Yetişkinlerde yeni nöron oluşumu, yani nörogenez, sonunda doğrudan kanıtlandı. 78 yaşındaki bireylerde bile yeni nöronlar tespit edildi. Bilim insanları, bu nöronların kökenini de ilk kez belirledi. Peki bu gelişme beyin sağlığı, hafıza ve Alzheimer gibi hastalıklar için ne anlama geliyor?

Yetişkin Beyni Yeni Nöronlar Üretebilir mi? Tartışma Son Buldu

Yaklaşık 60 yıldır sinirbilim dünyasında tartışılan “Yetişkin beyinlerinde yeni nöronlar üretilir mi?” sorusu, Karolinska Enstitüsü’nden gelen yeni bir araştırmayla yanıt buldu. Bilim insanları, 13 ila 78 yaş arasındaki bireylerin beyinlerinde yeni oluşmuş nöronları ve bu nöronları üreten öncül hücreleri tespit etti. Bu buluş, insan beyninde nörogenezin yaşam boyu sürebileceğini güçlü bir şekilde kanıtlıyor.

Yeni Nöronlar Nerede Oluşuyor?

Yetişkin beyninde nörogenezin merkezi olarak hipokampus öne çıkıyor. Bu bölge, hafıza oluşturma ve bilgiyi depolama süreçlerinde kritik rol oynuyor. Araştırmacılar, özellikle bu bölgede:

-Olgunlaşmamış nöronlar

-Nöral öncül hücreler tespit etti.

Bilimsel Keşif Nasıl Yapıldı?

-Araştırmacılar, yaşamını yitirmiş bireylerin bağışlanmış beyin dokularında:

-100.000'den fazla hücrenin RNA dizilimini analiz etti.

-Hücrelerin “moleküler parmak izlerini” kullanarak nörogenez izlerini belirledi.

-6 çocuk, 13 ila 78 yaş arası 19 bireyin beyinleri üzerinde çalıştı.

- Sonuç olarak, sadece 1 beyin hariç tümünde olgunlaşmamış nöronlar, 12’sinde ise nöral öncül hücreler bulundu.

Epilepsi ile Nörogenez Arasında Bir Bağlantı Olabilir mi?

İncelenen yetişkin bireylerden biri, epilepsi hastasıydı ve bu kişide diğerlerinden çok daha fazla yeni nöron ve öncül hücre bulundu. Farelerde yapılan çalışmalar, aşırı nörogenezin nöbetlere yol açabileceğini gösteriyor. Bu durumun insanlar için ne anlama geldiği ise henüz net değil, ancak araştırmalar sürüyor.

Nörogenez Başka Beyin Bölgelerinde de Olabilir mi?

Farelerde, koku işleme merkezi olan olfaktör soğancıkta da yeni nöron üretimi gözlemleniyor. İnsanlarda ise bu konuda net bir kanıt yok. Araştırmanın baş yazarı Marta Paterlini, bu ihtimali araştırmaya devam edeceklerini söylüyor.

Nörogenez Hangi Hastalıklarla İlişkili Olabilir?

-Alzheimer hastalığı: Azalmış nörogenez ile ilişkilendirilmiş.

-Depresyon: Beyindeki yeni nöron üretiminin bozulması depresyon riskini artırabilir.

-Epilepsi: Artmış nörogenez bazı durumlarda nöbetleri tetikleyebilir.

Sık Sorulan Sorular ve Cevaplar

1. Yetişkin insan beyninde gerçekten yeni nöronlar oluşuyor mu?
Evet. Yeni çalışma, 78 yaşındaki bireylerde bile yeni nöronların oluştuğunu doğrudan kanıtladı.

2. Yeni nöronlar hangi bölgede üretiliyor?
Özellikle hipokampus bölgesinde yeni nöron üretimi (nörogenez) gerçekleşiyor.

3. Nörogenez beyin sağlığını nasıl etkiliyor?
Nörogenez; öğrenme, hafıza, duygu durumu ve nörolojik hastalıkların gelişiminde rol oynayabilir.

4. Bu keşif Alzheimer gibi hastalıkların tedavisini etkileyebilir mi?
Evet. Nörogenez süreçlerinin anlaşılması, Alzheimer ve depresyon gibi hastalıkların daha iyi anlaşılmasını ve tedavi yöntemlerinin geliştirilmesini sağlayabilir.

Uzman Yorumu: Artık Nörogenez Gerçeğiyle İlgilenme Zamanı

Araştırmaya katılmayan Almanya’daki Dresden Teknik Üniversitesi’nden nörobiyolog Gerd Kempermann, “Bu önemli bir çalışma çünkü artık tartışmayı geride bırakıp, bu hücrelerin insan beynine nasıl katkı sağladığını araştırmaya odaklanabiliriz,” diyor.

scientificamerican.com'dan çevrilip derlenmiştir....