Filler insanların el işaretini anlıyor

Biz etraf ımızdaki şeylere, ne kadar gelişmiş bir hareket olduğunu pek düşünmeden işaret ederiz. Filler insanların el işaretini anlıyor.

Biz etraf ımızdaki şeylere, ne kadar gelişmiş bir hareket olduğunu pek düşünmeden işaret ederiz. Filler insanların el işaretini anlıyor.

Bir parmağı basitçe uzatarak başkalarının dikkatini bir nesneye doğru çekebilir ve bu nesnenin hangisi olduğunu onlara gösterebiliriz. İşaret etmek ne kadar karmaşık olursa olsun, bebekler genellikle bunu bir yaşına girerken öğrenmiş oluyor. Araştırmacılar, diğer türleri test ettiklerinde işaret etmenin hayvanlar âleminde ender bulunan bir beceri olduğunu anladı. En yakın akrabalarımız, yani şempanzeler dahi işaret etmeyi bilmiyor. İskoçya'daki St Andrews Üniversitesi'nden biyolog Richard W. Bryne ve yüksek lisans öğrencisi Anna Smet, fillerin de işaret etmeyi bildiğini keşfettiklerini açıkladılar. 11 fil üzerinde yapılan çalışma fillerin, bazı alanlarda insanlarınkine rakip olabilecek kadar derin bir sosyal zekâya sahip olduğuna dair kışkırtıcı bir ihtimali ortaya çıkardı. Araştırmacılar, hayvanların işaret etmeyi bilip bilmediklerini görmek üzere basit ama güçlü bir test gerçekleştiriyor. Birbirinin aynı iki kaptan birinin içine yiyecek koyup dolu olanı işaret ediyorlar. Sonra da bekleyip hayvanın hangi kaba yöneleceğini izliyorlar. Bu çalışmaya katılan primatlar ve diğer pek çok hayvan türü testi geçemezken birkaçı çok iyi sonuç elde etti. Bunların çoğu evcilleştirilmiş memeli hayvanlardı ki aralarında işaret gösterilmesinden özellikle iyi anladığı bilinen köpekler vardı. Bu sonuçlar bazı araştırmacıları, evcilleştirme sırasında hayvanların insanları anlayabilecek şekilde dönüşüm geçirdikleri yönünde iddialar i leri sürmeye itti. Diğerleri ise farklı bir argüman öne sürüyorlar: köpeklerin vahşi atalarının birbirlerini fark etme konusunda zaten beceri sahibi olduğunu, önceden var olan bu becerinin aslında bu bazı vahşi türlerin evci l leşt i r ilmesi n i kolaylaştırdığını söylüyorlar. 2000'li yılların ortalarında Bryne fillerin de bu testi geçip geçemeyeceklerini merak etmeye başladı. Kenya'da vahşi filler üzerinde yürüttükleri bir deney sırasında kendisinin ve bir yüksek lisans öğrencisinin aklına böyle bir düşünce geldi. İkili, fillerin saklanmış kıyafetlerinin kokularından hareketle insanları ayırt edebildiklerini buldular. Bryne, bazı zamanlarda fillerin hortumlarını kıvırdıklarını, bunu da kokunun kaynağına göstermek için yaptıklarını fark etti. Bryne, "Belki de işaret ediyorlardı. Ancak bunu bilmiyoruz, belki de sadece havayı kokluyorlardı" dedi. Bu ihtimali araştırmaya başlamanın mantıklı yolu, fillere işaret testini yapmak olabilirdi. Ancak bu dev memelilerle çalışmak, bir fino köpeğiyle çalışmaktan çok daha zor. Aslında, geçtiğimiz yıla kadar Smet, bu testi yapamıyordu. Wild Horizons isimli bir şirketin fil sırtında safari düzenlediği Zimbabwe'ye seyahat etti. Filler turistleri safariye çıkarmak üzere beklerken Smet, bir bölmenin ardına 2 kova yerleştirdi. Eğitici, fillerden birini ona birkaç metreye kadar yaklaştırdı. Fil, Smet'i meyve parçalarını bölmenin ardında aşağıya doğru bir kovanın içine bırakırken izledi; ancak meyveleri hangi kovaya bıraktığını göremedi. Smet, filin hortumunu önce hangi kovaya vurduğunu belirledi. İki ay boyunca Smet 11 fili test etti. Fillerin, denemeler sırasında doğru kovayı seçme oranlarının yüzde 67.5 olduğunu gördü. Smet ve Bryne, sonuçlarını Current Biology dergisinde yayınladı. Bryne, işaret testini geçebilecek, sosyal becerileri yüksek başka vahşi memeliler olup olmadığını merak ediyor. Balinalar ve yunuslar, listesinin ilk sıralarında, ancak bu deneyler konusunda pek de ümitli değil. "Onlarla çalışmak, fillerden bile daha zor" diyor. THE NE YORK TIMES