Tüm yıldızların tüm zamanlardaki ışığı

Astronomlar için galaksimiz dışında ne kadar ışığın bulunduğunu bilmek önemlidir. Evrende kaç yıldızın bulunduğunu hesaplayabilirler.

Astronomlar için galaksimiz dışında ne kadar ışığın bulunduğunu bilmek önemlidir. Evrende kaç yıldızın bulunduğunu hesaplayabilirler.

Pırıl pırıl bir gecede gökyüzündeki yıldızlara baktığımızda biliriz ki evren ışıkla doludur. Ancak ışıltıların birçoğu kendi galaksimize yani Samanyolumuza aittir. Oysa astronomlar için galaksimiz dışında ne kadar ışığın bulunduğunu bilmek daha önemlidir, nitekim bu sayede evrende kaç yıldızın bulunduğunu hesaplayabilirler. Uluslararası bir ekip şimdi dolaylı bir yöntemin yardımıyla yaklaşık bir sonuca ulaştığını söylüyor Science dergisinde. Doğrudan ölçümler imkânsızdır, çünkü güneş sistemimiz ve Samanyolu’ndaki toz bulutları ışığı farklı yönlere dağıtıyor. Bu yüzden doğrudan doğruya galaksi ötesi ışığa bakmak yerine, çok uzaktaki kozmik cisimlerden yansıyan yoğun enerjili ışınların zayıflaması ölçülmüş. Çünkü bu cisimlerin ışınımı her yerde bulunan yıldız ışığıyla etkileşime girerek enerji kaybediyor. Yıldızlar söndükten sonra bile ışıkları evrende parlamaya devam ediyor diyor araştırmayı yöneten Marco Ajello (Stanford Üniversitesi, Kavli Astroparçacık Fiziği ve Kozmoloji Enstitüsü), “Bu da bize uzaktaki kaynakların gamma ışınlarını ölçmeye izin veren bir ışık alanı üretiyor.” Evrendeki tüm yıldızların ışığı yoğun enerjili gamma ışınına, optik ışık üzerindeki puslu alan gibi etkiyor. Bu durum gamma ışınlarının arka plan ışınımındaki ışık parçacıklarıyla çarpışabilmesiyle ilgili. Yani evrende ne kadar çok yol alırlarsa ve bu yolculuk sırasında toplanan yıldız ışığından geçerlerse, yoğunluğu o denli azalır. Bilim insanları Fermi-uzay teleskopuyla 150 blazarı incelemişler. Bunlar uzaktaki galaksilerin merkezinde son derece yoğun enerjili ışın yayan dev karadeliklerdir. Bunlardan yayılan ışınım son derece kuvvetli olduğu gibi bize doğru yönelmiştir. Kaynak galaksiyi tamamen “aydınlattıkları” için de en uzak mesafeden bile gözlemlenebiliyor. Buna göre blazarlar ne kadar uzaktaysalar, ışınımları o kadar zayıflıyor. Yoğunluk azalışı tam da arka plan ışınımıyla etkileşim sonucundaki azalmayla örtüşüyor. Araştırmacılar buradan yola çıkarak hem galaksi ötesi toplam yıldız ışığı yoğunluğunu hem de yıldızların evrende hangi aralıklarla yer aldığını hesaplayabilmişler. CUMHURİYET BİLİM TEKNOLOJİ EKİ