Dünyamızın manyetik alanı Doğu'ya kaydı

Dünyamızın manyetik alanı son iki yüz yılda belirgin bir şekilde doğuya doğru kaydı.

Dünyamızın manyetik alanı son iki yüz yılda belirgin bir şekilde doğuya doğru kaydı.

Ekseni, son on bin yıl öncesi gibi, dünya merkezinin batısında yer almıyor, 500km doğusunda bulunuyor. İlginç kayma ve sebebini Amerikalı bilim insanları şimdi bir simülasyon yardımıyla saptadı. Sonuçlar yanal kaymaların genelde kutupların yer değiştirmesinden kısa bir süre önce, manyetik alanın zayıflamaya başlamasından sonra meydana geldiğini gösteriyor. Nature Geoscience dergisindeki habere göre günümüzde de manyetik kutupların değişeceğini haber veren belirtiler söz konusu. Kutupların değişmesi sırasında manyetik kuzey kutup güney kutba, güney kutup ise kuzey kutba dönüşüyor. Ancak son duruma ulaşılması birkaç bin yıl sürüyor. Bu zaman zarfında dünyanın manyetik alanı iyice zayıf ve kaotiktir, öyle ki geçici olarak ilave kutuplar bile oluşabiliyor. Uzaydan gelen sağlığa zararlı ışınlar normalde yeryüzünün üzerinde yakalanırken, neredeyse engelsiz olarak aşağıya kadar ulaşabiliyor. Gerçi dünyanın manyetik alanının zayıfladığını gösteren ilk işaretler var ama araştırmacılar olayın en erken bir ila iki bin yıl sonra meydana geleceğine inanıyorlar. Benzetimler, kuvvetli bir kaymanın, kutup değişiminin habercisi olduğunu ve dünyamızın çekirdeğinin manyetik eksen kaymasında önemli bir rol oynadığını gösteriyor. Bilim insanları manyetik alanın merkezinin son 10.000 yıl içinde nasıl ve neden hareket ettiğini tasarladı. Geçerli olan teoriye göre, dünyanın çekirdeğindeki jeomanyetik alanın son derece simetrik olması gerekiyordu diyor Peter Olson ve Renaud Degue (John Hopkings Üniversitesi). Fakat ölçümler ve simülasyonlar manyetik alanın son on yıl içinde neredeyse hep eksantrik olduğunu gösteriyor. Eksen çoğunlukla dünyanın merkezinden yüzlerce kilometre uzaklıkta yer alıyordu ve batıya doğru kaymıştı. Bu hareket son iki yüz yıl içinde tersine dönmüş, eksen çekirdeğin doğu tarafına kaymış. Araştırmacılar simülasyonlarına (benzetim) çekirdeğin içindeki büyümeyi de kattıklarında bu asimetriye bir açıklama getirebildi. Bilindiği gibi çekirdeğin içindeki sıvının düzenli rotasyonu, katı çekirdeğin manyetik alanını hareket ettiriyor. Ayrıca sismik ölçümlerden, içteki çekirdeğin sürekli değiştiği de biliniyordu. Doğu tarafında yüzeyi eriyor ve madde kaybediyor. Oysa batı tarafında iç çekirdekti sıvı metal birikiyor ve bu nedenle de çekirdek hep batıya doğru büyüyor. Fakat son beş milyon yıl içinde çekirdeğin tam tersi bir şekilde büyüdüğü en az bir dönem yaşanmış olmalı. O zamanda ise batı yerine doğuya doğru büyümüştür. Sonuçlar bu yamuk büyümenin, manyetik alanının eksenine de geçeceğini gösteriyor. Manyetik alan çekirdeğin büyümekte olan tarafına doğru kayıyor. Bu nedenle manyetik alanın merkezi son on bin yıl içinde çoğunlukla batıya doğru kaymış. CUMHURİYET BİLİM TEKNİK EKİ

Paylaş

Görüntülenme:
Güncellenme Tarihi:14 Temmuz 2012Yayınlanma Tarihi:16 Temmuz 2012

© 2024e-Psikiyatri.com, bir NPGRUP sitesidir,
e-Psikiyatri.com bir NPGRUP sitesidir. Bu sitede verilen bilgiler, site ziyaretçilerinin/hastaların hekimleriyle mevcut ilişkilerini ikame etmek değil, desteklemek için tasarlanmıştır. Bu sitede yer alan bilgiler bir hekime danışmanın yerine geçmez. Tüm hakları saklıdır.