Sosyal medyanın hızlı düşüşü

Büyümenin arkasında yatan ağ etkisi tersine dönüyor.İşte sosyal medyanın hızlı düşüşü.

Daha bir yıl önce sosyal medya büyük bir gelecek vaat ediyor ve yatırımcıları coşturuyordu. Mayıs 2011'de LinkedIn halka açılınca hisselerinin değeri ikiden fazlaya katlanmış ve 94,25 doları bulmuştu. Geçen yıl Groupon, Zynga ve Yelp gibi internet şirketleri de halka arz edildi. Onları Mayıs'ta hisse başına 38 dolarla Facebook izledi. Fakat o gün bugündür, coşkunun yerini giderek artan bir kaygı aldı. Facebook 38 doların üzerinde hiç kapanış görmedi. İlk halka arz, hem işlemlerdeki aksaklıklar hem de hisseyi destekleyecek aracıların yetersizliği açısından bir fiyaskoydu. Hisselerin düşüşü, Temmuz'da halka açık bir şirket olarak ilk kâr zarar tablosunun açıklanmasından sonra daha da hızlandı ve yatırımcıların umutları suya düştü. Ağustos'ta Facebook hisseleri 19,05 dolarla yeni bir dip yaptı. Başka internet şirketlerinin durumu daha da kötü.

İNTERNET BAĞIMLISI MISINIZ

Facebook gibi, indirimli kupon sitesi Groupon da geçen Kasım'daki halka arzından hemen önce açılış fiyatını ve hisse sayısını yükseltmişti. İlk işlem gününün sonunda Groupon hisseleri yüzde 20 artmış, 26,11 dolardan kapanmıştı. Fakat hisselerin değeri ondan sonra hep düştü. 10 Ağustos itibariyle Groupon'un hisseleri yüzde 75'i aşkın bir kayıpla 4,75 dolara inmişti. Çevrimiçi sosyal oyunlar yapan Zynga, Aralık'ta 10 dolarla halka açılmış ve ilk gün yüzde 5 kaybettirmişti. Gerçi Mart gibi yakın bir tarihte 14 doların üstünde işlem gördü ama sonunda o da yüzde 70 değer yitirdi ve 3 dolara indi. Twitter ve LivingSocial ise halka açılmayı erteledi; aceleleri olmadığını açıkladılar. Hiç şaşırmadık. Peki, nerede yanlış yapıldı? Sosyal medya şirketlerinin toplu halde uyandırdığı coşkuya ekonomistler ağ etkisi diyorlardı. Bir site ne kadar kullanıcı çekerse, diğerleri de onu o kadar kullanmak istiyor. Bu da hem kendiliğinden bir tekel yaratıyor hem de reklamcıları çekiyor. Fakat ağ etkisi için "aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık" deyimini kullanmak çok doğru olur. Evercore'dan internet analisti Ken Sena'nın da belirttiği gibi, "Düşüş de çıkış kadar sert olabilir." Sena, "Şirketlerden biri kullanıcılara karşı yanlış yaparsa ağ etkisi tersine döner" diyor. Bunun tipik bir örneği, vaktiyle çok ziyaret edilirken şimdi o günleri mumla arayan MySpace. Bir de pozitif ağ etkisinin rakipleri dışarıda bırakması beklenir. Oysa Groupon rekabetten zarar görebilecek bir şirket olduğu izlenimini uyandırıyor. Örneğin, çevrimiçi açık artırma piyasasına eBay hâkim olsa da birçok kuruluş kupon verebiliyor. Amazon rakip kupon sitesi LivingSocial'ın yüzde 29'unu satın almış, Google da teklif yaptığı Groupon tarafından reddedilince kendi şirketini kurmuştu. Şu an LivingSocial'ın kendi sorunları var. Şirket hâlâ özel olmakla birlikte önemli bir pay sahibi olan Amazon, bazı mali ayrıntıları açıklamak zorunda. İkinci çeyrek itibariyle LivingSocial gelirini ikiden fazlaya katlamış olsa da, Amazon'un açıklamasına göre net zarar 93 milyon dolar. Facebook'a gelince, ilk kâr zarar tablosuna göre şirket bir yılda yüzde 32 büyüdü ve yaklaşık bir milyar kullanıcıya ulaştı. Fakat yüzde 32'lik büyüme analistlerin beklentilerini aşsa da, birçok yatırımcının umduğu üç haneli rakamlara yaklaşamadı. Ayrıca sitenin aylık faal kullanıcı sayısının 955 milyona ulaşmasına rağmen bu sayı, bir yıl öncesinin yalnızca yüzde 29 üstündeydi. Bazı analistlere göre Facebook, Kuzey Amerika pazarında doygunluğa ulaşırken bazılarına göre de kullanıcı artışı yavaşlıyor. Facebook için hem sorun hem de fırsat olabilecek bir konuysa kullanıcıların kişisel bilgisayardan mobil cihazlara geçmesi. Facebook geçen çeyrekte 543 milyon kullanıcının siteye mobil cihazlardan girdiğini açıklarken, icra başkanı ve kurucu Mark Zuckerberg, bu geçişin "inanılmaz derecede önemli" olduğunu kabul ediyor. Fakat şirket, mobil cihazlardan nasıl reklam geliri elde edeceğini henüz kestirebilmiş değil. Nitekim Sena, "Mobil cihazlara geçiş büyük bir sorun" diyor. Reklamlar abartılı bir hale gelir ve kullanıcılar soğursa, ters ağ etkisi Facebook'u da vurabilir. Bu arada sosyal medya şirketleri hâlâ yüksek değerden işlem görüyor. Son düşüşlerden sonra bile LinkedIn'in fiyat-kazanç oranı 852 gibi astronomik bir düzeyde. Facebook'unki de çok daha düşük olmakla birlikte 69. Oysa S&P 500 endeksindeki şirketlerde bu oran 16 civarında. Sena, "Yakın vadede pek pozitif bir etken görünmüyor. Birçok kişi bu hisselerin daha ucuza alınabileceğini düşünüyor" diyor. THE NEW YORK TIMES

---