DİJİTAL YAS TESELLİ VERİYOR

The New York Times

Facebook ve Twitter çağında cenaze törenlerinin canlı olarak internette yayınlanması kaçınılmazdı. Ünlülerin ölümlerinin uluslararası bir internet etkinliği olarak duyurulması da şaşkınlık verici bir şey değil.

Ancak bir zamanlar özel olarak düzenlenen sıradan vatandaşların cenazeleri ve anma törenleri de artık internette yayınlanıyor. Birkaç firma, cenaze evlerinin yaslı ailelerin ihtiyaçlarının karşılanması için kullanımı kolay yazılımlar üretti.

İnternette anma töreni düzenlenmesi için paket hizmetler sunan Michigan, St. Clair merkezli FuneralOne şirketi, hizmetlerini internete taşıyan cenaze evlerinin sayısının 2010'da bin 53'e yükseldiğini belirtiyor. Bu sayı 2008'de sadece 126'ydı. FuneralOne aynı zamanda törenlerin dijital kopyalarını DVD olarak satıyor. California, Half Moon Bay'daki Event by Wire'a göre 2008 ile 2010 arasında internette canlı yayın hizmeti sunan cenaze evlerinin sayısının 80'den 300'e çıktığını belirtiyor.

2 bin cenaze evi ve mezarlık işleten Houston merkezli Service International Corporation, 16 cenaze evinde törenlerin internet üzerinden yayınlanması için pilot bir uygulama başlattıklarını açıkladı. Bir zamanlar cenazelere gitmek önemli bir aile geleneğiydi. Ancak aile üyelerinin başka kentler ve ülkelerde yaşadığı günümüzde, cenaze törenini internetten izlemek, hiç gitmemekten daha iyi bir hale geldi. FuneralOne'ın kurucusu H. Joseph Joachim IV, "Biz artık YouTube toplumuna mensubuz.

İnsanlar internette yaşıyor" diyor. Müziği Yahudi metinler ve geleneksel ezgilerle süslü şarkıcı Debbie Friedman'ın 11 Ocak'ta California, Santa Ana'da düzenlenen cenaze törenini 7 bin kişi izledi. Sonraki günlerde 20 bin kişi töreni internet video hizmeti Ustream'den indirdi. Friedman hayranı olan California, San Anselmo'dan haham Noa Kushner, "İlk başta birkaç dakikasını seyretmek istemiştik ama sonuçta hepsini birden seyrettik. Çok duygulandım" diyor.

İnternetten yayınlanan diğer törenleri daha az kişi seyrediyor olabilir ancak bu onların izleyenler üzerindeki etkisini azaltmıyor. North Carolina, Wallace'da yaşayan gönüllü itfaiyeci Ronald Rich'in çok yakın bir arkadaşı geçenlerde öldü. Aniden bastıran kar fırtınası yüzünden cenaze törenine gidemeyince internetten izledi.

"Töreni internetten izlemek beni rahatlattı" diyor. Bu son derece hassas sektörün, internet çağını yakalaması anlaşılabilecek nedenlerden ötürü yavaş oldu. Ulusal Cenaze Evi Müdürleri Derneği eski Başkanı John Reed, bazılarının son derece sosyal olan bir olayı kişisel bir ortama indirgemeye yanaşmadığını belirtiyor. Bazıları da internet yayınının kötü olmasının cenaze evinin itibarını zedeleyebileceği endişesi taşıyor. Ayrıca, ailelerle internet yayını konusunda konuşmanın garip olabileceği belirtiliyor. Reed, "Cenaze evi işletenler muhafazakâr bir kesim. Bu tür olayların özel kalması son derece önemli" diyor. Bazı cenaze evleri internet yayını hizmetini bedavaya sunarken bazıları 100 ila 300 dolar talep ediyor. Aile, törenin özel kalmasını isterse bir şifre veriliyor.

Sadece bu şifreye sahip olanlar töreni izleyebiliyor. Bazen cenazeye katılanlar görüntülerinin internette yayınlanmasını istemiyor. Montana, Bozeman'da Dahl Cenaze Evi'nin sahibi Irene Dahl, geçen yıl genç bir erkeğin cenaze törenine kadın elbisesi giyerek gittiğini ve videoya alınmak istemediğini anlatıyor. "Annesinin bilmesini istemiyordu" diyor.

Dahl geçen yıl kendisine ait cenaze evinin düzenlediği törenlerden üçte birinin canlı yayınlandığını söylüyor. Illinois, Geneva'dan Karen Witek'in 14 yaşındaki oğlu Russell Witek, 2009 yılında beyin kanserinden öldü. Elburn yakınlarındaki Conley Cenaze Evi töreni canlı yayınlamayı önerdi. Witek, "Neden olmasın diye düşündük" diye anlatıyor. Kocasının erkek kardeşi Ortadoğu'daydı. Russell'in hemşiresi de uzaktaydı. Witek, sosyal medya sitelerinde hasta bakım destek grubu da dâhil olmak üzere arkadaşlar edinmişti. Onlar da törene katılamayacaktı.

Cenaze evi, 186 kişinin cenazeyi canlı izlediğini söyledi. 511 kişi de internetten seyretti. Ancak Afganistan'da görev yaparken 11 Ocak 2010'da ölen Amerikan askeri Nicholas Uzenski'nin cenaze töreninin internetten canlı yayınlanması, babası William Uzenski'yi çok rahatlattı. Uzenski, Nicholas'ın asker arkadaşlarının da cenazeyi izlemelerini istediğini söylüyor. Töreni izlemek için Afganistan'la bağlantı kurulmuş. Cenaze töreni 80 şehirde ve Afganistan da dâhil olmak üzere 4 ülkede seyredilmiş. "Bazen tekrar seyrediyorum. Neden bilmiyorum ama galiba içimdeki yarayı iyileştiriyor" diyor.