Bedava Rembrandt bilgisayarınızda

Pek çok müze koleksiyonlarını internette yayınlarken, Amsterdam'daki Rijksmuseum sıra dışı bir adım attı.

Pek çok müze koleksiyonlarını internette yayınlarken, Amsterdam'daki Rijksmuseum sıra dışı bir adım attı.

Yüksek çözünürlüklü görüntülerin bedavaya indirilmesi imkânı sunan Rijksmuseum, sanat eserlerinin halk tarafından kopyalanması ve dönüştürülmesini teşvik ediyor. İsteyenler, bu eserleri kullanarak kırtasiye malzemesi, tişört, tabak ve hatta tuvalet yapabilir. Rembrandt, Vermeer, Mondrian ve Van Gogh'un başyapıtlarını koleksiyonunda bulunduran müze, şimdiden elindeki sanat yapıtlarından 125 binini, web sitesinin interaktif bölümü Rijksstudio aracığıyla elde edilebilir hale getirdi. Rijksmuseum'un koleksiyonlar direktörü Taco Dibbits'in belirttiği üzere, hedefleri her yıl 40 bin görüntü daha ekleyerek, sekiz yüzyıla yayılan 1 milyon sanat eserinden oluşan koleksiyonun hepsini internet te erişilebilir kılmak. "Biz kamu kurumuyuz. Yani sahip olduğumuz sanat yapıtları ve objeler bir şekilde herkesin malı. İnternet varken, telif hakkınızı ya da görüntülerin kullanımını kontrol altında tutmak o kadar zor ki, insanların Rijksmuseum'dan 'Milkmaid'in çok kötü bir reprodüksiyonunu kullanmalarındansa, çok iyi bir yüksek çözünürlüklü görüntüsünü kullanmalarına karar verdik" diyor Dibbits. Kast ettiği, 1660'da yapılan Vermeer'in "Süt Boşaltan Hizmetçi" tablosu. Kısa süre öncesine kadar müzeler, sahip oldukları sanat eserlerinin iyi kalite dijital versiyonları üzerinde son derece koruyucu davranıyor, talep olduğu takdirde sadece basın mensupları veya sanat tarihçileri ve akademisyenlere temin ediyordu. Bunun türlü sebebi var: Telif haklarını korumak, poster ve hediyelik eşyalardan gelen gelirleri kontrol etmeyi sürdürmek ve hırsız ya da sahtecilerin inandırıcı kopyalar yapmasını engellemek. Ayrıca bir eserin fazla basılması durumunda sıradanlaşacağı korkusu var. Ama son yıllarda Google Sanat Projesi, müzelerle işbirliğine giderek, görüntülerden küresel bir arşiv oluşturmaya başladı. Ayrıca internet yüzünden düşük kaliteli reprodüksiyon dalgasını dizginlemek imkansız hale geldi. Bu yüzden sanat kurumları stratejilerini yeniliyor. Washington'daki Ulusal Sanat Galerisi'nden Deborah Ziska, "Kimsenin Mona Lisa'nın imajını ucuzlaştırdığımızı düşündüğünü sanmıyorum. İnsanlar hâlâ Louvre'a gidip gerçeğini görmek istiyor" diyor. Ulusal Galeri kamuoyuyla paylaşmak için internete bugüne kadar 25 bin yapıt yükledi. Rijksmuseum yapıtlarını internete daha hızlı koymayı başardı, çünkü hem koleksiyonunun büyük bölümü Hollanda telif yasalarından önceki tarihe dayanıyor hem de ekibi koleksiyonu dijitalleştirme fırsatı bulabildi. Dijitalleştirme projesi, güzel sanatlar ve kültürel gruplar için para sağlayan BankGiro piyangosundan hibe edilen 1 milyon euroyla ile finanse edildi. Rijksstudio, Ekim'de hizmete girdiğinden beri 2 milyon 170 binden fazla ziyaretçi tarafından tıklandı ve yaklaşık 200 bin kişi görüntüleri indirdi. "Web'deki Müzeler"in kurucularından Jennifer Trant, diğer dijital müze projeleri içinde Rijksmuseum'un sıra dışı olduğunu, zira görüntülerin değiştirilmesi, çarpıtılması ve kesilip kırpılması için hizmetler sunduğunu anlattı. Ziyaretçi lerinden indirdikleri imajları ticari olarak kullanmaktan kaçınmaları isteniyor. Bu amaçla daha da yüksek çözünürlü imajlar satıyor. Londra'daki Ulusal Galeri ise 2 bin 500 eserlik koleksiyonu dijitalleştirdi. Ancak sadece akademik amaçlı kullanıma sundu, bedava indirme hizmeti sunmuyor. Washington'daki Smithsonian Enstitüsü'nün sözcüsü Linda St. Thomas, kurumun depolarında 137 milyon sanat eserinin bulunduğunu ve bunların içinden 14 milyonunun dijitalleştirme için seçildiğini belirtti. Şimdilik 860 bin 500 görüntü, video klip, ses dosyası, elektronik dergi ve diğer kaynaklar internette sunuldu ancak yine ticari kullanımdan vazgeçirme amacıyla görüntülerin hepsi düşük çözünürlüklü. Rijksmuseum, kullanıcılarına esin kaynağı olmak için Hollandalı tasar ım şirketi Droog'u, koleksiyonundaki yapıtlardan hareketle yeni ürünler yaratmaya davet etti. Tasarımcılar Jan Davidsz de Heem'in 17'nci yüzyıldan kalma bir çiçek natürmortunu dövme şablonu haline getirdi. Peki , Ri jksmuseum'daki baş yapıtların nasıl uyarlanabileceğine getirilen kısıtlama var mı? "Pek yok" diyor Dibbits. "Tuvalet kâğıtlarında Vermeer görmek istiyorlarsa, oradaki görüntünün yüksek kalitede olmasını tercih ederim" diye ekliyor. THE NEW YORK TIMES