İnovasyon sorunu

Artan işsizlik ve gelir eşitsizliği geçen yıl, Batı dünyasındaki demokrasileri sarstı.

Artan işsizlik ve gelir eşitsizliği geçen yıl, Batı dünyasındaki demokrasileri sarstı.

Özellikle gençler arasındaki işsizlik inatçı ve yaygın. 2011'de ABD'de tüm zamanların en yüksek oranını gören gençler arasındaki işsizlik, İspanya'da yüzde 45'e çıktı. Yeni istihdam yaratılması, sadece aşırı borç nedeniyle düşük kalmadı. Gelişmiş ekonomilerde imalat sektörü büyük bir gerileme yaşadı ve yeni şirketler fazlasıyla tüketimi artırmaya odaklandı. Düşük maliyet ve web amaçlı ürünlerinin oluşturulmasındaki kolaylık nedeniyle, Silikon Vadisi'ndeki internet şirketlerinin sayısı hızla arttı. Bu şirketler az sayıda çalışanla küresel ölçekte işler yapabiliyor. 2011 yılı, internet şirketleri için bir dönüm noktasıydı. Birkaç teknoloji şirketinin halka açıldığı ve 3.5 milyar doları aşkın kaynak topladığı 2011, halka arzlar açısından 2000'den beri en iyi yıl oldu. ABD'de halka arz yapan en büyük şirketler arasında LinkedIn, Zynga, Groupon ve Çinli sosyal medya sitesi Renren vardı. Facebook'un 5 milyar dolarlık halka arz için yaptığı başvuru, 2012 yılını internet şirketlerinin halka arzı bakımından, 1999'daki internet furyasından beri en iyi yıl yapabilir. Ancak tüm bu şirketler oyun, sosyal ağ veya indirimli grup alışverişi aracılığıyla tüketimi artırmaya yardımcı oluyor. Buna karşın, ABD'de sağlık hizmetleri, gelişmiş malzemeler ve enerji gibi üretim odaklı teknoloji sektörlerinin başarısı sınırlı oldu. Büyük miktarda sermaye gerektiren temiz teknoloji şirketlerinin çoğu, yatırımcılara henüz bir getiri kazandırmadı. Gelişmiş lityum-iyon pilleri üreticisi A123 Systems ile Tesla Motors gibi büyümeyi başaran şirketlerin çoğu da fazla kâr getirmedi. Tüketim odaklı internet şirketlerinin başarısı, üretim odaklı şirketleri geride bıraktı. Adil büyümeyi sağlayan, teknolojidir. Gelişen ülkelerde cep telefonlarının ne kadar yaygın olduğunu düşünün: Dünyada 5 milyardan fazla cep telefonu kullanıcısı var. Bunların hepsine sabit telefon hizmeti götürmek mümkün olur muydu? Dünyada, Hindistan ve Çin'de cep telefonu kullanan en yoksul gündelikçi işçilerin oturduğu yerlere telefon hattı çekmeye yetecek bakır bulunabilir miydi? Dünyada yeterince bakır olsaydı bile, bunun tümü çevreye sınırlı zarar verecek şekilde çıkarılabilir miydi? Tüm bu bakır, düşük gelirli müşterilere telefon hattı çekmek için kullanılabilir miydi? Batı'da bir hak olarak görülen modern çağın hizmetlerinin neredeyse tümünün, gelişmekte olan ülkelerde yaygın şekilde kullanılmaları için daha ucuz ve daha iyi hale getirilmesi gerekir. Burada bir çelişki var. Gelişmiş Batılı ekonomiler istihdam yaratamıyor. Bunun bir nedeni, iş büyük ölçekli imalata gelince, bu ekonomilerin Asya ile rekabet edememesi. Bu da sonuçta, bu ülkelerdeki üretim odaklı teknoloji şirketlerinin büyüme yeteneğini kısıtladı. Doğuda imalat sektörünün ortaya çıkışı (ve Hindistan'ın durumunda, yabancı şirketlere outsourcing hizmetleri) gelirleri artırdı, tüketim kültürünü güçlendirdi, enerji ve kaynak verimliliği ihtiyacı doğurdu. Gelişmekte olan ülkelerdeki hızlı şehirleşme ve sanayileşme, geri döndürülemez süreçler. Asya'da bir anda gelişmiş ekonomilerdeki yaşam standardına erişmeyi arzulayan milyarlarca tüketici ortaya çıktı. Bu talebi karşılamak için enerji, kimyasallar, sağlık hizmetleri, ulaşım, su ve malzeme sektörlerinde muazzam sıçramalar yapılması gerekecek. Ancak girişimcilik ortamı, yüksek eğitim kurumları ve araştırma altyapıları çok daha az güçlü olduğu için, gelişen piyasalar inovasyonda geri kalıyor. Hepsinden önemlisi, Amerikan kültüründe girişimciliğe çok değer veriliyor ve işte başarısızlıklar kötü karşılanmıyor. Bu kültürün ürünü olan Silikon Vadisi, tıpkı Fransız mutfağı ve Hint klasik müziği gibi kopyalanamaz. Silikon Vadisi dünyanın inovasyon lokomotifi olarak, dünyanın kaynakları üzerindeki kısıtlamaları gevşetebilen ve üretimi artırabilen yenilikçi teknolojileri ticarileştirmede öncülük yapmalı. Oysa burada tüketici piyasasına yönelik şirketler daha başarılı oldu. Ama teknoloji şirketleri müşterilerine yakın olmalı. Silikon Vadisi'ndeki temiz teknoloji şirketleri, asıl müşterilerinin yükselen piyasalarda bulunması nedeniyle başarılı olmakta zorlanıyor.

İNOVASYON SORUNU

Ekonomik açıdan bakılınca, iklim değişimi ve kaynak verimliliği daha ziyade gelişmekte olan ülkelerin sorunu. Dahası, Solyndra gibi Amerikan temiz enerji şirketlerinin iflasının gösterdiği üzere, devlet desteğine ihtiyaç duyan inovasyonu sürdürmek zor. Aynı şekilde, yükselen piyasalardaki tüketici odaklı internet şirketleri sadece yurtdışındaki fikirleri beceriksizce kopyalayabiliyor. Hindistan ile Çin'de internet erişimine sahip, hızla büyüyen bir orta sınıf olsa da, dünyanın en büyük ve zengin tüketicisi ABD'de bulunuyor. Bu durum, ABD'yi tüketici odaklı internette doğal bir öncü yapıyor. İnternet ulus devletlerin egemenliğine meydan okuyor. Herhangi bir ülkede kurulan yenilikçi bir internet şirketi, ortamın açıklığı sayesinde dünyanın her yerindeki tüketicilere ulaşabilir. Oysa üretim odaklı teknoloji şirketleri için bu geçerli değil. Daha ileri ekonomik bütünleşme ve serbest ticaret, bunların küreselleşmesini kolaylaştırır. Ülkeler üretim odaklı sektörlerde inovasyonu teşvik etmek için teknoloji, emek ve sermayenin daha serbest hareket etmesini desteklemeli ve benzer açıklığı destekleyen kurumlar ve yasalar oluşturmalı. Yetenekli girişimciler, yatırım sermayesi ve dönüştürücü inovasyona gerek duyan sektörler arasında işbirliği olmalı. Küresel büyüme ancak o zaman gerçekten kapsayıcı ve uyumlu olur. THE NEW YORK TIMES