İngiltere Ulusal Sağlık Servisi NHS, demans hastalarının bakımında devrim niteliğinde bir yöntemi test ediyor: MELODIC adlı canlı müzik terapisi. İlaç kullanımını azaltan ve hasta konforunu artıran bu düşük maliyetli yöntem, demans servislerinde umut vadediyor. Anglia Ruskin Üniversitesi (ARU) ile Cambridgeshire ve Peterborough NHS Vakfı tarafından ortaklaşa yürütülen çalışmada, MELODIC adı verilen canlı müzik terapisi yöntemi, iki farklı demans servisinde başarıyla uygulandı.

Müzikle Gelen İyileşme: NHS’den Demans Bakımında Yeni Yaklaşım

Demans, özellikle ileri yaş grubunda yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen nörolojik bir hastalık. Hastaların sıkça yaşadığı huzursuzluk, ajitasyon ve davranışsal sorunlar genellikle psikotrop ilaçlarla kontrol altına alınmaya çalışılıyor. Ancak İngiltere Ulusal Sağlık Servisi (NHS), bu alışılmış yönteme alternatif olarak müzik terapisini devreye soktu.

Müzik, Demansa Beklenenden Daha İyi Geliyor

Müzik, demans bakımında hayati bir araç haline gelebilir. Yeni bir NHS denemesi, canlı müzik terapisi seanslarının hastane servislerinde yaşam kalitesini artırdığını ve rahatsızlık hissini azalttığını ortaya koydu.

Anglia Ruskin Üniversitesi (ARU) ve Cambridgeshire & Peterborough NHS Vakfı’ndan araştırmacılar, NHS bünyesindeki iki demans servisinde MELODIC adlı müzik terapi yaklaşımını pilot olarak uyguladı. Şiddetli rahatsızlık yaşayan demans hastalarını desteklemek için psikiyatrik ilaçlara alternatif yöntemlere ihtiyaç duyuluyor.

Pilot çalışmada, müzik terapisti doğrudan hastane servislerine dahil edildi; her hasta için müzikal bakım planları oluşturuldu ve klinik müzik seansları uygulandı. Bu araştırmanın sonuçları Frontiers in Psychiatry dergisinde yayımlandı.

Müzik terapisi; şarkı söyleme, enstrüman çalma ya da müzik dinleme gibi etkinliklerden oluşabiliyor. Terapist, müziğin bireysel bakım rutinlerinde nasıl kullanılabileceğini hasta yakınlarına ve bakıcılara özel olarak da belirtebiliyor.

Çalışma sırasında elde edilen hasta verileri; yaşam kalitesinde hafif bir artış, rahatsızlık belirtilerinde ve huzursuzlukta azalma olduğunu gösterdi. Ancak ajitasyon (huzursuzluk) puanlarında küçük bir artış gözlendi.

Rutin olarak raporlanan olaylarda artış olmadı ve müzik terapisiyle ilişkili olumsuz bir duruma rastlanmadı. Bu da, şimdiye kadar az sayıda araştırmanın yapıldığı psikiyatri servislerinde gelecekteki çalışmalar için önemli bir veri sunuyor.

Çalışmanın baş yazarı, Anglia Ruskin Üniversitesi Müzik Terapi Araştırmaları Enstitüsü'nden Naomi Thompson şöyle dedi:

"Demans hastaları, psikiyatri servislerinde çok yüksek düzeyde rahatsızlık yaşayabiliyor ve personel bu durumu güvenli ve şefkatli bir şekilde yönetmek konusunda büyük baskı altında.

Araştırmamız umut verici sonuçlar verdi ve MELODIC yönteminin karmaşık servis ortamlarında etkili bir şekilde kullanılabileceğini gösterdi. Bu da, psikotrop ilaçlar gibi mevcut yönetim yöntemlerine alternatif sunabilir."

Yaklaşım, demans servislerinde rahatsızlığın nasıl yönetildiğine ve günlük yaşamda müziğin nasıl kullanıldığına dair 49 sağlık çalışanı, hasta ve aileleriyle yapılan görüşmeler sonucunda şekillendirildi. Bulgular Journal of Geriatric Psychiatry dergisinde yayımlandı.

Önemli bir diğer nokta da bu girişimin maliyet etkinliği. Klinik uzmanlar, araştırmacılar ve deneyim sahibi bireyler tarafından birlikte tasarlanan bu müdahale sadece ayda £2.025 terapist ücreti ve £400 ekipman yatırımı ile yürütülebiliyor; bu da düşük maliyetli ve ölçeklenebilir bir model olduğunu gösteriyor.

Cambridgeshire and Peterborough NHS Vakfı'ndan Araştırma ve Geliştirme Direktörü ve Onursal Danışman Psikiyatrist Dr. Ben Underwood şöyle dedi:

"Demans hastaları bazen o kadar çok karışıklık ve rahatsızlık yaşayabiliyor ki, güvenlikleri için onları hastaneye yatırmamız gerekiyor. Bu rahatsızlığı hastane ortamında yönetmek, hasta, aile ve personel için çok zor olabiliyor.

Müzik gücünden yararlanarak NHS personelinin bu deneyimi iyileştirebilmesi beni çok heyecanlandırıyor. Bu yöntemi daha da geliştirmek için ARU ile çalışmayı dört gözle bekliyoruz."

Bu çalışma İngiltere Ulusal Sağlık ve Bakım Araştırmaları Enstitüsü (NIHR) tarafından finanse edildi ve Frontiers in Psychiatry dergisinde yayımlandı.

MELODIC Nedir? Müzik Terapisi Nasıl İşliyor?

MELODIC (Music Therapy Embedded in the Life of Dementia Inpatient Care), müzik terapistlerinin doğrudan hasta bakım ekiplerine entegre edilmesini sağlayan bir sistem. Bu yöntemle:

- Terapistler hasta odalarında canlı müzik seansları gerçekleştiriyor.

- Her hasta için kişiye özel müzikal bakım planı oluşturuluyor.

- Aile üyeleri ve bakıcılar, müziği günlük bakım rutinlerine nasıl dahil edebileceklerini öğreniyor.

- Bu uygulama, sadece psikotrop ilaçlara değil, bakımın kendisine yepyeni bir yaklaşım getiriyor.

Araştırma Sonuçları Ne Diyor?

Çalışmada elde edilen veriler, müzik terapisinin hem hastalar hem de bakım ekipleri üzerindeki olumlu etkisini ortaya koydu:

- Yaşam kalitesi skorlarında artış gözlendi.

- Huzursuzluk ve rahatsızlık belirtileri azaldı.

- Olay raporlarında artış olmadı, herhangi bir yan etki yaşanmadı.

- Ajitasyon seviyelerinde hafif artış görüldü; bu durum izlenmeye devam ediyor.

- İlaçlara Alternatif, Düşük Maliyetli Bir Model
- MELODIC yaklaşımı yalnızca etkili değil, aynı zamanda ekonomik:

-Ayda sadece £2.025 terapist ücreti

-Başlangıçta £400 ekipman maliyeti

-Genişletilebilir ve sürdürülebilir bir sistem sunuyor.

Bu rakamlar, hem hastane yönetimleri hem de devlet bütçeleri açısından uygulanabilirliği gösteriyor.

Uzmanlar Ne Diyor?

Projeye liderlik eden ARU araştırmacısı Naomi Thompson şöyle diyor:

“MELODIC, psikotrop ilaçlara etkili ve insancıl bir alternatif sunuyor. Karmaşık servis ortamlarında bile etkili çalıştığını gördük.”

Cambridgeshire & Peterborough NHS Vakfı Araştırma Direktörü Dr. Ben Underwood ise ekliyor:

“Bazı hastalar o kadar çok rahatsızlık yaşıyor ki, hastaneye yatırmak zorunda kalıyoruz. Müzik sayesinde bu süreci daha yumuşak ve insani hale getirebiliyoruz.”

Araştırma Nerede Yayımlandı?

Bu önemli çalışma, Frontiers in Psychiatry adlı akademik dergide yayımlandı. Ulusal Sağlık ve Bakım Araştırmaları Enstitüsü (NIHR) tarafından fonlandı.

En Çok Sorulan Sorular (SSS)

1. Müzik terapisi demans hastalarında nasıl işe yarıyor?
Müzik, hafızayla doğrudan bağlantılı olduğu için demans hastalarında duygusal yanıtları tetikleyebiliyor. Bu da anksiyeteyi azaltıyor, rahatlama sağlıyor ve bazı durumlarda iletişimi bile kolaylaştırabiliyor.

2. MELODIC yöntemi tamamen ilaçların yerini alabilir mi?
Hayır. MELODIC, özellikle şiddetli huzursuzluk durumlarında psikotrop ilaçlara tamamlayıcı ya da alternatif bir yöntem olarak öneriliyor. Tamamen ilaçsız bir yaklaşım için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

3. Bu yöntem Türkiye’de de uygulanabilir mi?
Evet. Düşük maliyetli olması ve yerel sağlık çalışanlarının katılımıyla yürütülebilecek olması, yöntemin Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde de uygulanabilirliğini artırıyor.

4. Müzik terapisi sadece canlı müzikle mi uygulanıyor?
MELODIC modeli canlı müzik temellidir. Ancak, terapistler hastalara uygun müzik listeleri oluşturabilir; böylece hastalar sevdikleri müziği evde ya da bakım merkezinde dinlemeye devam edebilir.

Demans Bakımında İnsan Odaklı Bir Devrim

MELODIC müzik terapisi modeli, hem sağlık profesyonellerine yeni bir araç sunuyor hem de hastaların daha şefkatli, insani bir bakım süreci yaşamalarını sağlıyor. NHS'nin öncülüğünde yürütülen bu proje, dünya genelinde demans bakımına dair önemli bir paradigma değişikliğinin habercisi olabilir.

https://www.sciencedaily.com/releases/2025/07/250718031223.htm