Acaba şizofren miyim

Şizofrenin belirtileri nelerdir, kişi şizofren olduğunu nasıl anlar, şizofrenide görelen kişilik bozuklukları nelerdir.Şizofrenin belirtileri nelerdir, kişi şizofren olduğunu nasıl anlar, şizofrenide görelen kişilik bozuklukları nelerdir. PROF. DR. ORHAN DOĞAN, ŞİZOFRENİK BOZUKLUKLARI 500 SORU - 500 YANIT EL KİTABINDA ANLATTI... SORU: Şizofrenik bozukluklarda görülen sanrılar nelerdir? YANIT: Şizofrenik bozukluklarda görülen sanrılar arasında paranoid/kötülük görme, günahkarlık ve suçluluk, büyüklük, küçüklük, kıskançlık, erotomanik, mistik, nihilistik, somatik, depersonalizasyon, alınma, etkileme, etkilenme/ kontrol edilme, düşünce okunması, düşünce sokulması, düşünce yayınlanması, düşünce çekilmesi/çalınması sayılabilir. SORU: Paranoid/kötülük görme (paranoid/persecution) sanrılarının özellik-leri nelerdir? YANIT: Hasta bir ya da daha çok kişinin, bir örgütün kendisini izlediğine, komp-lo kurduğuna, zarar vereceğine, zehirleyeceğine, öldüreceğine inanır. Bu tür sanrılar için hastanın tüm yaşamının değerlendirilmesi gerekir. Kimi zaman bu sanrıların gerçek bir temelinin olduğu anlaşılabilir. SORU: Günahkarlık ve suçluluk (guilty) sanrılarının özellikleri nelerdir? YANIT: Hastaların geçmişteki bazı günahları ya da kötülükleri için cezalandırı-lacaklarına inanmalarıdır. Kötülük (hata) gerçek ya da kurgusal olabilir. Bu durum ağır depresif hastalarda sık görüldüğü için ayrımının yapılması gerekir. SORU: Büyüklük (grandiose, macromaniac) sanrılarının özellikleri neler-dir? YANIT: Hastanın özel güçlere, yeteneklere ve başarılara sahip olduğuna inanmasıdır. Örneğin, dünyanın en zeki insanıdır, Allah'ın en sevgili kuludur, en büyük devlet adamıdır, en büyük sanatçıdır. Benzer durum manide de görülür. SORU: Küçüklük (micromaniac) sanrılarının özellikleri nelerdir? YANIT: Hastanın kendinin ve yeteneklerinin olduğundan daha az, daha değer-siz, işe yaramaz olduğuna inanmasıdır. Ağır depresif hastalarda da görülebilir. SORU: Kıskançlık (jealousy) sanrılarının özellikleri nelerdir? YANIT: Hastanın eşinin ya da sevgilisinin güvenilmez olduğuna inanması, buna uygun olarak kıskançlık düşünceleri ve davranışları göstermesidir. Sanrısal bozukluklarda da görülür. SORU: Erotomanik (erotomaniac) sanrıların özellikleri nelerdir? YANIT: Hastanın cinsel yönden kendisinin üstün, çekici, dayanılmaz olduğuna inanmasıdır. Herkes kendisine aşıktır, gibi. Sanrısal bozukluklarda da görülür.   SORU: Mistik (religious) sanrıların özellikleri nelerdir? YANIT: Hastanın dinsel ya da ruhsal temaları kapsayan boş inançlarıdır. Bu sanrılar hastanın dinsel inanışlarıyla uyumlu değildir. Genellikle büyüklük, kimi zaman günahkarlık ve suçluluk sanrılarıyla birlikte olabilir. SORU: Nihilistik (yok olma, hiçlik) sanrıların özellikleri nelerdir? YANIT: Hastanın organlarıyla, kendisiyle ilgili yok olma inanışlarını kapsar. Örneğin, damarlarında kan yoktur, kalbi yoktur, kendisi yok, hatta yaşamıyordur. SORU: Bedensel (somatic) sanrıların özellikleri nelerdir? YANIT: Hastanın ölümcül bir bedensel hastalığının olduğu boş inancıdır. Örne-ğin, kanser, kalp hastalığı vardır. SORU: Depersonalizasyon sanrılarının özellikleri nelerdir? YANIT: Hastanın beden görünümüyle, organlarının değiştiğiyle ilgili boş inanç-larıdır. Örneğin, bedeni değişiyor, elleri-ayakları büyüyor, küçülüyor, gibi. SORU: Alınma (reference) sanrılarının özellikleri nelerdir? YANIT: Hastanın bazı durumların, olayların kendisi için olduğuna ve özel bir anlam taşıdığına inanmasıdır. Gazeteler onun hakkında yazıyor, radyoda ve televizyonda onun hakkında konuşuyorlar, ona ileti gönderiyorlar, gibi. SORU: Etkileme sanrılarının özellikleri nelerdir? YANIT: Hastanın özel güçleri ve düşünceleriyle başkalarının davranışlarını etki-lediğine inanmasıdır. SORU: Etkilenme/kontrol edilme (control) sanrılarının özellikleri nelerdir? YANIT: Hastanın, bedeninin ya da zihninin çeşitli araçlarla ve yollarla başka-larınca etkilendiğine/kontrol edildiğine inanmasıdır. Örneğin, bedenine bir aygıt yerleştirerek, radyo-televizyon gibi aygıtlar kullanarak dış güçlerin düşüncelerini ve davranışlarını etkilemesi/kontrol etmesi ya da yönlendirmesi gibi. SORU: Düşünce okuması/okunması nedir? YANIT: Hastanın, başka insanların düşüncelerini okuyabildiğine ya da onların kendi düşüncelerini okuyabildiğine, bildiğine inanmasıdır. SORU: Düşünce sokulması (thought insertion) nedir? YANIT: Hastanın, diğer insanların bazı hoşa gitmeyen düşünceleri kendi zihni-ne soktuklarına inanmasıdır. SORU: Düşünce yayınlanması (thought broadcasting) nedir? YANIT: Hastanın, düşüncelerinin radyo ya da televizyondan yayınlandığına, bunu başkalarının duyabildiğine inanmasıdır. Bunun için kafasına mikrofon yerleştirildiğini söyleyebilir. SORU: Düşünce çekilmesi/çalınması nedir? YANIT: Düşünce sokulmasının tersidir. Hasta, düşüncelerinin bir güç tarafında zihninden çekildiğine, çalındığına inanır. Bu durum sıklıkla blok olarak görülür. SORU: Şizofrenik bozukluklarda görülen düşünme bozuklukları gerçekten anlaşılmaz nitelikte midir? YANIT: Şizofrenik bozukluklarda görülen düşünme bozukluklarının kendine özgü, garip, gerçek dışı olduğu, anlaşılmasının güç olduğu doğrudur. Ancak bu hastalara ve belirtilerine gerekli ilgi ve dikkat verildiğinde, anlamak için çaba harcandığında aralarındaki ilişki anlaşılabilir; anlaşılmaz değildir. SORU: Şizofreni hastalarında algılama alanıyla ilgili belirtiler nelerdir? YANIT: Algılama alanıyla ilgili belirtiler genel olarak algılamada azalma ya da artma biçiminde görülür. En önemli algı bozuklukları ise, yanılsamalar ve varsanılardır. Daha az olarak garip algılamalar görülebilir. SORU: Yanılsama (illusion) ne demektir? YANIT: Yanılsamalar, gerçek bir nesnenin ya da uyaranın algılanması fakat yanlış yorumlanmasıdır. Şizofrenik bozuklukların aktif evresinde de, prodromal ve remisyon evresinde de görülebilir. Yanılsamalar saptandığında bir madde kötüye kullanımı ile ilişkisinin olup olmadığı araştırılmalıdır. Yanılsamalar sağlık-lı kişilerde de görülebilir. Hastaların ya da sağlıklı kişilerin ruhsal durumları ve beklentileriyle ilgili olabilir. SORU: Varsanı (hallucination) ne demektir? YANIT: Varsanı, bir uyaran olmadığı halde bir algının ortaya çıkmasıdır; kısaca nesnesiz algı olarak tanımlanabilir. SORU: Varsanı türleri nelerdir? YANIT: Genel olarak duyum sayısı kadar varsanı olduğu kabul edilir. Örneğin, işitsel, görsel, koku, tat, dokunma, kinestetik gibi. Ayrıca hipnagojik ve hipnapompik varsanılar da vardır.

ŞİZOFRENİNİN BELİRTİLERİ

SORU: Şizofrenik hastalarda en sık görülen varsanı türleri nelerdir? YANIT: En sık işitsel varsanılar görülür. İçerikleri hastayı övücü, eleştirici, suçlayıcı, aşağılayıcı, kötüleyici, emir verici, edep dışı, hastanın davranışlarını açıkla-yıcı nitelikte olabilir. Sesler tanıdık ya da tanınmayan kişilere, bazı hayvanlara ait olabilir; uğultu biçiminde olabilir. Kimi zaman tartışan, kavga eden birden çok ses duyulabilir. SORU: Diğer varsanı türlerinin sıklığı nedir? YANIT: Görsel varsanılar da görece sık, diğerleri nadirdir. Görsel varsanıların varlığı hekimi altta yatabilecek organik bir neden aramaya yöneltmelidir. SORU: Hipnagojik ve hipnapompik varsanılar ne demektir? YANIT: Bunlar sırasıyla uykuya dalarken ve uykudan uyanırken ortaya çıkan varsanılardır. Sağlıklı kişilerde ve özellikle sağlıklı gençlerde de görülebilir. SORU: Garip algılamalar ne demektir? YANIT: Gerçekte var olan nesnelerin nitelik değişiklikleriyle algılanmasıdır. Bir nesne olduğundan farklı renkte, farklı biçimde algılanabilir. Bir nesnenin oldu-ğundan daha küçük algılanması mikropsi, daha büyük algılanması makropsi olarak tanımlanır. Mikropsi ve makropsi daha çok organik bozukluklarda görülür. SORU: Varsanılar şizofrenik hastaların günlük yaşamlarını etkiler mi? YANIT: Hastaların kimi zaman varsanılara uygun biçimde davrandıkları (varsa-nısal davranış) gözlenebilir. Örneğin, duydukları seslerle konuşabilirler (kendi kendine konuşma), seslerin söylediği davranışlarda bulunabilirler. SORU: Şizofrenik hastalarda bellek bozuklukları görülür mü? YANIT: Bu hastalarda bellek bozukluğu yoktur. Ancak hastalarda dikkat bozukluğu nedeniyle bellek bozukluğu varmış gibi bir izlenim edinilebilir. SORU: Şizofreni hastalarında görülebilen hareket bozuklukları nelerdir? YANIT: Şizofreni hastalarında görülen hareket bozuklukları ajite, taşkın davra-nışlardan tümüyle sessiz ve cansız gibi bir duruma kadar çok geniş bir aralıkta görülebilir. Hareket alanıyla ilgili bozukluklar arasında enerji ve istek kaybı, duruş bozukluğu, motor yavaşlama, konuşmama, katatonik donakalım ve taşkınlık, bal mumu esnekliği, olumsuz tutum, manyerizm, grimas, stereotipi, ekopraksi, otomatizma, dürtü denetiminde bozukluk, karşıt değerlilik, içe kapan-ma sayılabilir. SORU: Şizofreni hastalarında enerji ve istek kaybı nasıl görülür? YANIT: Bu hastalarda enerji ve istekte genel bir azalma vardır. Bu durum bir işe başlama güçlüğü, başlanan bir işin bitirilememesi, iş ya da okul başarısızlığı, kendisinden beklenen işleri yerine getirememe, amaç yönelimli davranış yokluğu biçiminde görülür. SORU: Şizofreni hastalarında duruş (posture) bozukluğu nasıl görülür? YANIT: Bu hastaların duruşunda hafif katılık ya da garip beden duruşları görülebilir. Hareketleri beceriksiz, acemicedir. SORU: Şizofreni hastalarında motor yavaşlama nasıl görülür? YANIT: Motor yavaşlama, hareketlerdeki ya da konuşmadaki yavaşlamayı, yanıt süresindeki uzamayı, boş oturmayı ya da dış uyaranlara karşı yanıtsızlığı gösterir. SORU: Donakalım (catatonia) nedir? YANIT: Hastanın bilinci açıkken dış uyaranlara tepkisinde belirgin bir azalma, donakalma, kimi zaman bunlara ek olarak farkında olamama durumudur. Ancak gerçekte hasta bu dönemde çevresinde olup bitenlerin farkındadır. Bu duruma katatonik stupor denir. SORU: Bal mumu esnekliği (waxy flexibility) nedir? YANIT: Hastanın en zor ve rahatsız edici beden duruşuna bile kolayca ve karşı konmadan getirilebilmesidir. ŞİZOFRENİ OLAN KİŞİNİN ÇOCUĞU ETKİLENİR Mİ ŞİZOFRENİK BOZUKLUKLARIN ETİYOLOJİK ETKİLERİ ŞİZOFRENİ HAKKINDA BİLMEDİĞİNİZ HER ŞEY ŞİZOFRENİK BOZUKLUKLAR HANGİ YAŞLARDA BAŞLAR ŞİZOFRENİK BOZUKLUKLARIN BELİRTİLERİ ŞİZOFRENİDE KONUŞMA VE DÜŞÜNCE BOZUKLUKLARI ACABA ŞİZOFREN MİYİM PROF. ORHAN DOĞAN’IN ŞİZOFRENİK BOZUKLUKLAR EL KİTABI’NDAN ALINMIŞTIR