Terk etmek yerine ölüm

Tang Huıqıng Eski evinin yakınındaki işlek yoldan arabasıyla geçerken, ölen kız kardeşinin imalathanesinin bulunduğu yeri gösteriyor.

Tang Huıqıng Eski evinin yakınındaki işlek yoldan arabasıyla geçerken, ölen kız kardeşinin imalathanesinin bulunduğu yeri gösteriyor.

Devlet görevlileri dört yıl önce Tang'ın kız kardeşine, Chengdu'nun kırsal bölgelere doğru genişlediğini ve köye inşaat yapılacağını söylemiş. Yetkililer, çiftçilikten imalatçılığa geçen kadının kocasıyla birlikte açtığı küçük işyerinin yıkılacağını söylemiş. Tang, "Bunun üzerine kız kardeşim çatıya çıkıp, 'İstiyorsanız yıkın' dedi" diyor. Tang kardeşinin yıkım ekibine yalvardıktan sonra üzerine mazot döküp kendini ateşe verişini anlatırken, sesi kısılıyor. Tang'ın kardeşi 16 gün sonra ölmüş. Son beş yılda en az 39 çiftçi, son çare olarak bu sert protesto yöntemine başvurdu. Haberler ve insan hakları örgütlerinden derlenen bu rakamlar, Çin'deki yeni şehirleşme dalgasının güçlü devlet ile inatçı çiftçiler arasında bazen ne kadar şiddetli çatışmalara yol açtığını acı biçimde hatırlatıyor. Bu yeni şehirleşme dalgası, çiftçilerin 1980'ler, 1990'lar ve 2000'lerde çoğunlukla gönüllü biçimde şehirlere göç etmesinden farklı olarak tepeden inme bir proje. Çiftçiler arazilerine el konulmasını protesto için, kendilerini yakmak dışında başka yöntemlerle de intihar ediyor. Yurttaş Hakları ve Geçim Yolları İzleme Örgütü adlı Çinli sivil toplum kuruluşunun raporuna göre, geçen yıl kendini yakan 6 kişiye ek olarak 15 çiftçi daha intihar etti. Arazisini terk etmeyi reddedenler arasında da ölenler oldu. Geçen yıl Changsha'da direnen bir çiftçi yol silindiri altında kalarak ölürken, geçtiğimiz ay da Fujian Eyaleti'nde buldozerin çarptığı 4 yaşındaki bir kız çocuğu öldü. Hükümet bu karmaşa ortamında şehirleşmeyi desteklemek için yeni politikalar tasarlıyor. Bu yılın başında açıklanması beklenen şehirleşmeyi hızlandırma planı, şehirlere yönelik göçün şimdiden sosyal gerginliği tırmandırdığı yönündeki kaygılar nedeniyle ertelendi. Geçmişte çok sayıda çiftçi, şehirlerde daha yüksek kazanç sağlayan işlerde çalışmak için arazilerini terk etti. Ama gittikçe artan sayıda çiftçi, yeni ekonomik büyüme kaynakları bulmaya hevesli yetkililer tarafından topraklarından çıkarılıyor. Çin'in büyük şehirlerinin yakınındaki bölgelerde gerilim çok daha yüksek. Çin'deki çoğu şehrin tarihi merkezini yıkan ve buradaki arazileri müteahhitlere satan yetkililer, şimdi de Chengdu gibi şehirlerin dış mahallelerindeki kırsal bölgeleri hedef alıyor. Ancak bu planlar yerel çiftçilerin direnişiyle karşılaşıyor. Fabrika işçi l iğine kıyasla tarımdan daha çok para kazanabileceğini düşünen birçok çiftçi, arazisinden çıkmak istemiyor. Chengdu'nun dış mahallelerinde, Tang'ın kız kardeşinin kendini yaktığı imalathane yakınında yaşayan çiftçiler, ayda rahatlıkla birkaç yüz dolar kazanabileceklerini söylüyor. Bu, hükümetin önerdiği tazminatı gölgede bırakan bir rakam. Tang gibi birçok kişi ise çoktan tarımdan sanayiye geçiş yapmış. Protestoları izleyen Tianwang adlı web sitesine göre, Chengdu'da her gün birkaç şiddetli çatışma yaşanıyor. Hükümetin açıkladığı rakamlara göre Çin'de her yıl buna benzer on binlerce çatışma meydana geliyor. Toplam nüfusa oranla sayıları fazla olmasa da bu intiharlar, arazisi elinden alınan birçok kişinin öfkesini yansıtıyor. Çin'de şair ve devlet adamı Qu Yuan'ın M.Ö. 3'üncü yüzyılda suya atlayarak kendini öldürmesinden beri, intihar bir siyasi protesto yöntemi olarak kullanılıyor. Tarih boyunca daha çok Budist ve Taoist din adamlarınca gerçekleştirilen kendini yakma eylemi, bir protesto türü olarak başka insanlar tarafından da taklit ediliyor. Ge o r g i a 'd a k i Emo r y Üniversitesi'nden Doktor Michael Phillips, "Mevcut intiharlar tarihsel örneklere uygun. İntihar, sözünüzü geçiremediğiniz güçlü kişilerin tutumlarını değiştirebilecek bir baskı aracıdır" diyor. Bu ölümlere rağmen, Çin'deki intihar vakalarının sayısı azalıyor. Bilimsel araştırmalara göre bir ara dünyadaki en yüksek oranlardan birine ulaşan intihar vakaları, son 20 yılda yüzde 50 azaldı. Kendini yakma vakalarının çoğu, geniş kitleler tarafından duyulmuyor. Tang'ın kız kardeşinin intiharı başlangıçta yerel medyada haber olmuş. Ama sonradan gazetecilerin aileyle konuşması yasaklanmış. Her yıl devlet kayıtlarına giren on binlerce huzursuzluk vakasının sebebinin devlet politikaları olduğu anlaşılıyor. Çinli araştırmacıların tahminine göre 2010'da ülkede, çoğunluğu arazi anlaşmazlıklarıyla ilişkili 180 bin protesto gerçekleşti. Canına kıyanların çoğu, tıpkı Tang'ın kız kardeşi gibi refahın tadını alan ve onu kaybedince öfkelenen kişiler. Akrabalarına ve komşularına göre, Chengdu belediyesi Tang'ın kız kardeşine imalathane için 130 bin dolarlık tazminat önermiş. O bölgedeki ticari mülklerin değerinin bundan 20-30 kat fazla olduğunu bilen kadın, teklifi reddetmiş. Tang kız kardeşi ile kocasının sadece ekipman ve aydınlatma gibi sabit varlıklara harcadığı paranın bile, devletin önerdiği tazminattan fazla olduğunu hesaplıyor. Tang, "Hükümet yolu genişletmek için araziye ihtiyacı olduğunu söylemişti, ama binayı yıkacağını düşünmemiştik" diyor. Ülke çapındaki huzursuzlukları izleyen Huang Qi adlı eylemciye göre, Tang'ın kız kardeşininkine benzer vakalar hükümeti, büyümeyi desteklemenin en iyi yolunun hızlı şehirleşme olduğu fikrini yeniden düşünmeye zorladı. Kız kardeşinin intiharının hükümetin politikalarını etkilediğine inanan Tang, "Kız kardeşimin kendini feda etmesi değişime sebep oldu. Artık çok fazla ev yıkmıyorlar" diyor. THE NEW YORK TIMES