Deprem Travma Psikolojisi

HAFIZAMIZI YİTİRİYORUZ

HAFIZAMIZI YİTİRİYORUZ

New York Times/ KEVIN DELANEY

Şifreleri, telefon numaralarını veya arabanın anahtarını nerede bıraktığımızı belki bu yüzden hatırlayamıyoruz.

 


Kılıç dişli bir kaplana görünmeden ormanda dolaşmak ve bu arada besinlerin nerede olduğunu akılda tutmak bir zamanlar ölüm kalım meselesiydi.

Bundan dolayıdır ki insan beyni bilgiyi depolayacak şekilde gelişti. Oysa son yüzyıllarda bu işi bizim yerimize (Gutenberg'in matbaa makinelerinden Steve Jobs'un iPad'lerine kadar) teknoloji yapmaya başladı.

Şifreleri, telefon numaralarını veya arabanın anahtarını nerede bıraktığımızı belki bu yüzden hatırlayamıyoruz. Hatta şempanzeler bazı hafıza testlerinde belki bu yüzden insanları geçiyor.
Neyse ki ileriyi (ve bazen de geçmişi) gören kimi uzmanlar hafızayı geliştirecek yollar arıyor.

Alman bir süper modelin küçük bir yardımıyla. Joshua Foer, "Einstein'la Ayda Yürümek: Her Şeyi Hatırlamanın Sanat ve Bilimi" adlı kitabında, "Evrim, özellikle iki şeyi ilginç bulacak, dolayısıyla akılda kalacak şekilde beyinlerimizi programladı.

Bunlardan biri şakalar, diğeri de cinsellik ve hepsinden fazla, cinsel içerikli şakalardır." Foer'in kendisine gelince, o çapraşık olay ve ayrıntıların her birini tanıdık bir yer veya odayla, hatta daha iyisi, komik ve iç gıdıklayıcı birer görüntüyle ilişkilendirerek hatırlamayı öğrenmiş.

Örneğin o görüntülerden biri, süzme peynir küpünde yüzen Claudia Schiffer. Bu yöntem o kadar işe yaramış ki, kız arkadaşının doğum gününü bile hatırlayamayan Foer bir yıllık bir antrenmandan sonra, 2006'daki ABD Hafıza Şampiyonası'nın finallerine kalmış. Maureen Dowd'un The New York Times'ta yazdığı gibi, tek gereken "birkaç numara ve iyi bir erotik hayal gücü" imiş. Fakat Foer'in yöntemi aslında yeni değil. Onun akıl hocaları eski Romalılardan ve 15'inci yüzyıl hukukçusu Ravenna'lı Peter'den ilham almışlardı. Neyi mi? "Hızlı hatırlamak istiyorsanız belleğe en güzel bakirelerin görüntülerini koymayı".
Hafızası zayıf ve aklı umutsuzca saf olanlar için başka çareler de var.

Hele ki İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra doğup artık ihtiyarlayan ve hafızasını canlandırmak isteyen kuşak için. Google "bellek yardımı"nın yanı sıra sayısız numaralar, teknikler, seminerler ve bitkisel destekler onların imdadına yetişiyor. Sinirsel geribesleme denen bu tekniklerden biri, bilgisayar teknolojisinden yararlanarak beyin dalgalarını yönlendirebildiğini ileri sürüyor.

Pahalı ve tartışmalı olan bu yöntem, destekleyenlere göre "dikkat, hafıza, ruh hali, kontrol, acı, uyku ve başka alanlarda kalıcı değişimler" meydana getiriyor.

Bazılarıysa bunu kabul etmiyor. Uluslararası Florida Üniversitesi, Çocuk ve Aile Merkezi'nin Müdürü William E. Pelham Jr.'ın The New York Times'a açıkladığına göre bu "katıksız bir şarlatanlık". Bir başka yöntemse daha umut verici görünüyor. İsrail ve New York'tan araştırmacıların bu ay bildirdiklerine göre, PKM-zeta enjeksiyonlarıyla farelerin hafızalarında gelişme görüldü. PKM-zeta, anıların depolanmasıyla ilgili olduğu düşünülen bir enzim. Fakat araştırmaların başarısına rağmen hafızayı güçlendiren tam onaylı bir ilacın geliştirilmesi uzmanlara göre hâlâ uzun sürebilir.

Öte yandan, yaşlanan beyinlerin hafıza merkezlerine destek olacak daha kolay bir yol var, o da çalışmak. ABD ve 12 Avrupa ülkesindeki yaşlı insanlar üstünde yapılan bir araştırma, erken emekliye ayrılanlarda hafızanın daha hızlı zayıfladığını gösteriyor. Ya da 1990'lı yaşlarına kadar bestelerini hatırlayabilen keman virtüözü Pablo Casals'ın sözleriyle, "Emekli olmak ölmektir".

Paylaş:



İlginizi Çekebilcek Diğer Yazılar
  • Psikiyatri, ruhsal bozuklukların ve duygusal ve davranışsal bozuklukların kökeni, teşhisi, önlenmesi ve yönetimi ile ilgilenen tıp dalıdır. Bu nedenle
  • Metabolik sendrom, kalp hastalığı, diyabet, felç ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilen bir hastalık türüdür. Metabolik sendromun altında yatan nede
  • Kadın-erkek ilişkilerinde en kritik soru bu olsa gerektir. Evliliğin başlangıcında romantik duygular daha baskındır. İkinci dönemde kişilik ve güç çat
  • Nikotin bağımlılığı Kalp hastalığı, felç, kanser, akciğer hastalığı ve diğer birçok sağlık durumu riskinizi artırmanın yanı sıra, sigara içmek beynini
  • Özgüven, özsaygı, özdeğer gibi kavramları içeren ego, genler ve stres gibi pek çok faktörden etkileniyor.
  • Krampların nedenleri nelerdir? Krampların nedeni tuz eksikliği midir? Bu ne kadar doğru? Kramp sırasında ne yapmak gerekir?
  • Randevu Al