Bilimde öncü kadınlar

Newton’un Principia’sını 1749 yılında Fransızcaya çeviren Chatelet Emilie, fizik teorisine katkılarda da bulunmuştu. İşte bilimde öncü kadınlar.Newton’un Principia’sını 1749 yılında Fransızcaya çeviren Chatelet Emilie, fizik teorisine katkılarda da bulunmuştu. İşte bilimde öncü kadınlar. Chatelet Markizi Gabrielle Emilie 1706’da Fransa’da doğdu. Daha sonra basitçe Chatelet Emilie olarak tanındı. Kral 14. Louis’nin birinci sekreteri Louis Nicolas le Tonnelier de Breteuil’in kızıydı. Babasının konumu hem aileye saygınlık, hem de Emilie’ye yaşamı boyunca Fransız aristokrasisiyle ve entelektüel seçkinlerle ilişki kurabilmesi imkânını sağladı. Emilie’nin daha küçük yaşlardayken parlaklığını fark eden babası, kızının eğitimini, o dönemde olağan sayılan eskrim ve binicilik gibi fiziksel etkinliklerle de birleştirerek sürdürdü. Emilie biraz daha büyüdüğünde edebiyat, bilim ve matematik eğitimi için özel öğretmenler tutuldu. Emilie 10 bilimkadinyaşındayken, astronomi üzerine popüler bir kitap yazmış olan uzman bir eğitimciden ders almıştı. Emilie’nin bir manastırda eğitim görmüş olan annesi Gabrielle-Anne de Froulay, kızının entelektüel uğraşlarını desteklemiyordu. Emilie, 12 yaşına kadar Grekçe, Latince, İtalyanca ve Almancayı mükemmel bir biçimde öğrenmişti. O sadece bilim ve edebiyat uğraşılarıyla yetinmiyor, dans ediyor, opera parçaları söylüyor ve piyano çalıyordu.

GELENEKSEL KOCALAR, ENTELEKTÜEL AŞIKLAR

Emilie, klasik bir zihniyete ve yaşam tarzına sahip olmamakla birlikte aristokratik bir evlilik yaptı. 1725’te Chatelet Markisi Florent-Claude ile evlendi. İki oğlu ve kızının doğumundan sonra Emilie ve kocası, dönemin Fransız aristokrasisinde yaygın olan bir davranış biçimiyle, aile ilişkilerini son vermeksizin ayrı yaşamak konusunda anlaştılar. Emilie 1730’da 25 yaşındayken, Richelieu Dükü ile arkadaşlığa başladı. Dük Emilie’nin edebiyata ve felsefeye olan büyük tutkusundan etkilenmişti. Emilie 1733’te ünlü aydınlanma yazarı Voltaire ile arkadaş oldu. Voltaire, Emilie’nin en iyi bilinen aşığıdır. Emilie, Voltair’i, karşıt politik görüşleri yüzünden güvenlik kuvvetleri tarafından aranırken malikanesinde saklamıştı. Emilie ve Voltaire, 15 yıl boyunca, düşünce ve gönül birlikteliğiyle tutkulu bir aşk yaşadılar. Fizik ve matematik kitapları yayınlamalarına ek olarak 21.000 kitaplık bir koleksiyon oluşturdular. Bu koleksiyon, birçok Avrupa üniversitesinin kütüphanelerinden daha büyüktü. Voltaire Emilie’ye sonsuz bir hayranlık duyuyordu. Ancak bir mektubunda, Emilie’nin “kadın olmaktan başka kusuru bulunmayan büyük bir insan olduğunu” söylemiştir. Emilie, son aşığından hamile kalmıştı. Doğumdan hemen sonra yüksek ateş yüzünden bebeği ile birlikte henüz 43 yaşındayken öldü. Dönemindeki Fransız toplumunun kadınlar üzerinde uyguladığı baskılara bağlı olarak Emilie erkeklerin görebildiği eğitimden yoksun kalmıştı. Bununla birlikte zekası, becerikliliği, bilgi edinmeye karşı duyduğu büyük istek ve aydınlanması için babasının ona verdiği destek, bütün bu zorlukların ve eksikliklerin üstesinden gelmesini sağlamıştı. Emilie üç çocuğunu doğururken onlarla ilgili sorumluluklarının farkındaydı. Fakat sonradan bilginin ve hayallerinin peşinden gitmeye karar verdi. 1737’de, ışığın doğasıyla ilgili olarak, bugün bizim kızılötesi ışınım dediğimiz olgu üzerine bir makale yayınladı. 1738’de o ve Voltaire, başarılı ortak çalışmalarının ürünü olan Newton Felsefesinin Öğeleri adlı eseri yayımladılar. Bu ortak çalışmaları Voltaire’in özellikle de fizik söz konusu olduğunda Emilie’de ortaya çıkan olağanüstü entelektüel yeteneği tanımasını sağladı. Kitabın yayınlanmasından on yıl sonra Voltaire şunları söylüyordu: “Ben senden öğrenmeye alışkındım, fakat şimdi sen artık takip edemeyeceğim bir yere çıktın.” İki yıl sonra, 1740’ta Emilie, Fizik Dersleri’ni yayımladı. Bu kitabında, zamanının büyük düşünürlerinden Alman Leibniz, Hollandalı Gravesande ve İngiliz Newton gibi felsefeci ve matematikçilerin karmaşık düşüncelerini bağdaştırmaya çalışıyordu. O, hareket eden bir cismin enerjisinin, daha önce sanıldığı gibi cismin hızıyla değil, hızının karesiyle orantılı olduğunu gösterdi. Yaşamının son yılında, başyapıtı olarak görülen Newton’un Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri adlı eserinin Fransızcaya çevirisini ve eser üzerindeki yorumlarını yayınladı. Emilie, Newton’un mekanik ilkelerinden, enerjinin korunumu kavramını kestirmeyi (ekstrapole etmeyi) bile başarmıştı. Chatelet Emilie, çok yerinde olarak Aydınlanma’nın temel simalarından biri olarak görülebilir. Eserleri yeni fiziğin, matematiğin ve zamanının genel felsefesinin yaygınlaşmasına yardım etti. O ayrıca enerjinin korunumu ve kızılötesi ışınım gibi birçok önemli kavramın keşfedilmesini ve geliştirilmesini de sağladı. Zamanının en büyük entelektüellerinden saygı görmesine rağmen, yine de cinsiyeti yüzünden bazı erkek entelektüellerin alaylı tutumlarıyla karşılaşabiliyordu. Alman filozofu Immanuel Kant, onun bilgeliğine hayrandı fakat “Chatelet Markizi gibi mekanik üzerine bu kadar bilgili bir kadının sakalı da olabilir” diyebiliyordu. Emilie ise herkese, kendisini cinsiyetine göre değil de, meziyetlerine göre değerlendirmelerini öneriyordu. Emilie, toplum nazarında ise Newton’in yeni bilimsel keşifleri de dahil olmak üzere Aydınlanma düşüncelerini yayan bir kadın olarak değil de, felsefi bakımdan sapkın biri olarak görülüyordu. BİLİM TEKNOLOJİ EKİ

Paylaş

Görüntülenme:
Güncellenme Tarihi:08 Şubat 2013Yayınlanma Tarihi:13 Şubat 2013

© 2024e-Psikiyatri.com, bir NPGRUP sitesidir,
e-Psikiyatri.com bir NPGRUP sitesidir. Bu sitede verilen bilgiler, site ziyaretçilerinin/hastaların hekimleriyle mevcut ilişkilerini ikame etmek değil, desteklemek için tasarlanmıştır. Bu sitede yer alan bilgiler bir hekime danışmanın yerine geçmez. Tüm hakları saklıdır.