SORUNLARIN ÇÖZÜMÜ UYKU

RADİKAL

Uykuya bağlı şikayetlerde doğru teşhisin önemi büyük. Sorunların çözümü ise yine uyku.

Uykuya bağlı şikayetlerde doğru teşhisin önemi büyük. Bir-iki gecesini uyku laboratuvarında geçiren kişi uykusunun hangi yönden hasta olduğunu öğreniyor. Test sürecinde beyin ve vücut fonksiyonları kaydedilip problemin köküne iniliyor

Şikayetleri doğrultusunda uyku hastalıklarından şüphelenilen kişi, bir gecesini uyku laboratuvarında geçiriyor. Ancak burası laboratuvardan çok, rahat bir otel odası görünümünde oluyor. Çünkü kişinin kendini rahat hissederek uykuya dalması önem taşıyor. En az altı saatlik bir uyku kaydı alınıyor.

Anadolu Sağlık Merkezi Uyku Laboratuvarı'ndan elektrofizyoloji hemşiresi Songül Bayrak, polisomnografi incelemesinde hastanın kendini rahat hissetmesi için evde kullandığı yastığını ve terliğini yanında getirebileceğini, test gününü normal bir gün olarak geçirmelerini, incelemeden sonra işlerine gidebileceklerini vurguluyor.
Uyku incelemesine başlamadan önce yaklaşık 40 dakika süren bir işlemle hasta çekime hazırlanıyor. Bunun için hastanın kafa bölgesine beyin dalgalarını kaydeden elektrotlar, burna takılıp nefes alışverişini ve horlamayı kaydeden cihazlar, kalp hızı için kalp elektrotlarıyla kas aktivasyonunun takibi için bacak ve çene elektrotları yerleştiriliyor.

Göğüs ve karın bölgesine takılan özel kemerlerle solunum hareketleri, parmağa takılan küçük bir aletle de kan oksijen seviyesi ve nabız takip ediliyor. Hastanın uykusu video monitorizasyonu altında tüm bu parametreler ile kaydediliyor. Takılan elektrotlar ve bantlar hastanın hareketine engel olmuyor. Hastaların bu ortama ve cihazlara alışabilmesi için çekim öncesinde polisomnografi odasında bir süre vakit geçirmesi öneriliyor.

Hastanın uykusu geldiğinde polisomnografi teknisyeni ışığı kapatıyor ve ayrı bir odadan bilgisayara aktarılan uyku kayıtlarını anlık takip ediyor. Gerektiğinde ya da hasta çağrı düğmesine bastığında hastanın yanında oluyor. Gece boyu solunumu, bacak ve çene EMG'si, kalp ritmi, kandaki oksijen seviyesi ve nabzı, göz hareketleri, karın ve göğüs eforu, horlama olup olmadığı, uyku evreleri, hangi pozisyonda yattığı kamerayla eşzamanlı kaydedildikten sonra kişi ertesi gün normal hayatına devam edebiliyor.

Hangi hastalıklara neden oluyor?

1. Kalp damar hastalıkları: Hipertansiyon, aritmi, kalp krizi, kalp yetmezliği, ateroskleroz, pulmoner hipertansiyon.
2. Akciğer hastalıkları: Bronş hiperreaktivitesi.
3. Nörolojik hastalıklar: İnme, baş ağrısı, uykuluk hali, sadece uykuda olan sara nöbetleri.
4. Psikiyatrik bozukluklar: Sinirlilik, konsantrasyon güçlüğü, depresyon.
5. Hormonal bozukluklar: İnsülin direnci, diyabet, obezite, metabolik sendrom, libido kaybı, empotans.
6. Böbrek bozuklukları: Gece sık tuvalete çıkma.
7. Mide-bağırsak bozuklukları: Gastroözafagial reflü.
8. Hematolojik bozukluklar: Polistemi (Kırmızı kan hücrelerinin normal sınırların üzerinde olması).
9. Sosyoekonomik sonuçlar: Trafik kazaları, iş kazaları; evlilik sorunları; okul/iş başarısızlıkları.

Uyku evreleri

REM uykusunda beyin

REM (Rapid Eye Mwotion-Hızlı göz hareketi) uyku sırasında çekilmiş renkli Pozitron Emisyon Tomografisi (PET), renklendirmede beynin aktif bölgelerini kırmızı, aktif olmayan bölgelerini ise mavi renkle gösteriyor.

REM uyku sırasında beyin aktif ve rüya görüyor. Beyin REM evresinde olmadığında daha derin ve daha az aktif bir uykuda oluyor. Radyoaktif izleyici (radyo-glikoz) kan dolaşımına enjekte ediliyor ve beynin aktif salgıları tarafından emiliyor. PET tarayıcısı beynin görüntülenmesi için izleyici tarafından yayılan görüntüleri algılıyor.

Derin uyku sırasında beyin

Derin uyku sırasında çekilmiş renkli Pozitron Emisyon Tomografisi (PET). Renklendirmede beynin aktif bölgeleri sarı, aktif olmayan bölgeleri ise mor renkle gösteriliyor. Uykunun derin olduğu NREM (göz hareketi olmayan) evresinde ya da rüya görülmeyen uykuda beyin aktif değil. Rüya görüldüğünde de beyin bu durumdan daha aktif oluyor.

PET taraması beynin metabolik aktivitesini gösteriyor. Radyoaktif izleyici (radyo-glikoz) kan dolaşımına enjekte ediliyor ve beynin aktif salgıları tarafından emiliyor. PET tarayıcısı beynin görüntülenmesi için izleyici tarafından yayılan görüntüleri algılıyor.