Kalıcı grip aşısı yapımında ilerleme

Evrensel bir aşı, grip salgınlarının bitmesine yardımcı olabilir.

Evrensel bir aşı, grip salgınlarının bitmesine yardımcı olabilir.

Bu yıl grip mevsiminin eli kulağındayken, doktorlar hastaları ellerindeki yeni aşı stoklarıyla bekliyor. Aşılar genellikle güçlü koruma sağlıyor ama sadece bir süre için. Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü'nün Aşı Araştırma Merkezi Başkanı Gary J. Nabel, "Aşı bilimi tarihinde her yıl güncellenen tek aşı, grip aşısıdır" diyor. Grip aşısının piyasaya çıktığı 1950'li yıllardan bu yana durum bu. Neyse ki, son araştırmalar değişim vaat ediyor. Dr. Nabel ve bu konuda çalışmalar yürüten diğer uzmanlara göre, mevsimlik grip aşılarının yerini uzun süreli aşıların alacağı zamanlar o kadar uzak değil. "Amaç şu: Gençlikte iki kez aşı ve yaşlılıkta bağışıklık artırıcı ek dozlar" diyor Dr. Nabel. Böylesi bir aşı, yılda ortalama 500 bin can alan mevsimsel grip salgınlarıyla mücadeleye büyük destek sağlayabilir. Oxford Üniversitesi'nde görev yapan Sarah Gilbert ise, bundan çok daha büyük fayda potansiyeli öngörüyor. "Pandemik gribin yol açabileceği küresel felaket tehdidi, herkese evrensel bir aşının yapılmasıyla sona erdirebilir" diyor Dr. Gilbert son raporunda. Aşının işlevi, bağışıklık sisteminin zaten sağladığı korumayı artırıp geliştirmek. Bugünün grip aşıları, antikor üretimine yol açarak virüslere karşı koruyor. Gelgelelim grip virüsü sürekli evrim geçirdiğinden, aşının her yıl yeniden şekillendirilmesi şart. Bilim insanları, grip mevsiminden birkaç ay önce, bu yıl hangi virüs ırkının baskın çıkacağına dair tahminlerde bulunuyor. Ardından aşı üreticileri, yeni bir aşı yaratmak için bu ırklardan aldıkları protein parçacıklarını birleştiriyor. Bilim insanları, her tür gribe karşı işe yarayan bir aşı sayesinde virüsün evrim döngüsünden kurtulmanın peşinden koşuyor uzun süredir. 'Evrensel' denen grip aşısından, virüsün yıldan yıla en az değişen kısmına saldırması bekleniyor. Dr. Gilbert ve Oxford'daki meslektaşları, böylesi bir hedefi bulabilecek, T hücresi temelli bir aşı geliştirmeye çalışıyor. Bilim insanları, T hücrelerinin, belli bir tür virüsün proteinlerini tanımayı öğrendiğinde, başka pek çok türe de saldırabildiğini keşfetti. Görünen o ki, hastalığın bulaştığı hücrelerin teşhir ettiği grip proteinleri pek az evrim geçiriyor. Oxford'daki araştırmacılar, T hücresi aşılarına odaklanırken, diğer ekipler, pek çok ya da belki tüm grip virüslerine karşı etkili antikorlar üretebilen aşılar geliştiriyor. Böylesi antikorların varlığına dair ilk ipucu 1993'te bulunmuştu. Japon araştırmacılar, farelere H1N1 tipi grip virüsü bulaştırmıştı. O farelerden aldıkları antikorları da başka farelere enjekte etmişti. Antikorların verildiği ikinci grup, H2N2 tipi başka bir tür gribe karşı korunma geliştirmişti. Şimdi geriye dönüp baktığımızda, bunun çok önemli bir keşif olduğunu söylüyoruz. Yeni antikorlar, bugünün aşılarının ürettikleri antikorlara göre, grip aşısının başka bölümlerine saldırıyor. Scripps Araştırma Enstitüsü'nden Dr. Ian Wilson, "Aşı araştırmaları acayip canlandı. Çok verimli bir dönem geçiriyoruz" diyor. THE NEW YORK TIMES