Çığlık atıp tekmelesin dikkati üzerine çeksin

Anne-babaların çocuğu her zaman gözetim ve kontrol altında tutması gerektiğini söyleyen Uzman Psikolog Selvinaz Çınar Parlak, ‘Tanımadığı birisi dokunmak veya elini tutmak isterse bağırmasını, tekmelemesini tembihleyin’ uyarısı yaptı.

Çocuklara yönelik cinsel istismar sadece ailelerin değil, tüm toplumun en önemli sorunlarından... Bu sorunun üstesinden gelmek için herkese bir takım görevler düşüyor. Yazı dizimizin bugünkü bölümünde Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Polikliniği'nden Uzman Psikolog Selvinaz Çınar Parlak, 'Aileler çocuklarını nasıl korumalı?' sorusunu yanıtlıyor. Ailenin çocuğa bakım ve koruma sağlayacak fiziksel-ruhsal ortamı oluşturamadığı koşullarda çocukların istismara açık hale geldiğine dikkat çeken Selvinaz Çınar Parlak, şu uyarılarda bulunuyor:

SİZİNLE SIRDAŞ OLMALI

"Çocuk ve ebeveyn ilişkisinde güven duygusunun oluşması çok önemli. Bu yüzden otoriter ve cezalandırıcı ebeveynler olmayın. Çocuklarınıza sınırları, kuralları öğretin ancak size güven duyması, aranızdaki sevgi bağının koşulsuz olması sizinle sırdaş da olabilmelerini sağlar."

KİMSEYE GÜVENMEYİN

"Ebeveynlerine güven duyan, onların sevgisinden emin olan çocuklar önemli gelişmeleri de aileleriyle paylaşacaktır. Aynı zamanda bu çocuklar gerekli bakım ve sevgiyi aldıklarından kendilerini korumayı da içsel olarak öğrenmiş olurlar. Sır saklamaması gerektiğini, bir yetişkin ona bir sır verirse ve kimseye söylememesini tembih ederse mutlaka gelip size söylemesini sağlayın. Bedensel dokunmaları ayırt etmeleri için yaşına uygun şekilde farkındalık eğitimini de ihmal etmeyin. Çocuğunuzu her zaman gözetim ve kontrol altında tutun. Çok iyi tanımadığınız kişilerin evine göndermeyin. Unutmayın ki cinsel istismar genellikle sakin görünümlü ve dışarıdan bakınca anlaşılmayan herhangi bir kişi tarafından gerçekleştirilebilir. Kimseye güvenmemek daha iyi olacaktır. Evde bakıcınız varsa kamera sistemi kullanılabilir. Okula giden çocuklarınızda öğretmenin uyarılarına kulak verin. Davranış değişiklerine dikkat edin. Kendisine tanımadığı birisi yaklaşır da dokunmak veya elini tutmak isterse bağırmasını, tekmelemesini ve dikkat çekmesini söyleyin."

CİDDİYE ALINMASI GEREKEN 3 DAVRANIŞ

Tuvaletini kendi başına yapması, yalnız uyuması ve kendi başına yemek yemesi... Çocuk gelişiminde bu 3 davranış çok önemli. Kendine güven açısından da erken çocukluktan itibaren temel gereksinimlerini yalnız başına yapmayı öğretin. Çocuğunuzda herhangi bir şekilde davranış bozukluğu, bir değişiklik sezdiğinizde üzerinde durun ve izleyin. Özellikle içe kapanma, suskunluk, yalnız kalma isteği veya aşırı sinirlilik ve öfke, gece işemeleri, uyku ve yeme bozuklukları, sebepsiz korku atakları varlığında mutlaka profesyonel yardım isteyin ve bu davranışlarının nedenini araştırın.

ÇOCUĞA 'HAYIR' DEMEYİ ÖĞRETİN

Çocukları özgüven sahibi olarak yetiştirebilmek, sınır koymayı, 'hayır' diyebilmeyi öğretmek gerekiyor. Çocuk evde 'hayır' diyemiyorsa, 'hayır' demesine izin verilmiyorsa dışarıda da bu sözü söyleyemeyecektir. Çocuk evde düşüncelerini özgürce söyleyebilmeli. Özgüven sahibi, düşüncelerini rahatlıkla dile getirebilen çocuklar yetiştirmek önemli. Bunun için de sağlıklı aile ve çevre gerekli.

SAĞLIKSIZ AİLE YAPISI İSTİSMARI ARTIRIYOR

Çocuk istismarını önleme ve koruma çalışmaları gösteriyor ki aile işlevsizliği, yani sağlıksız aile yapıları istismar ihtimalinin artmasının başlıca nedenlerindendir. Ailenin çocuğa bakım ve koruma sağlayacak fiziksel ve ruhsal ortamı sağlayamadığı koşullarda çocuklar istismara açık hale geliyor. Toplumsal, ekonomik ve ailesel bazı özellikler ne yazık ki çocuk istismarını kolaylaştırıyor. Ekonomik sorunlar, barınma koşullarındaki yetersizlikler, düşük eğitim seviyesi, çocuğa ve kadına şiddeti onaylayan sosyal çevre, erken yaşta evlilik, cinsiyet ayrımcılığı gibi kültürel özellikler istismarı kolaylaştırıyor. Yasal sınırlamalar kadar koruyucu ve önleyici çalışmalar da önemlidir.

AŞIRI KORUMACI OLMAYIN

Aşırı koruyucu ortam çocuğun kendine güven duygusunun gelişmesini engeller ve fazlaca bağımlı olmasına yol açar. Başkasına bağımlı bir ruhsal yapı da yine istismara açık olmak demektir. Aşırı koruyuculuk toplumumuzda "iyi ebeveynlik" olarak algılanabiliyor. Aşırı koruma ve kontrol; bağımlı, talepkar, doyumsuz, tatminsiz, çabuk mutsuz olan, kırılgan ve hassas bir çocuk olmasına yol açar.

GÜVENDE TUTMAK İÇİN...

 * Çocuğunuzun size ya da güvenilir başka bir yetişkine nasıl ulaşabileceğini bildiğinden emin olun.

 * İsmi, adresi ve telefon numarası ile okulunun, akrabalarınızın isim, adres ve telefon numaralarını öğretin.

 * Kiminle nerede, nasıl zaman geçirdiğini bilin.

 * Tüm muhtemel bakıcılar ile mülakat yapın ve onlardan referans isteyin.

 * Adının kıyafetinin üstü gibi rahatlıkla görülebilir yerlerde gözükmemesine dikkat edin.

'GÜÇLÜ İLETİŞİM ÖNEMLİ'

Prof. Dr. Özkan Pektaş, çocuklarını cinsel istismardan korumak için ailelere şu önerilerde bulundu: "Kimlerle vakit geçirdiğini takip edin ve yakın çevresine sonradan katılan (komşu, aileye yeni katılan biri vs.) çocuğunuzla ilgilenen biri var ise o kişi hakkında bilgi toplayın. Çocuğun sosyal hayatına hakim olun, arkadaşlarını tanıyın. İnternete ulaşımını kontrol ederek gözünüze çarpan bir durumda çocuğunuzla bu konuyu paylaşın. Her şeyden önce iletişiminizi kuvvetli tutun. Çocuk kendini sözlerle ifade edemeyebilir. Bu sebeple davranışlarını gözlemleyin, gözünüze çarpan farklı bir eylemi olursa bu konuyu uygun bir dille çocuğunuzla konuşun."