AİLE DESTEĞİ NASIL OLMALI

Şaban Özdemir (NPGRUP)

Uzmanlar ailelere, psikiyatrik hastayla rahat yaşamın püf noktalarını anlatıyor.

Birçok hastalıkta olduğu gibi psikiyatrik vakalarda da hasta kişiyle ilgilenmek, onu yalnız bırakmamak önem taşıyor. Psikiyatrik hastalığı olan bireyin varlığı aile fertleri için zaman zaman zor olsa da bunun üstesinden, alınacak basit önlemlerle gelmek mümkün. Dr. Barış Önen Ünsalver bu konuda ailelere çok önemli uyarılarda bulunuyor, psikiyatrik hastayla rahat yaşamın püf noktalarını anlatıyor.

Memory Center Nöropsikiyatri Merkezi Psikiyatristi Barış Önen Ünsalver toplumun önemli bir sorununa parmak basıyor ve ailesinde psikiyatrik tedavi gören bir kişiye ailenin nasıl yaklaşması gerektiğine dikkat çekiyor.

Dr. Barış Önen Ünsalver;

“Ailede psikiyatrik hastalığı olan bir bireyin varlığı aile fertleri için zordur. Eşinizin, kardeşinizin ya da çocuğunuzun hastalığı sadece onu değil sizi de etkiler. Kardeşiniz hastaysa bazen kendinizden feragat edip onun bakıcısı olmak zorunda kalabilirsiniz ya da annenizin bakımını sürdürebilmek için hiç evlenmemeyi tercih etmek zorunda kalırsınız. Eşiniz manik atak sırasında aşır para harcamışsa onun borçlarını ödemek zorunda da kalabilirsiniz. Bu zorluklar özellikle de kronik tablolarda hasta yakınlarında tükenmeye yol açabiliyor.
 
Tedavideki güçlükler ve tedavi süresinin uzunluğu zaman zaman hasta yakınlarının başa çıkma becerisinde azalmaya neden olabiliyor. Oysa psikiyatrik hastalığı olan kişilerin daha fazla sevgiye, ilgiye, desteğe ve yardıma ihtiyaçları vardır. Hasta yakınlarının öfke patlamaları, uzaklaşması ya da umursamazlığı hastalıkların daha da kötüye gitmesine neden olabilir. Aşağıdaki bazı maddeler özellikle de tükenmek üzere olan hasta yakınlarına yöneliktir.

UNUTMAYIN!

- Psikiyatrik hastalıkların birden çok sebebi vardır. Ebeveyn ya da eş birinci dereceden sorumlu tutulmamalıdır.
- Psikiyatrik belirtiler biyokimyasal dengedeki bozulma sonucu ortaya çıkar. Psikiyatride tanı koymak zordur. Zaman alır. Birkaç kez muyane etmek gerekir.
- Hastayla hekim arasında sırlar olduğundan hasta yakınlarıyla her bilgiyi paylaşamaz hekimler. Yakınınızın hastalığını bilememek sizi endişelendirmemeli.
- Psikiyatrik hastalıklarda davranış bozuklukları olur ve bunlar hasta kendini kontrol edemediği için olur. Hastaları durdurmaya çalışmak onları engellemek fayda etmez.
- Sosyal hayatınız daralabilir, çünkü hastanızın belirtilerinden utanabilirsiniz. Çevrenize yakınınızın hastalığını anlatmaya çalışın, hastalığının sizde yarattığı sıkıntıyı anlatın. –
- Kendinizi dışa kapamayın.
- Hasta yakını her tür belirtiyle başa çıkamayabilir. Başa çıkamadığı noktada hastaneye yatışı planlamak gerekir.
- Hastanızın size ve kendine zarar vermesinden korkabilirsiniz. İntihar riski varsa evi güvenli hale getirmekte fayda vardır. Bebeğiniz hareketlendiğinde hangi önlemleri alıyorsanız bazı psikiyatrik hastalıklarda da aynı önlemleri almak uygun olabilir.
- Hastanın mevcut becerileri desteklenmeli, geliştirmesi için fırsat yaratılmalıdır.
- Tüm ailenin iletişim becerilerini geliştirmesi gerekir.
- Uyku-uyanıklık, yemek saatleri, banyo, sokağa çıkmak gibi düzenli rutinler sağlamak önemlidir.
- İyilik dönemlerinde hastanın stresle başa çıkma becerisini arttırıcı tedaviler gerekir.
- Belirtilerde belli bir miktar düzelme olduktan sonra öncelikle gündelik ev hayatına katılması evdeki sorumlulukları paylaşması sağlanmalıdır. Daha sonra zamanla iş hayatı olmalıdır. –
- Öncelikle basit işlerde çalışmalı daha sonra sorumluluklar kademeli arttırılmalıdır.
- Aile içi ilişkiler onarılmalı, güçlendirilmelidir.
- Beklentiler yüksek tutulmamalı, hemen iyileşme beklenmemelidir. Yaşıtlarıyla arkadaşlarıyla karşılaştırılmamalı, her adımı desteklenmelidir.
- Aile bireyleri kendi sağlıklarına da önem vermeli, kendilerine alan yaratabilmelidir. Aile içinde hastanın sorumluluğunu paylaşacak başka kişiler de olmalıdır. Tek bir kişinin hasta bakıcı rolünü alması o kişi için yorucudur. Sorumluluklar nöbetleşe paylaşılırsa tükenme olmaz.

Aile desteği, tedaviyi sürdürme ve iyileşmede önemlidir.
1- Hastalık aile tarafından bilinir tanınırsa bir kriz halinde hasta yalnız kalmaz.
2- Hastalık bilinirse hasta ailesi tarafından uygunsuz davranışları nedeniyle suçlanmaz, yargılanmaz. Hastalık farkına varılmadan önceki dönemde ailenin verdiği tepkiler de hastalığın seyrini olumsuz etkiler.
3- Tedavi masraflarının karşılanması için de aileye ihtiyaç vardır. Hasta mali sorunlardan tedavisini yarım bırakacak olursa ailenin maddi desteği önem kazanır.
4- İlaçlarını reddeden, unutan hastaların ilacını almasını sağlamada aile destek verir.
5- Hekime gitmek istemeyen hastayı muayeneye götürmek tedaviye yardımcıdır
6- Aile hastalığı ve tedavi sürecini bilirse hastayı teşvik edecektir.

Yukarıda bahsi geçen bilgiler yaşayabileceğiniz bazı güçlüklerle başa çıkmanızda size yardımcı olabilecek bazı pratik öneriler mahiyetindedir. Her hasta biriciktir ve bu nedenle yaşanan sorunların çözümü de gene o hastaya ve aileye göre farklı olacaktır. Zorlandığınızı hissettiğinizde mutlaka uzman yardımı almalısınız.”