İnternet kullanıcıları alınıp satılıyor

Çevrimiçi olduğunuzda size erişme hakkı, göz açıp kapayıncaya kadar alınıp satılabilir hale geldi.

Çevrimiçi olduğunuzda size erişme hakkı, göz açıp kapayıncaya kadar alınıp satılabilir hale geldi.

İnternette güçlü algoritmalar, çok sayıda veri göstergesine göre müşterileri takip ediyor: Google'da aradıkları, ziyaret ettikleri siteler, tıkladıkları reklamlar. Daha sonra da en yüksek teklifi veren şirket, müşteriye reklamını gösterme hakkını satın alıyor. Üstel i k bunlar ın hepsi kendiliğinden ve müşterilerin çoğunluğu tarafından güçlükle fark edilebilecek şekilde gerçekleşiyor. comScore isimli dijital reklam analizi şirketine göre, bu alandaki büyük oyunculardan biri olan Los Angeles merkezli Rubicon Project. Kendi platformu üzerinden sattığı görsel reklam alanları aracılığıyla ABD'de ulaştığı internet kullanıcılarının sayısı, Google'ın ulaştığı kullanıcı sayısını geride bıraktı. Rubicon, web sitesi operatörleri için sessiz sedasız şekilde otomatik reklam satışı yapılmasını sağlayan sistemler geliştiren az sayıda şirketten biri. Teklif verenler ise muhtemel müşterilerinin en iyilerini belirlemeye ve başka bir web sitesine geçmeden önce onlara satış yapmaya çalışan pazarlamacılar. Hepsi, çevrimiçi görsel reklamları görme ihtimali olan müşterilere değer biçebilmek için veri madenciliğine bel bağlamış durumda. Rubicon'un kurucu Yönetim Kurulu Başkanı Frank Addante, her ay Amerika'daki internet kullanıcılarının yüzde 97'sinin kendi sistemleri ile etkileşime geçtiğini söylüyor. Müşterilerin çoğu bu durumdan habersiz. Konu, bu tür elektronik ticaret sistemlerinin bazı müşterilere uygun fiyatlar sunarken diğerlerine ikinci sınıf muamelesi yaptığını ve bu şekilde tüketiciler arasında adil olmayan bir sınıf ayrımı yarattığını ifade eden düzenleyiciler ve tüketici hakları savunucularını endişelendiriyor. Dijital insan hakları kuruluşu Elecronic Frontier Foundation'dan teknoloji uzmanı Dan Auerbach, "Profillediğini z insanlar ın sayısı arttıkça, insanları 'para kazandıracak müşteriler' ve 'para kazandırmayacak müşteriler' olarak ayırıyorsunuz" diyor. Tüketici avukatlarının çoğuna göre "gerçek zamanlı teklif verme" işi en çok da büyükbaş hayvan pazarlığına benziyor. Washington merkezli bir tüketici hakları topluluğu olan ve Federal Ticaret Komisyonu'na gerçek zamanlı teklif konusunda bir şikâyet dilekçesi veren Dijital Demokrasi Merkezi'nin Yönetici Direktörü Jeffrey Chester, "Online tüketiciler köle gibi alınıp satılıyor. Bu insanlık dışı bir şey" diyor. Bu yıl ABD'deki reklamcıların, elektronik açık-arttırma usulü ticaret alanında kullanılacak görsel reklamlara 2 milyar dolar harcayacakları tahmin ediliyor. Forrester Research adlı şirkete göre bu rakam 2010 yılında 733 milyon dolar seviyesindeydi. Aynı rapora göre, 2017 yılına gelindiğinde pazarın büyüklüğünün 8.3 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Rubicon, veri toplayan dış firmalardan kullanıcıların cinsiyeti ve yaşı, ilgi alanları, tahmini gelir düzeyi ve alışveriş geçmişlerine ilişkin bilgileri derliyor. Bütün süreç, genelde 30 milisaniyeden kısa sürüyor. Addante ve sektördeki diğer yöneticiler bu düşünceye katılmıyor. Müşterilerin kendilerine özel ve ihtiyaçlarına uygun reklam ve teklifler aldıklarını belirtiyorlar. Sistemlerinin gizliliği ihlal etmediğini, çünkü müşteriler için gerçek isimler değil, sayısal kodlar kullandıklarını ve kişilerin internette faaliyetleri hakkında topladıkları bilginin bu şekilde anonim olarak korunduğunu ifade ediyorlar. İzlenim adıyla da bilinen reklam alanları binlik gruplar halinde satılıyor. Fiyat, reklam alanının tipine ve büyüklüğüne, müşteri tipine, hatta müşterinin kentsel ya da kırsal alanda ikamet etmesi gibi kriterlere göre değişiklik gösteriyor. Pazarlamacıların alıcı olarak bir araya geldiği Turn isimli platform, sigorta müşterisi için reklam alanını açık arttırmayla satan bir Facebook hizmeti olan Facebook Exchange'de bin adeti 35.70 dolar olarak belirlenen fiyatı ve yine bir diğer satıcı platformu olan AppNexus'ta bin adeti 1.35 dolar seviyesinde belirlenen fiyatı öneriyor. Reklam ajansları ve markalar artık çeşitli görünüm türleri için gün-içi fiyatları takip edebiliyorlar. Birçok reklam ajansı da şirket bünyesinde "işlem masaları" oluşturdu. Bu gerçek zamanlı fiyat tekliflerinin daha da agresif bir karaktere bürünerek, tüketicilerin gerçek zamanlı konumları ve sık gittikleri siteler hakkında oldukça değerli bilgiler toplamayı sağlayan mobil sitelere ve uygulamalara da nüfuz etmesiyle birlikte, tüketicinin gizlil iğine yönel ik tehditler artabilir.Hollanda'daki Leiden Üniversitesi'nde bilgisayar bilimleri araştırmacısı olarak görev yapan Rob van Eijk, "Gerçek zamanlı fiyatlama sayesinde şirketler, nereye giderseniz gidin sizi etiketleme imkânına kavuştu. Bu durum, sıradan kullanıcı aleyhine çok büyük bir dengesizliğe neden oluyor" diyor. THE NEW YORK TIMES