İnsanüstü görme yeteneği olan kadınlar

Nasıl oluyor da bazı insanlar başka kimsenin algılayamadığı “görünmez” renkleri görebiliyor?

Concretta Antico, öğrencilerini resim dersi için parka götürdüğünde onlara gördükleri renklerin tonları ve parıltılar konusunda bilgi veriyor, “Suyun üstündeki ışığa bakın; o kayanın üstündeki pembemsi parıltıyı, yaprağın kenarındaki kızıllığı görüyor musunuz?” gibi sorular soruyormuş. Öğrencilerin hepsi de kafa sallıyormuş. Antico ancak yıllar sonra anlamış ki onların kafa sallaması kibarlıktanmış; kendisinin o kadar canlı gördüğü o renkleri aslında onlar görmüyormuş bile.

Antico bugün bu semptoma tıpta “tetrakromasi” adı verildiğini biliyor. Göz retinasının gelişimini etkileyen bir gendeki değişim nedeniyle Antico gibileri birçoğumuzun göremediği renkleri görüyor. Çakıl taşlarıyla döşeli bir patika bizim için gri bir çizgi gibi görünse de onlar bunu mücevher sergisi gibi görüyor. “Bu küçük taşlar turuncu, sarı, yeşil, mavi, pembe renkleriyle sanki üstüme atlıyor. Diğer insanların bunu görmediğini bilmek beni şoke etti,” diyor.

Tetrakromatlar çok nadir görülüyor. Antico ressam olduğu için dünyayı hangi renklerde gördüğünü bize yansıtabiliyor. Antico üzerinde epey araştırma yapan California Üniversitesi’nden Kimberley Jameson, onun bize de kendisi gibi görme yollarını öğretebileceğine inanıyor.

ÜÇ KONİ Mİ, DÖRT KONİ Mİ?

Herkesin aynı renkleri görüp görmediği sorusu felsefe ve bilim alanında uzun süredir devam eden bir tartışma. Eskiden büyük farklılıklar olmadığı görüşü yaygındı. Herkesin retinasında üç çeşit “koni hücresi” vardır ve bunların her biri farklı ışık bant aralığına karşı duyarlıdır. Bir nesnenin rengi bu sinyallerin özel kombinasyonuna bağlıdır ve duyarlılık kişiden kişiye değişse de ortalama olarak birinin gördüğü renk diğerininkiyle benzerlik gösterir. Renk körlerinin buna istisna teşkil ettiği düşünülürdü. Bu insanlarda konilerden biri hatalı olduğundan belli dalgalara karşı daha az duyarlılık ve örneğin kırmızı ve yeşili ayıramama durumu ortaya çıkar.

Fazladan bir koninin olması ise teorik olarak her rengi yüzlerce farklı tonda görmemizi sağlayabilir. Zebra ispinozu ve akvaryum balığında bunun olduğunu biliyoruz.

BBC TÜRKÇE