin yeterli düzeyde verilememesi, zengin uyaran içeren ortamların sunulmaması, ebeveynlerin ilgisinin az olması, iyi ve dengeli beslenmenin olmaması, davranış hataları nedeniyle var olan kapasitenin kullanılmamasına yol açar.

BESLENME VE ZEKA ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yapılan bir çok açıklama beslenme ve zeka arasındaki ilişkiyi desteklemektedir. Özellikle bebeklik döneminde ilk 6 ay anne sütü alan bebeklerin daha zeki oldukları bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir. Yine özellikle süt çocukluğu döneminde başlayan demir eksikliğine bağlı kansızlığın bebeklerde huzursuzluk, gelişme geriliği, öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği yaptığı bilinmektedir.

ÇOCUK BAZI DURUMLARDA ZEKASINI ORTAYA KOYAMAYABİLİR!


Çocukta zeka düzeyi ile ilgili problem olmamakla birlikte yaşma uygun zeka kapasitesini ortaya koyamamasının bir sebebi de psikiyatrik rahatsızlıklardır. Bunlar çocukluk çağı depresyonları, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, özel öğrenme güçlükleri olabilir. Ya da büyüme ve gelişme dönemlerinde yeteri kadar demir alamayan be beklerde zeka arzu edilen düzeylere ulaşamayabilir.
Zeka gelişiminde oyuncağın rolü

Doğru seçilmiş oyuncaklar çocukların, Renk, şekil, sayı,

Yer, mekan ve boyut gibi kavramları algılamalarını,
 utma, kavrama ve şekil verme becerilerini,
Görsel ve işitsel yeteneklerini geliştirici rol oynarlar.
"Çocukların oyuncaklarla oynaması desteklenirken yaş faktörü mutlaka göz önünde bulundurulmalı ve hem yaşına, hem de bedensel, bilişsel gelişimine uygun oyuncaklar seçmeye dikkat edilmelidir."

OYUNCAK NEDİR, NASIL OLMALIDIR?

Oyuncak, çocukların gelişim süreçleri içinde zihinsel, bedensel ve psiko-sosyal gelişimlerini etkileyen, biçimlendiren ve düzenleyen; yaratıcı yönlerini ve hayal güçlerini geliştiren, yeteneklerinin ortaya çıkmasını destekleyen her türlü oyun malzemesidir.

Bir nesnenin oyuncak olarak değerlendirilmesi için sadece hazır yapılmış bir ürün olmasının gerekmediğini belirten Psikolog Serap Duygulu, çocuğun oyun oynarken kullandığı kum, kil, hamur, su, boş kutular, ipler, kağıtlar gibi her türlü materyalin oyuncak olarak değerlendirildiğine dikkat çekiyor.

Oyuncakların çocuğun doğal yeteneklerini ortaya çıkarabilen ve bu a eğitimini de sağlayan oyun malzemeleri olduğunun altını çizen Psikolog Serap Duygulu, "O nedenle uçaklardaki en önemli özellik bu ilidir. Çocuğun oynarken öğrenim kolaylaştıracak ve yaratıcı yönlerine hitap edecek türde oyun- ar olmasına dikkat edilmelidir." Diyor.

ÇOCUĞUN ZEVKİ VE YAŞI DİKKAT ALINMALI

Oyuncak seçiminde çocuğun zevki ve seçiminin mutlaka dikkate alınması gerekiyor. Özellikle renk ve şekil açısından çocuğun seçimine önem verilmesi gerektiğinin altını çizen Psikolog Serap Duygulu, oyuncak seçerken yaş faktörüne de değiniyor:

- İlk aylarda seçilecek oyuncaklar çocuğun görsel ve işitsel duyularını geliştirecek özelliklerde olmalıdır. 18 aya kadar olan çocuklar için kırılmayan, emniyetli, yıkanabilir, küçük parçalar içermeyen, boyası çıkmayan oyuncaklar seçilmeli.

- 1.5 yaş çocuğu artık çevresiyle daha ilgili olduğundan keşfetme ve araştırma merakı artmıştır. Bu nedenle 18 aydan itibaren legolar ve büyük parçalardan oluşan yap-boz oyuncaklar çok yararlı olur.

- 2 yaşından itibaren oyun malzemesi olarak suyla birlikte kum ve hamur da önerilmektedir. Kum ve top havuzları ya da suyla doldurulmuş kaplar çocuğun hem fiziksel hem de zihinsel gelişimini destekler ve özgüven kazanmasına yardımcı olur.

- 3 yaşından itibaren çocuklar bazı kurallı oyunları oynayabilmektedir. Belli sıralarla belli kurallara uyulması gereken basit oyuncaklar çok ilgisini çeker. Tamir aletleri bu açıdan uygundur. Aynı şekilde parçaları birleştirerek kendi kendine yapabileceği blok oyuncaklar da bu niteliklerde oyuncaklardır.

ÇOCUK GELİŞİMİNDE OYUNCAK ÖNEMLİ


Çocuk için oyun ve oyuncağın önemi kadar oyuncak seçiminin de önemli olduğunu söyleyen Psikolog Serap Duygulu, çocuk gelişiminde oyuncağın yerine değiniyor:

OYUNCAKLAR ÇOCUKLARIN TOPLUM VE ÇEVREYLE İLİŞKİLERİNİ DÜZENLERLER

Çocuklar hayatı tanıma yolunda bütün deneyimlerini oyun ve oyuncaklarla edinirler. Bu açıdan oyuncaklar için, çocuğun toplum ve çevreyle olan ilişkilerini düzenleyen bir eğitim ve araçlar sistemidir ifadesini kullanabiliriz. Çocukların yeteneklerini ortaya çıkaracak oyuncaklar bir eğitim işlevi olarak görülebilir.

Oyuncak seçiminde özellikle buna dikkat edilmelidir. Çocuk doğru oyuncaklarla renk, boyut, şekil kavramlarını öğrenecek ve bazı sayısal ya da sözel değerleri oluşturacaktır. Gelişim evreleri boyunca her çocuk oyuncağa ve oyun oynamaya büyük gereksinim duyar. Üstelik bu gelişiminin sağlıklı tamamlanabilmesi için hayati önem taşır. Her yaş ve cinsiyetteki çocuk açısından doğru oyuncaklarla oyun oynamanın ciddi yararlar sağladığı bilinmektedir.

ŞİDDET İÇEREN OYUNCAKLAR ZARAR VERMENİN MASUMCA OLDUĞUNU DÜŞÜNDÜRÜR

Oyuncak seçimi bütün bu özellikler göz önünde bulundurulduğunda daha fazla önem kazanmaktadır. Maalesef silah ve tabanca da günümüzde oyuncak kavramı içinde yer almaktadır. Ancak sonuçları bakımından zararları tartışılamaz.

Bir çocuğa silah almanın hiçbir masum gerekçesi olamaz. Bir çocuğa silah almak demek şiddet uygulamanın ya da bir başkasına zarar vermenin masum olduğunu düşündürmek kadar tehlikelidir. Birçok ebeveynin savunması 'ben almasam arkadaşında görüyor, almak zorunda kalıyorum' şeklindedir ve maalesef bunun gerçekçi bir tarafı yoktur. Çocuklar her şeyi isteyebilirler. Biz yetişkinlerin farkı da burada ortaya çıkar. Onlar her şeyi isterken biz onların isteklerini doğru yönlendirmekle görevliyiz.

Çocuğa kendisini ortaya koyabileceği, aktif olarak şekillendireceği, yeteneklerine ve hayal gücüne hitap eden oyuncaklar seçerek, var olan değerlerinin daha da gelişmesine katkıda bulunabiliriz.

ZEKASINI DESTEKLEMEK İÇİN NE YEDİRMELİ?

Zeka gelişimini destekleyici birçok fiziksel ve psikolojik etmenin yanında beslenmenin de destekleyici etkisi yadsınamaz. Araştırmalar hem sinir ağının gelişmesinde hem de beynin fonksiyonel gelişiminde besin öğelerinin büyük rolü olduğunu gösteriyor.

Öğrenmeyi ve konsantrasyonu sağlamak için iyi demir kaynakları çocuğun beslenmesinde mutlaka yer almalıdır. Çinko eksikliğinin merak azalmasına yol açtığını gösteren çalışmalar
bulunmaktadır.

Beyin ve sinir gelişiminin temellerinin gebelikte atıldığını ve insan zekasının önemli bir kısmının ilk 8 yılda geliştiğini kaydeden Diyetisyen Canan Ak-soy, "Bu gelişimin en önemli destekleyicilerinden biri de beslenme ve besinlerle aldığımız öğelerdir." diyor.

Son yıllarda beslenmenin sinir sistemi ve beyin üzerindeki etkilerini gösteren pek çok çalışma yapıldığına dikkat çeken Diyetisyen Canan Aksoy, "Bu çalışmalar, hem sinir ağının gelişmesinde hem de beynin fonksiyonel gelişiminde besin öğelerinin büyük rolü olduğunu göstermiştir." şeklinde konuşuyor. Beslenme ve zeka arasındaki etkileşimi yaş faktörüne göre inceleyen Diyetisyen Canan Aksoy, 0-3 yaş, 3-6 yaş ve 6 yaş sonrası çocuklarda zeka gelişimi için nelerin yedirilmesi gerektiğini belirtiyor:


Paylaş

Görüntülenme:
Yayınlanma Tarihi:20 Mart 2011

© 2024e-Psikiyatri.com, bir NPGRUP sitesidir,
e-Psikiyatri.com bir NPGRUP sitesidir. Bu sitede verilen bilgiler, site ziyaretçilerinin/hastaların hekimleriyle mevcut ilişkilerini ikame etmek değil, desteklemek için tasarlanmıştır. Bu sitede yer alan bilgiler bir hekime danışmanın yerine geçmez. Tüm hakları saklıdır.