ERGENLERDE İNTERNET

Cumhuriyet Bilim Eki

Gençlerin, sanal risklere karşı tedbirli olması, hem kendilerinin hem de toplumun geleceği açısından çok önemli.

İnternetin sayısız faydaları vardır. İnternetin kısa sürede benimsenmesi ve günlük hayatımızdaki yeri bunun bir göstergesidir. Bilgi toplumunun önemli bir parçası olacak çocuk ve gençlerin, sanal risklere karşı tedbirli olması, hem kendilerinin hem de toplumun geleceği açısından önemli.

İnternet, birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır ve insanların her geçen gün gittikçe artan “üretilen bilgiyi saklama, paylaşma ve ona kolayca ulaşma” istekleri sonrasında ortaya çıkmış bir teknolojidir. İnterneti kullanan kişi sayısı her geçen gün artıyor.

İnternetin geniş kitleler tarafından kullanılmaya başlanması, bu dinamik ortamın, genel olarak toplumun, özellikle de çocuk ve ergenler üzerindeki olumlu ya da olumsuz etkilerinin değerlendirilmesini güçleştiriyor. İnterneti kullanan kişi ve internette geçirilen zamanın artması, “İnternette harcanan zamanın olumsuz sonuçları var mı” sorusunu gündeme getirdi. Bu soruya kesin bir cevap yok, ancak bazı durumların olumsuz sonuçlar yarattığı görülüyor.

İnternet ve bilgisayar oyunları, çocuk ve gençlerin bilgiye ulaşmalarını, araştırma yapmalarını, problem çözme, yaratıcılık, kritik düşünme gibi kişisel gelişimlerini destekleyen teknolojik bir mucize olarak değerlendirilirken, diğer yandan aşırı, kontrolsüz, amacı dışında ve bilinçsiz kullanım yönü ile kaygılara neden olarak, kişisel becerilerin gelişmesini negatif etkilediği düşünülmekte. 12–19 yaşları arasındaki ev internet kullanıcılarının yarısından fazlası, internet kullanımını gizlemek için çeşitli yollara başvuruyor.

İnternette fazla zaman geçiren çocuk ve gençlerin giderek yalnızlaştığı ve yüz yüze ilişki kurmada güçlük yaşadıkları gözleniyor. Çocuk ve gençte şiddet eğiliminin oluşmasında, oynanan oyunun türü, oyun oynama sıklığı ve süresi etkili oluyor. Ayrıca internet yoluyla kurulan iletişimin, bilgisayar oyunları ve internetin, arkadaşlıkların yerini alarak, sosyal izolasyona neden olabildiği vurgulanıyor.

Çocuklar ve ergenler bilgisayar ve interneti oyun oynama, müzik dinleme, yazı yazma, ders çalışma gibi farklı amaçlar için kullanıyorlar. Araştırmalar, ergenlerin interneti en sık eğlence ve iletişim amacı ile kullandığını ve erkeklerin kızlardan daha fazla internete girdiğini gösteriyor. Gençlerin internette en sık suç içerikli oyunlar oynadıkları, daha sonra macera, yarış ve spor içerikleri tercih ettikleri görülüyor. Şiddet içerikli oyunların oynanması ile antisosyal davranışlar arasında ilişki bulunmaktadır.

ETKİLERİ ARAŞTIRILMALI

İnternet kullanmanın, “maddi özelliklerin öne çıktığı dünyada sosyal ilişkiler kurmak için gerekli olan beceriyi, yetenekleri ve sabrı yok ettiğine” inanan araştırmacıların sayısı her geçen gün artıyor. Sağlıklı internet kullanımı; çocukların ve gençlerin yaşadıkları deneyimlerini yönlendirmelerine, hızlarını ayarlamalarına ve bilgi toplarken okuma, yazma, seçme, sınıflandırma gibi çeşitli becerilerini kullanmalarına yardımcı olmaktadır. Kontrolsüz internet kullanımı ise çocuğun ve gencin fiziksel, psikolojik, sosyal ve bilişsel gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir.

Günümüzde internet kullanma, neredeyse kaçınılmaz bir gereklilik. Tüm bu bilgiler ışığında bu teknolojik gelişmenin çocuk ve ergenlerin ruh sağlığı üzerine etkilerini belirlemek ve bu konuda gerekli önlemleri almak bir zorunluluktur. Bu amaçla yapılan çalışmaların da hız kazandığı görülmekte.
Aileler, çocuklar ve ergenlerin daha iyi yetişmesi adına, bilgisayar ve internet kullanımını eğitim amaçlı olarak destekliyor. Fakat, ailelerin birçoğunun bilgisayar ve internet kullanımı konusunda yeterince bilinçli olmadıkları görülmektedir. Bilgi teknolojilerini doğru kullanmaya henüz hazır olmayan çocuk ve ergenler, karşılaştıkları karmaşık bilgileri nasıl değerlendireceklerini bilememektedir.

OLUMLU YÖNLERİ

Tüm bunların yanında internetin çocuk ve ergenler için olumlu yanlarının olduğu göz ardı edilmemeli:
İnternet çocuklara özellikle bilgilenmede ve eğitimde büyük yararlar sağlamaktadır. Çocuklar, okullarda, projeler için bilgi toplamakta, başka bir okuldaki veya ülkedeki uzmanlara yazılarını gönderip fikirlerini almakta, değişik okullardaki öğrenciler ile birlikte proje yürütebilmekte, kendi okullarında araç-gereç olmadığı için yapamadıkları simülasyonları gerçekleştirebilmektedir.

Çocuklar, e-posta, sohbet odaları aracılığıyla kendilerine yeni arkadaşlar edinmekte, değişik ülkelerden kişileri tanımaktalar. Ayrıca uzmanlarla yazışarak, ilgilendikleri konuda bilgi edinebilmekteler.

İnternet, çocukları yaratıcılığa da özendirmekte. Gördüklerinden veya okuduklarından etkilenen çocuklar, kendileri de bir şeyler yapmak istemektedir.

İnternet, özellikle bilgisayar oyunlarıyla çocukların eğlenmesine yardımcı olmaktadır.
İnternet, çocukların küresel bir dünyada yaşadıkları gerçeğini vurgular. Çocuklar, başka ülkeler hakkında çok çabuk ve geniş bir şekilde bilgi edindikleri gibi, dünyanın hemen her tarafından arkadaş da edinebilirler.

NELER YAPILMALI?

İnternetin olumsuzluklarından korunmak için yapılması gerekenler:

Ebeveynler çocuklarına internet erişimi sağladıklarında görevlerinin bittiğini düşünmemeli, internet ve bilgisayar kullanımını en azından “ev içi denetleme” yapabilecek düzeyde öğrenmeli.

Çocukların, bilgisayar ve internet ile hangi yaşta tanışmaları gerektiği ve hangi program ve oyunların çocuklarının gelişimine olumlu etki yaptığını araştırılmalı.

Ergenler ve çocuklar için internete giriş ve çıkış saatleri takip çizelgesi yapılmalı. Çocuğun tüm uğraşı sadece bilgisayar ve internet olmamalı.

Anne ve baba çocuğuna, küçük yaşlardan itibaren iyi bir boş zaman faaliyeti vermeli. Sanal ortamın, doğal ortamın sınırlarını geçmemesine dikkat edilmeli.

Çocukları arkadaşlarıyla özellikle doğal yollardan görüşmelere yönlendirmeli, onlara bu konuda yeni imkânlar sağlanmalı. Sanal kütüphaneler kullanılırken gerçek kütüphaneler rafa kaldırılmamalı ve kitap okuma alışkanlıkları kaybedilmemeli.

Ebeveynler, bilgisayar oyunlarını; çocuğun evde yaramazlık yapmaması, kendilerini rahatsız etmemesi ve onları oyalaması için gerekli bir araç olarak görmemeli. Zaman zaman çocuklarıyla bilgisayar oyunlarını birlikte oynamalıdır.

Oynanan oyunların, üstün ve zayıf yanlarını aile içerisinde tartışmalı, eksik yönlerini eleştirmeli, çocuklara kişilik katkılarının olup olmadığını değerlendirmeli.

Oyun zamanlarını belirlemeli ve çocukların bu sürelere uymasını sağlamalı. Çocuklarına İnternette vakit geçirme ve İnternet kafe ziyaretlerini azaltma konusunda katı kısıtlamalar ve cezalar vermek yerine, onlarla karşılıklı konuşmayı ve ikna yolunu seçmeli.

Çocuklarını pornografik içerikli veya kumar oynanan internet sitelerini ziyaret ederken görürlerse, onları azarlamamalı, yaptığının yanlış olduğu ve kendisine zarar vereceği yönünde karşılıklı olarak konuşmalı.