Hekime şiddetin psikolojisi

Sağlık alanındaki kimlik kargaşası şiddeti besliyor. Sağlık çalışanları neden şiddet görüyor. İşte şiddetin psikolojisi.

Son dönemlerde ülkemizde tırmanışa geçen şiddet, kendini sağlık alanında da gösteriyor. Öyle ki hemen her gün ülkenin farklı bir bölgesinde sağlık çalışanının şiddete maruz kaldığı haberi geliyor. Özellikle sağlıkta artan şiddetin nedeni ne? Doktorlar şiddete neden maruz kalıyor? Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan, çarpıcı tespitlerde bulunarak hekime yönelik artan şiddetin gerekçelerini ve psikolojisini anlattı… Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan'a göre sağlık sisteminde ciddi bir dönüşüm yaşanıyor. Ancak bu fiziksel dönüşüme zihinsel dönüşüm eşlik edemiyor. Dönüşüm iki alanda aynı anda yaşanmıyor. Hal böyle olunca vatandaşın artan beklentilerini sağlık sistemi karşılayamıyor bu da şiddeti tetikliyor. Rektör Tarhan TRT Haber Büyük Takip Programı ekibine yaptığı değerlendirmelerde çok önemli noktaların altını çiziyor. Sağlıkta artan şiddetin psikolojisine iniyor. Rektör Tarhan;

HEKİM ODAKLI SİSTEM ŞİMDİ HASTA ODAKLI OLDU

Toplumda son yıllarda sağlık sisteminde önemli değişim ve dönüşümü yaşanıyor. Fiziksel bir gelişim ve dönüşümün olduğunu görüyoruz. Ancak zihinsel dönüşüm noktasında bir eksiklik söz konusu. Hizmet alan ve veren açısından zihinsel dönüşüm yeterli değil. Fiziksel ve zihinsel dönüşümün paralel gitmediği gözleniyor. Daha önce hekim odaklı olan sistem artık hasta odaklı. Patron hekimdi. Hekim istediğine bakıyor, istediğine bakmıyordu. Hal böyle olunca hekimlik verimli işlemiyordu. Şimdi hasta odaklı sistem var. Doğru olanı da bu. Gelişmiş ülkelerde sistem bu yönde işliyor.

DEĞİŞİM HEKİMİ DEĞERSİZLEŞTİRDİ

Ülkemizde değişim hekimi değersizleştirmeden yapılmalıydı. Hastanın psikolojik ihtiyaçlarını gerçekçi sınırlar içinde tutarak dönüşüm yapılmalıydı. Ancak bu konuda eksiklikler ortaya çıktı. Binaları değiştirmekle sistem düzelmiyor. Zihinsel algıların değişimi de önemli. Düşünce alışkanlıkları yeni duruma uyum sağlamalı. Hastalar ve hekimlerin uyumu önemli. Fiziksel ve zihinsel değişimin paralel gitmemesinin sonuçlarını yaşıyoruz bugün. Beklenen bir durum çözüm üretmek gerekir.

HASTA BEKLENTİSİ YÜKSELDİ DAHA ÇABUK ŞİDDET UYGULUYOR

Daha önceki hastaların hekim ve sağlık sisteminden beklentisi düşüktü. Hasta, hekiminin reçete yazmasına razıydı ancak şimdi hastaların beklentileri çok yükseldi. Artık hastalar daha bilinçli. Eğer hastaların zihinsel olgunlukları yeterli değilse hekimini görevini yapan değil de kendisine hizmet veren, kumandasında olan kişi olarak görüyor. Hekim o an başka bir şey düşünüyorsa hasta kendisiyle ilgilenmiyor diyerek tepki gösterebiliyor, şiddet uygulayabiliyor. Beklenti yükseldi. Sisteminin taşıyabileceğinin üzerinde bir durum var. Hekimin söyleyeceğini yanlış anlayabileceği beklentiler ortaya çıktı. Hasta odaklı sağlık sisteminin risklerinden biri bu yaşananlar. Hasta, ufak hatayı tolere edemez durumda. Yüksek standartlar hastaya vaat ediliyor. Yüksek vadi karşılamayan hekimler, kurban edilebiliyor.

HEKİM HASTA PSİKOLOJİSİNİ OKUYABİLMELİ

Hekimi muhalif kişi olarak algılayan ortamda hizmet verilemez. Hasta hekim ilişkisinde toplum doğru bilgilendirilmeli. Hekimlerin de hastaların psikolojilerini okuyabilecek şekilde yetiştirilmeli, eğitilmeli. Hasta psikolojisini okuyabilmeliler. Var olan değişimin komplikasyonları yaşanıyor.

SAĞLIK SİSTEMİNDE KİMLİK KRİZİ YAŞANIYOR

Şuandaki değişim olumlu yönde bir değişim. Eğitim olarak da değişime paralel gidilmesi gerekir. Örneğin bir ergen hemen büyüyor, fiziksel değişiklikleri göze geliyor ancak psikolojisi aynı paralelde büyümüyor. Sağlık sistemimizde öyle. Şuan sağlıkta kimlik krizi yaşanıyor. Hekim odaklıdan hasta odaklı sisteme dönülüyor. Kimlik değişimidir bu. Hekimler buna hazırlıklı olmalıydı ancak hazırlık yapılmadan gerçekleşti bu. Doğru bilgiler üretip hasta ve toplumu bilgilendirmek gerekiyor. Çatışmalar incelendiğinde bilgi eksikliğinden kaynaklandığı görülüyor birçoğunun. Diyalog önemli. Şehirlere, polikliniklere kriz masaları koymak gerekir. Sağlıkta ara buluculuk sistemi getirilmeli. Kriz yönetimi yapacak sistem önemli. Psikolojik dönüşüm hızlandırılabilir. Çatışma anında bu masalar devreye girmeli.

DOKTORLAR PASİF DİRENİŞ İÇİNDELER

Doktorlar pasif direniş içindeler bunu kabullenmek istemiyorlar. Birden bire sağlık sistemindeki krallıklarının gittiği algısına kapıldılar. Hasta da hekim de aynı gemide aslında. Hasta memnun olunca hekim kazanacaktır. Sağlık sisteminin de hekimi onu re etmesi gerekir. Hekimin onuru zedelendi. Özgüven eksikliği yaşanıyor hekimlerde. Hekimlerin olumlu algısı olumsuz yönde değişmeye başladı. Paracı bir meslek gibi algılatıldı. Hekimlere yapılan haksızlıktır. Bu haksız bir genelleme. Siyaset maalesef bu mesajı verdi hekimlere. Siyasiler bu algıyı değiştirmesi gerekir. Buna hekimlerin ihtiyacı var.

ÖZGÜRLÜKLERİN ARTIŞI ŞİDDETİ ARTIRIYOR

Şiddeti önlemeyle ilgili tüm dünyada çare arayışları var. Şiddetin artışı özgürlüğün artışıyla orantılı. Özgürlüğe sorumluluk katmak önemli burada. Sorumsuzluk barışçıl olmayan yarışmaya götürür toplumu. Bencilce olan yarışmada şiddete dönüşür. Çıkar ön plana çıkar çünkü, menfaatler devreye girer. Siyasete, eğitime, sağlığa ahlak katmak gerekiyor. Şaban Özdemir (NPGRUP)

---