ÇOCUĞUNUZ İZLEMESİN

Uğur İlyas Canbolat

Aileler dikkat! Kurban kesimini çocuğunuza izletmeyin.

Bayram geldi. Uzmanlar, kurban kesimini çocukların görmemesi için uyarıyor. Memory Center Uzman Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Dr. Ahmet Çevikaslan, konuyla ilgili açıklayıcı bilgiler verdi.

İşte Çevikaslan'ın açıklamaları:

"Bayramlar; toplumun en önemli kültürel geleneklerinden birisi. Önemli; çünkü, böyle özel günler hem toplumda yerleşik olan olumlu grup dinamiklerinin pekiştirilmesinde hem de gelecek kuşaklara aktarılmasında aracı rol oynuyorlar.

Dini bayramlara özgü dini motifli ritüeller; örneğin kurban bayramında kurban kesimi ise çocukların dünyasında ayrı bir heyecan kaynağı. Bu olaya; her çocuk farklı tepkiler verebiliyor. Kimi çocuklar kurban kesimini üzücü, acı verici bir deneyim olarak yaşarken, kimileri de daha olgun yaklaşabiliyorlar.

Çocuğun; kurban kesimini nasıl algıladığını iki faktör belirler.

A-- Kendi gelişim düzeyi

Küçük yaşlarda; örneğin 7-8 yaşından küçüklerde soyut düşünme becerisi henüz gelişmemiştir ve bu olay en somut şekliyle bir kesme işlemi olarak algılanır, dolayısı ile korkutucu yönü fazladır.

Daha büyüklerde soyut düşünme becerisi yavaş yavaş gelişmektedir ve bayram, inanç, kurban gibi dini motifler daha kolay hazmedilir. Bu dönemde, aile içindeki aktiviteye uyum sağlamak adına çocuk olayı daha sakin karşılayabilir ancak korkutucu yönü hâlâ geçerlidir.

Ergenlik çağına gelen çocuğun kafasında kurban kesiminin dini bir ritüel olduğu açıktır ve korkutucu yönü en aza inmiş, sosyal boyutu ağırlık kazanmıştır.

Bu genel özellikler dışında, çocuğun kendi mizaç özellikleri; örneğin kaygıya yatkın olması, geçmiş yaşam deneyimleri de göstereceği tepkide belirleyicidir.

B-- Çevresinin bu olayı nasıl yaşadığı

Ailenin sosyokültürel yapısı ve bayramları nasıl yaşadığı önemli bir etkendir. Çünkü çocuk, kendi tepkilerini de önce yakın çevresini referans alarak ortaya koyar. Örneğin dini inançları güçlü ailelerde, anne babanın rahatlığı ve kurban kesiminin önceden de sıklığı nedeniyle çocuğun kurban kesimini kabullenmesi daha kolay olabilir. Kırsal kesimde, hayvancılığın yaygın olduğu yörelerde de aile ve çocuk daha rahattır. Ancak doğa koşullarından uzak kent kültürü, zaman içinde de bu tür bayram geleneklerin giderek kaybolması ve anlamlarını kaybetmeleri nedeniyle yeni kuşaklar bu olaylara yabancılaştırmaktadırlar.

Günümüzde, en önemli çevresel faktörlerden birisi de hiç kuşkusuz, evlerimize kadar giren medya ya da televizyon görüntüleri. Her bayramda televizyon ekranlarında, hem de ana haber bültenlerinde kaçışan boğaları gösteren görüntüler çocukların ruh dünyası için hiç de iç açıcı olmuyor. Üstelik bir bayram geleneğini neredeyse eğlencelik şamataya dönüştürüyor.

Sıkıntı yaşamaları olası çocukların, bu geleneği daha kolay atlatabilmeleri için anne babalar bazı basit önlemler alabilirler:

Çocuklar kurban kesme törenine tanıklık etmek zorunda değiller; özellikle de yaşları küçük ise uzak tutulmaları yerinde olabilir. Mutlaka katılmak istiyorlarsa önceden bilgilendirilmeleri uygun olur. Çocuk, öncelikle zihinsel açıdan bilgilendirilmelidir, yani, bu olayın dini bir sorumluluk olduğunun vurgulanması çocuğu rahatlatır. Önceden bilgi verme, çocuğun duygusal açıdan da hazır olmasını sağlar, üstelik bu sayede anne babalar çocuğun tepkilerini önceden tartmış olurlar ve gerektiğinde önlem alma fırsatı bulurlar"