"Hayır" diyememek, stres, kaygı ve tükenmişlik riskini artırıyor. Uzman psikolog Dr. Sunita Sah’a göre, gerçek bir “Evet” diyebilmek için önce “Hayır” demeyi öğrenmek şart. Peki, duygusal sınırlar nasıl korunur, hayır demek neden bu kadar zor, psikolojik olarak neye mal olur?

Hayır Diyememek: Gizli Bir Psikolojik Tuzak

Modern yaşamda birçok birey, istemediği şeylere “evet” demek zorunda kalıyor. Aileye, işe, otoriteye veya sosyal çevreye uyum sağlama baskısı, insanları kendi değerlerinden uzaklaştırıyor. Psikolojik araştırmalara göre, bu durum uzun vadede özgüven kaybı, anksiyete bozuklukları, psikosomatik rahatsızlıklar ve kişilik çatışmaları gibi birçok sorunu tetikleyebiliyor.

İtaatin Psikolojik Maliyeti: Gerçek Benliğe İhanet

Dr. Sunita Sah, hem hekim hem de psikoloji uzmanı olarak “itaat kültürünün” bireylerde etik tükenmişliğe yol açtığını belirtiyor. Uyum sağlama baskısı, bireylerin kendi iç sesini bastırmasına neden oluyor. Bu da içsel çatışma, pişmanlık ve suçluluk duygularını beraberinde getiriyor. Kısacası: “Evet” dediğiniz her şey, sizi kim olduğunuzdan biraz daha uzaklaştırabilir.

Psikolojik Dayanıklılık İçin Hayır Demeyi Öğrenin

Dr. Sah’a göre “Hayır” demek bir direniş değil, bir ruh sağlığı pratiği. Şu beş unsurun olmadığı durumlarda, verilen hiçbir “evet” geçerli sayılmamalı.

- Kapasite (Karar verme yetisi)

- Bilgi (Durumu tam bilmek)

- Anlama (Bilgiyi özümseyebilmek)

- Özgürlük (Baskıdan uzak karar verebilmek)

- Onay (Bilinçli, aktif bir “Evet”)

- Psikolojik sağlamlık ve duygusal sınırlar bu beş temel unsurla şekillenir.

Ruhsal Sınırları Güçlendirmek: Kendinle Temasa Geç

- Peki, hayır demekte zorlanan biriyseniz ne yapmalısınız?

- Öncelikle şu soruyu sorun: “Ben kimim ve neye inanıyorum?”

- Değerlerinizi belirleyin: dürüstlük, saygı, eşitlik, şefkat…

- Bir karar anında durun ve düşünün: “Benim gibi biri böyle bir durumda ne yapar?”

Bu egzersizler, öz farkındalık, kişisel bütünlük ve duygusal dayanıklılık kazanmanıza yardımcı olur.

Terapistlere ve Danışanlara Öneri: “Evet” Kadar “Hayır” da Değerlidir

Psikiyatri uzmanları, danışanlara hayır demeyi öğretmenin, terapötik sürecin önemli bir parçası olduğunu vurguluyor. Sadece bireysel değil, kültürel bir dönüşüm için de bu becerinin yaygınlaştırılması gerekiyor.
“Hayır” demek, sınır koymak, bireysel özgürlüğün temelidir.

https://www.psychologytoday.com