

Tıbbi kenevir, modern tıpta son yıllarda giderek daha fazla tartışılan bir konu haline geldi. Peki nedir bu tıbbi kenevir? Hangi hastalıklarda kullanılır? Gerçekten faydalı mı, yoksa riskleri mi daha ağır basıyor? Bilimsel veriler ışığında tüm detaylar bu haberde! Tıbbi kenevir son yıllarda hem sağlık dünyasında hem de kamuoyunda büyük ilgi görüyor. Peki tıbbi kenevir nedir, ne işe yarar, nasıl kullanılır? İşte faydaları, riskleri ve kullanım alanlarıyla tıbbi kenevir hakkında tüm bilinmesi gerekenler...
Tıbbi kenevir, Cannabis sativa bitkisinin belirli türlerinden elde edilen ve genellikle tedavi amacıyla kullanılan bir kenevir çeşididir. İçeriğinde bulunan tetrahidrokannabinol (THC) ve kannabidiol (CBD) gibi etken maddeler sayesinde ağrı, bulantı, kas spazmları gibi çeşitli rahatsızlıkların semptomlarını hafifletmek amacıyla kullanılır. Tıbbi kenevir, Cannabis sativa bitkisinden elde edilen, tedavi edici özellikleri ön planda olan, bilimsel araştırmalara konu olmuş bir ürün grubunu ifade eder. Özellikle CBD (kannabidiol) ve THC (tetrahidrokannabinol) bileşenleri sayesinde sinir sistemi, bağışıklık sistemi ve endokrin sistemi üzerinde çeşitli etkiler gösterir.
Kenevir bitkisi 5000 yılı aşkın süredir geleneksel tıpta kullanılmaktadır. Ancak modern tıp, özellikle son 30 yılda bu bitkinin etkilerini daha sistemli şekilde incelemeye başlamıştır.
THC (Tetrahidrokannabinol):
Psikoaktif etkiye sahiptir. “Kafayı yapma” etkisi THC’den kaynaklanır.
-Ağrı kesici, iştah açıcı, mide bulantısını bastırıcı etkileri mevcuttur.
-Aşırı dozda anksiyete, paranoya ve psikoz benzeri etkiler yaratabilir.
CBD (Kannabidiol):
Psikoaktif değildir, yani zihinsel değişikliklere yol açmaz.
Anti-epileptik, anti-inflamatuar (iltihap önleyici), anti-anksiyete etkileri kanıtlanmıştır.
Çoğu tıbbi ürün CBD oranı yüksek, THC oranı düşük olarak formüle edilir.
Tıbbi Kenevirin Tarihçesi
M.Ö. 2737 Çin: İmparator Shen Nung, keneviri romatizma ve gut için kullanmıştır.
Antik Yunan ve Mısır: Diş ağrısı ve doğum sancılarını azaltmak için uygulanmıştır.
19. yüzyıl Avrupa: Tıbbi kenevir tentürleri eczanelerde satılmıştır.
20. yüzyıl başı: ABD ve diğer ülkelerde kenevir yasa dışı ilan edilmiştir.
21. yüzyıl: Klinik araştırmalarla birlikte tıbbi kenevir yeniden yasal ve bilimsel zemin kazanmaya başlamıştır.
Tıbbi kenevir doğru doz, doğru form ve doktor kontrolünde kullanıldığında etkili bir tamamlayıcı tedavi seçeneği olabilir. Ancak her bitkisel ürün gibi, tıbbi kenevirin de yan etkileri, doz sınırları ve kullanım koşulları vardır. Bilinçli yaklaşım ve uzman desteği, bu tedavi yönteminin başarısı için temel şarttır.
Tıbbi kenevir; dünyada ve bazı ülkelerde yasal hale getirilmiş sağlık alanlarında şu rahatsızlıkların tedavisinde veya semptom yönetiminde kullanılmaktadır:
- Kronik ağrılar (örneğin migren, bel fıtığı)
- Kanser tedavisine bağlı bulantı ve kusma
- Multipl Skleroz (MS)
- Epilepsi (özellikle dirençli tiplerde)
- Anksiyete ve depresyon
- İştah kaybı ve kilo kaybı (HIV/AIDS gibi durumlarda)
- Uyku bozuklukları
Tıbbi Kenevir Kullanım Alanları
1. Nörolojik Hastalıklar
- Epilepsi (özellikle Dravet Sendromu ve Lennox-Gastaut)
- MS (Multipl Skleroz)
- Parkinson
- Alzheimer
2. Onkolojik Uygulamalar
- Kemoterapiye bağlı mide bulantısı
- İştahsızlık
- Ağrı yönetimi
3. Psikolojik Sorunlar
- Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB)
- Anksiyete
- Uyku bozuklukları
4. Ağrı ve İltihaplı Rahatsızlıklar
- Romatoid artrit
- Fibromiyalji
- Migren
Tıbbi Kenevir Yasallaşırsa Neler Olur?
- İlaç endüstrisi yeni formüller üretmeye başlar.
- Tarım sektörü için yüksek gelirli yeni bir alan oluşur.
- Devlet kontrolü sayesinde hem hasta güvenliği hem vergi geliri artar.
Ancak denetimsizlik riskinde reçetesiz kullanım ve kötüye kullanım oranları yükselebilir.
Risk Grupları Kimlerdir?
Tıbbi kenevir herkes için uygun değildir. Şu gruplar mutlaka doktor kontrolü altında değerlendirilmelidir:
- 18 yaş altı bireyler
- Hamile ve emziren kadınlar
- Şizofreni öyküsü olan bireyler
- Kalp hastaları
- Psikiyatrik ilaç kullananlar
Tıbbi kenevirin, çeşitli hastalıklar üzerindeki kanıta dayalı faydaları şu şekilde sıralanabilir:
1. Ağrı Yönetimi:
Kronik ağrılarda etkili olup, morfin gibi bağımlılık yapıcı ağrı kesicilere alternatif sunar.
2. Kas Spazmları ve Kas Sertliği:
Özellikle MS hastalarında spazmları azaltır.
3. Bulantı ve Kusma:
Kemoterapi gören hastalarda mide bulantısını azaltabilir.
4. Epilepsi Tedavisi:
Dirençli epilepsi hastalarında CBD içerikli ilaçlarla nöbetlerin sıklığı azaltılabilir.
5. İştah Artışı:
HIV/AIDS gibi hastalıklarda beslenme desteği sağlar.
Her tedavi gibi, tıbbi kenevirin de potansiyel yan etkileri olabilir. Bunlar kişiden kişiye farklılık gösterse de şunlar en yaygın olanlardır:
- Baş dönmesi ve sersemlik hissi
- Dikkat ve hafıza sorunları
- Psikoz riski (yüksek THC içeren formlarda)
- Ağız kuruluğu
- Kalp atış hızında artış
Özellikle ergenlik dönemindeki kullanımlar veya yüksek dozlarda alınması psikolojik rahatsızlık riskini artırabilir.
Tıbbi kenevir; Almanya, Kanada, Avustralya, Hollanda, İsrail, ABD’nin bazı eyaletleri gibi ülkelerde doktor reçetesiyle yasal olarak kullanılabilmektedir. Türkiye’de ise sadece sınırlı ve kontrollü şekilde bazı hastalıklar için ruhsatlı ürünler aracılığıyla kullanılmasına izin verilmektedir.
Tıbbi kenevir farklı formlarda uygulanabilir:
- Yağ (CBD yağı)
- Tablet ve kapsül
- Buharlaştırıcı ile inhalasyon
- Yenilebilir ürünler (doktor kontrolünde)
- Doz ve kullanım şekli mutlaka uzman doktor gözetiminde belirlenmelidir.
En önemli fark dozaj ve kullanım amacıdır. Tıbbi kenevir kontrollü, standart dozlarda ve sağlık amacıyla kullanılırken; uyuşturucu olarak kullanılan kenevir genellikle yüksek THC oranına sahiptir ve bağımlılık riski taşır.
1. Tıbbi kenevir bağımlılık yapar mı?
Kontrollü dozlarda ve doktor gözetiminde kullanıldığında bağımlılık riski düşüktür. Ancak yanlış kullanımlarda risk artar.
2. Tıbbi kenevir reçetesiz alınabilir mi?
Hayır. Türkiye'de sadece doktor reçetesiyle ve özel izinle tıbbi kenevir temin edilebilir.
3. Tıbbi kenevir çocuklarda kullanılabilir mi?
Epilepsi gibi özel durumlarda doktor kontrolüyle çocuklarda kullanılabilir. Ancak genel olarak dikkatli olunması gerekir.
4. Tıbbi kenevir sigara gibi mi içilir?
Hayır. Buharlaştırıcılar (vaporizer) ile medikal kullanım mümkündür. Sigara gibi yakılarak içilmesi tıbbi uygulama değildir.
5. Türkiye'de hangi hastalıklar için kullanılabiliyor?
Genellikle dirençli epilepsi ve bazı onkoloji hastalarında sınırlı ürünlerle kullanıma izin verilmektedir.
6. Tıbbi kenevir sigara gibi mi içilir?
Hayır. Buharlaştırıcı ile inhalasyon yapılabilir. Sigara gibi kullanımı tıbbi değildir ve sağlığa zararlıdır.
7. Kenevir yağı ile tıbbi kenevir aynı şey mi?
Hayır. Aktarlarda satılan kenevir yağı genellikle endüstriyel tohumlardan elde edilir ve CBD/THC içermez.
8. CBD ürünleri yasal mı?
Türkiye’de eczane onaylı ürünler dışında CBD içeren gıdalar ve yağlar yasal değildir. Yurtdışından gelişine izin verilmez.
9. Tıbbi kenevirle tedaviye nasıl başlanır?
İlgili uzman doktorun onayı ve Sağlık Bakanlığı’nın ruhsatlandırdığı ürünlerle başlanabilir. Doz kişiye özel ayarlanır.
10. Bağımlılık yapar mı?
CBD bağımlılık yapmaz. THC yüksek dozda alınırsa bağımlılık riski taşır. Tıbbi dozlarda bu risk oldukça düşüktür.
Bilimsel araştırmalar arttıkça tıbbi kenevir, alternatif değil, tamamlayıcı bir tedavi yöntemi olarak konumlanmaktadır. Özellikle kronik ağrı, nörolojik bozukluklar ve kemoterapi sonrası komplikasyonlarda önemli bir destek tedavisi potansiyeli taşır.
Ancak her tıbbi ürün gibi, bilinçli, kontrollü ve tıbbi rehberlikle kullanılmalıdır. Aksi takdirde faydadan çok zarar getirebilir.
Tıbbi kenevir, vücutta bulunan endokannabinoid sistem ile etkileşime geçer. Bu sistem, beyin ve vücutta sinyalleri düzenleyen reseptörlerden oluşur. Etkileri şu sistemler üzerinde gözlemlenir:
- Merkezi sinir sistemi: Ağrıyı azaltır, nöbetleri baskılar.
- Bağışıklık sistemi: İltihap seviyelerini düşürür.
- Sindirim sistemi: Bulantı ve kusmayı önler.
- Psikolojik sistem: Stresi azaltır, rahatlama sağlar.
2018 – FDA onayı: ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), “Epidiolex” adlı saf CBD ilacını epilepsi tedavisi için onayladı.
2020 – Lancet Psychiatry: CBD’nin anksiyete bozukluklarında etkili olduğu bilimsel olarak gösterildi.
2022 – Journal of Pain: Kenevir kullanan fibromiyalji hastalarının %65’inde ağrıda anlamlı azalma kaydedildi.
Paylaş