UYKUNUZUN ANTRENÖRÜ

Prof. Dr. Osman Müftüoğlu

Beyinde özel bir salgı bezinden salgılanan bu hormonun görevi uykuyu düzenlemek, uyku ritmini yönetmektir. İşte bu nedenle ona yeterli ve kaliteli uykunun antrenörü de deniyor. Bu hormon ayrıca biyoritmi düzenleme, yani biyolojik saati ayarlama görevini de üstleniyor. Karanlık bu hormonun salgılanmasını artırıyor bu nedenle ona "karanlıklar hormonu" diyenler de var. Işık, özellikle ani ve parlak ışık ise melatonin seviyesini azaltıyor.

Melatonin'in uzun kış gecelerinde daha fazla, kısa yaz gecelerinde ise daha az salgılandığı biliniyor. Eğer yeteri kadar melatonin’iniz varsa uykusuzluk sorununa yakalanma olasılığınız azalıyor. Bir hata yapar da uyku saatinizi kaçırırsanız melatonin seviyeniz azalıyor, bunu uyku kaybı, uykuya dalmada zorlanma, uyku süresinin kısalması ve kalitesinin düşmesi izliyor.

Yani melatonin'iniz azsa işiniz zor! Siz uyuduğunuzu zannediyorsunuz ama ne beyniniz, ne de bedeniniz bu uykudan pek bir şey anlamıyor. Sonrası gelsin sabah yorgunlukları, bitkinlikler, kaçsın uykular ve başlasın uyku bozuklukları.

Karanlıklar hormonu olduğu için de aydınlıkta, TV açıkken, ışık yanıkken uyumak zorlaşıyor. Uyusanız bile o uykunun bir hayrı da olmuyor, dinlendirici veya tamir edici etkisi ortaya çıkmıyor.

UYUDUKÇA BÜYÜRSÜNÜZ

Melatonin'in başka marifetleri de var. Kanınızdaki melatonin seviyesi yüksekse uykunuz derinleşiyor, derinleştikçe hipofiz beziniz daha fazla büyüme hormonu salgılıyor. Daha çok büyüme hormonu demek çocuklar için daha hızlı ve güçlü büyüme, daha çok sağlık, daha uzun boy, yaşlı yetişkinler için ise daha uzun ve sağlıklı bir hayat anlamına geliyor.

Kısacası o sessiz bir kahraman gibi, sakin bir güç gibi derinden çalışıyor ve önemli işler görüyor.
 
Yetmedi! Melatonin'in başka görevleri de var. Uzmanlar onun son derece güçlü bir antioksidan olduğunu kabul ediyor. Kansere karşı bağışıklık sağladığı, enfeksiyon bağışıklığını güçlendirdiği düşünülüyor.

Örneğin bir çalışmada gece çalışan ve uyku sorunları yaşayan kadınlarda meme kanserinin daha sık görüldüğü saptanmış. Melatonin'i yüksek kişilerde soğuk algınlığı ve gribe yakalanma olasılığının düşük olduğu bulunmuş.

Melatonin'i azaltanlar

Alkol, sigara, kahve ve çayın fazlası, gerilimli, stresli ortamlar, bilgisayar başında geçirilen uzun saatler, stres yaratan duygu ve düşünceler, üzüntü, ışık, ses, uykudan hemen önce yapılan egzersizler, yatmadan önce karnın tok olması...

Artıranlar

Işığın azaltılması, karanlık, dinginlik ve huzur hali, her gün aynı saatte yatağa girmek, sessiz bir ortam... Eğer melatonin’inizi daha da artırmak istiyorsanız anason, rezene, papatya çayı, sarı kantaron çayı gibi bitkisel çaylardan, badem, ayçiçeği, fındık çekirdeğinden, vişne ve kızılcık şerbetinden de istifade edebilirsiniz.