Anal Fistül Nedir?

Bazı hastalıklara bağlı olarak vücutta aslında olmaması gereken ve anormal kabul edilebilecek bazı anatomik yapılanmalar oluşabilir. Bu yapılanmalar, vücut sıvılarının dokular arasında geçiş yapmasına izin verebilir. Ayrıca sağlığı bozan başka hastalıklara neden olabilir.

Anal Fistü; Vücutta meydana gelen bu zararlı yapılanmalardan bir tanesi fistül gelişimidir.

Makat bölgesinin iç tarafında bulunan bağırsak dokusuyla dış tarafta bulunan cilt alanı arasında oluşan kanallara anal fistül denir.

Anal fistüllerin oluşma nedeni; tedavi edilmeyen ya da geç dönemde drene edilen anal apselerin delinmiş olmasıdır. Anal fistülün gelişmesiyle birlikte makat çevresinde iyileşmeyen delikler ortaya çıkar. Bu deliklerden zaman zaman akıntı görülür. Anal fistüle anal apselerin tekrarlanması da neden olabilir. Anal fistüllerin sınıflandırılması, anal kanaldaki yerleşimlerine göre yapılır:

●    İntersfinkterik fistül
●    Transsfinkterik fistül
●    Suprasfinkterik fistül
●    Ekstrasfinkterik fistül
●    Atnalı fistül

Anal Fistülün Tanısı Nasıl Konur?

Anal fistüle tanı konulması için dikkatli bir şekilde hastanın şikayetlerini dinlemek, fiziki muayene etmek ve hastanın tıbbi geçmişini incelemek yeterlidir. Ancak bazı durumlarda anal fistülün çevre dokularla ilişkisini ortaya çıkarmak, seyrini ve büyüklüğünü net bir şekilde anlayabilmek için MR-Fistülografi (Manyetik rezonans), Fistülografi (ilaçlı filmler) ve Anoskopi / Rektoskopi (kamera yardımıyla makatın iç kısmına bakmak) gibi radyolojik görüntüleme tetkiklerine başvurulabilir.

Anal fistül belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

●    Anüs çevresindeki cilt dokusunun tahriş olması
●    Hareket halindeyken, otururken, öksürürken ya da dışkılama sırasında artan ağrı
●    Makat çevresinde kötü kokulu akıntı
●    Dışkılama sırasında kan ya da irin gelmesi
●    Bağırsak hareketlerini kontrol edememek
●    Apse oluşmuşsa makat çevresinde kızarıklık, ısı artışı ve şişkinlik

Anal fistüllerin hasta tarafından görülmesi çoğu zaman zor olabilir. Bu yüzden fiziki olarak görülmese bile yukarıdaki belirtiler söz konusu olduğunda sağlık kuruluşuna başvurmak faydalı olur.

Anal Fistül Tedavisi Nasıl Yapılır?

Anal fistül tedavisi daima cerrahi yöntemlerle yapılır. Aktif enfeksiyon ya da apse söz konusu olduğunda öncelikle apse boşaltılır. Fakat akut enfeksiyonun gerilemesinden hemen sonra cerrahi tedavi planlanır. Ameliyat sırasında fistül kanalını tamamen çıkarıp zemini açık bırakmak mümkündür.

Ayrıca fistül kanalını kısmen çıkarıp iç tarafı kapatılabilir. Makat içindeki bölgeyi kapatmak için fleb kaydırma tekniği, özel klipsler, tıpalar ve biyolojik yapıştırıcılar kullanılabilir. Kanal veya tüneli dikerek yolu tıkamak da mümkündür. Bunlara ek olarak Radyofrekans, elektrokoter ve lazer ile tünelin içini tamamen yakarak kapanması sağlanabilir. Bu işlem için çok ince kameralar yardımıyla endoskopik yöntemler kullanılır.

Ameliyat sırasında makatın büzülmesini sağlayan kasların zedelenmesi durumunda birkaç hafta boyunca geçici olarak hafif gaz ya da dışkı kaçırma problemleri oluşabilir. Bu durumların kalıcı olma ihtimali %1 - 2 oranındadır. Kişinin hayatını olumsuz etkileyen bu gibi durumların kalıcı olmaması için operasyonu gerçekleştiren cerrahın son derece dikkatli ve özenli olması gerekir. Fistül cerrahisinde tekrarlama riski belirli oranda beklenebilir. 

Anal Fistül Tedaviden Sonra Tekrar Oluşur mu?

Modern tedavi yöntemleri ve geleneksel cerrahi tekniklerine rağmen günümüzde anal fistül tedavisinde %100 garanti veren bir yöntemden bahsetmek zordur. Ancak tekrarlama korkusu nedeniyle cerrahi tedavi uygulamaktan kaçınmak, iyileşme şansını ortadan kaldırır. Ayrıca tedavi edilmediği için aktif enfeksiyon vücutta kalmaya devam edeceği için sağlık sorunları kronik hale gelebilir ve fistülde genişleme ve ilerleme görülebilir.

Uzun süre tedavi edilmeyen anal fistül, nadir de olsa bazen kansere neden olabilir. Daha ciddi sorunlarla karşılaşmamak için ideal tedavi yöntemlerinin uygulanması için sağlık kuruluşuna başvurarak uzman hekimlere görünmekte fayda vardır.