Asal sayı bilmecesi çözüldü mü?

Japon matematikçi Shinichi Mochizuki, abc-tahmini için bir çözüm bulduğunu açıkladı. Doğru çıkarsa, gizemli asal sayılarla ilgili bilgiler artacak.

Japon matematikçi Shinichi Mochizuki, abc-tahmini için bir çözüm bulduğunu açıkladı. Doğru çıkarsa, gizemli asal sayılarla ilgili bilgiler artacak.

Asal sayılar sadece kendisi ve bir sayısına bölünebilen sayılardır. Bunlar çok fazla olmasına rağmen, sıraları rastlantı gibi görünür. Bazen arka arkaya iki asal sayı gelir, örneğin 11 ve 13 veya 41 ve 43 gibi. Bazen de iki asal sayı arasında büyük boşluklar vardır, mesela 113 ve 127. Asal sayıların ortaya çıkış tahminini formüle eden Riemann hipotezi bugüne kadar kanıtlanmamıştır. Japon matematikçi Shinichi Mochizuki şimdi abc-tahmini için bir çözüm açıkladı. Bu çözümde de asal sayılar arasındaki ilişkiler söz konusu deniyor (Spiegel). Aslında abc-tahmini büyük Fermat teoremine benziyor. Teorem a? + b? + c?’denkleminin, n?2’de a,b,c doğal sayıları için bir çözüm içermediği anlamına geldiğini söyler. Denklem 17.yy’da matematikçi Pierre de Fermat tarafından formüle edildi, ancak 1994 yılında kanıtlanabildi. Burada da a, b ve c olmak üzere üç doğal sayı söz konusu, c, a ve b’nin toplamıdır ve bu üç sayının ortak böleni yoktur. a + b = c için 25, 27 ve 52 sayısını kullandığımızda 25 + 27 = 52 denklemi ortaya çıkar. Bu üç sayı da asaldır, çünkü 25 = 5*5, 27 = 3*3*3* ve 52= 2*2*13. Şimdi bu üç sayının kökünü alalım. Bu ürün onların içindeki asal sayılardır, örneğin birden fazla ortaya çıkan beş gibi asal sayılar sadece bir kez ele alınır. Kök (abc) = 2*3*52 = 390. İşte abc-tahmini bu kökün birkaç istisna dışında hep c sayısından büyük olduğunu söyler. Bu tahmin David Masser ve Joseph Oesterie adlarındaki iki sayı teorikçisi tarafından 1985 yılında formüle edilmişti. Yukarıda verilen örnek 25, 27, 52 bu tahminle örtüşmekte, çünkü 390, 52’den büyüktür. Sayı teorikçileri abc-tahminiyle fazlasıyla ilgilenir. Asal sayıların toplanmasının ne kadar çetrefilli olduğunu 17+19 örneği gösterir. İki toplanan da asal sayıdır ama toplamları 36, sayı teorikçilerinin görüşüne göre biraz sıkıcı bir sayıdır, yani 2*2*3*3*. Buna göre iki olağandışı sayının toplamı gayet olağan bir sayı olabiliyor. Bu toplamda hangi asal faktörlerin gizli olduğu neredeyse hiç tahmin edilemiyor. Bu tamamen kaotik bir durum diyor bilim insanları. Japon matematikçiye ait kanıtın doğru olup olmadığını şimdilik kimse söylemiyor. Elle yazılmış dört ayrı bölüm beş yüz sayfadan oluşuyor ve İnternette yayımlandı. Kanıtın ne kadar zamanda kontrol edileceği henüz tahmin edilemiyor bile. Kontrol çok çabuk yapıldığında genelde hatalar yapılabilir diyor uzmanlar. CUMHURİYET BİLİM TEKNOLOJİ EKİ

Paylaş

Görüntülenme:
Güncellenme Tarihi:12 Ekim 2012Yayınlanma Tarihi:19 Ekim 2012

© 2024e-Psikiyatri.com, bir NPGRUP sitesidir,
e-Psikiyatri.com bir NPGRUP sitesidir. Bu sitede verilen bilgiler, site ziyaretçilerinin/hastaların hekimleriyle mevcut ilişkilerini ikame etmek değil, desteklemek için tasarlanmıştır. Bu sitede yer alan bilgiler bir hekime danışmanın yerine geçmez. Tüm hakları saklıdır.