Söylediği kelimelerin yazılışlarını da görüyorlar

Kurduğunuz cümleler içerisinde kullandığınız kelimelerin ve/veya işittiğiniz kelimelerin aynı zamanda yazılışlarının da gözünüzün önüne geldiğini düşünün.

Fakat bazı insanlar için, bir kelimeyi duymak, söylemek, hatta hakkında düşünmek bile fazladan bir görsel boyutla beraber gerçekleşiyor. Bu insanlar, kelimenin ortografik formunu da, yani; yazılışını da otomatik olarak görüyor.

“Mental altyazı” deneyimi olarak bilinen bu durum, geçmişte, harf ve rakam algısını istemsizce belirli renklerle ilişkilendiren grafem-renk sinestezi sahibi insanlarda gözlemlenen bir durum olarak ifade edilmişti. Grafem-renk sinestezisi sahibi insanların bazıları; duydukları kelimeleri; okudukları bir yazıdaki renkli formuyla aynı şekilde görselleştirebilirler. Fakat, bazı araştırmalar; “mental altyazılandırma” durumunun grafem-renk sinestezi sahibi olmayan insanlarda da görüldüğünü, yani bu kişilerin renkli olmasa da yazıları görselleştirdiklerini ortaya koyuyor.

“Mental altyazılandırma” durumunun, genel olarak üzerinde fazlaca çalışma yapılmamış bir zihinsel süreç olduğunu söylemeliyiz. Yani bilim insanları, bu fenomenin arkasındaki mekanizma da dahil olmak üzere hakkında henüz pek bilgi sahibi değil.

Cognitive Neuroscience’da yayımlanan bir çalışmada ise, araştırmacılar bu gizemli fenomenin yaygınlığına ve farklı insanlardaki otomatikliğine dair bir inceleme yürüttü.

Araştırma sonuçlarına göre, otomatik mental altyazılandırma durumu oldukça nadir görülen –Norveçli 425 yetişkinin yalnızca 6’sında görüldü– bir fenomen. Öte yandan, araştırmadaki katılımcıların yarısından fazlası, duydukları veya konuştukları kelimeleri ifade eden görselleştirmeyi neredeyse hiç yapmadıklarını belirtirken, katılımcılardan altısı “mental altyazılandırma” yaptıklarını belirtti.

Araştırmaya göre, “mental altyazılandırma” deneyimi, çeşitli açılardan kişiden kişiye farklılık gösteriyor. Örneğin, kelimeler, bilgisayar yazımı formatında ya da el yazısı şeklinde görselleştirilebiliyor. Kişi, duyduğu ya da söylediği kelimeyi aynı anda hızlı bir mental süreçle birlikte yazılışını da beynin görsel bölgesinde canlandırabiliyor. Bu durumun kişiye herhangi bir fayda sağlayıp sağlamadığı henüz belirsiz olsa da, “mental altyazılandırma” yapan kişilerin, kelimeleri çok hızlı bir şekilde görselleştirebildiklerinden; bu durumun zaman zaman yeni bir dil öğrenmelerini kolaylaştırdığı ileri sürülüyor. Ancak bu iddianın resmi olarak test edilmediğini belirtmeliyiz.

Geçmişte yapılan araştırmalar, “mental altyazılandırma” deneyimine sahip kişilerin bazılarının istisnai olarak kelimeleri tersten okuma ve söyleme becerisi sahibi olabildiklerini ileri sürmüştü. Ancak Cognitive Neuroscience‘da yayımlanan bu araştırma, fenomene sahip kişiler arasında belirgin bir fark gözlemlenmediğini belirtiyor.

Araştırma bulgularına göre, bu fenomen, “mental altyazılandırma” yapan insanların bazıları için zaman zaman sorun çıkarabiliyor. Deneyime sahip bazı kişiler, birden fazla sohbet hali sırasında kelime görselleştirmenin kafa karıştırıcı olduğunu, hatta bazıları bu deneyimin mevcut görsel algılarını kesintiye uğrattığını söylüyor.

BİLİM FİLİ