ÇOCUKLA ALIŞVERİŞE ÇIKMAK

YENİ ANNE DERGİSİ MAYIS SAYISI

Bebeğinizi her raflardan uzaklaştırma girişimizin size daha bir ısrarla karşı çıkmalara neden olur, bilesiniz.

 

Doktor Barış Önen Ünsalver çocukta alışverişi Yeni Anne Dergisi'ne değerlendirdi.

ÇOCUKLA ALIŞVERİŞE ÇIKARKEN...

Düşünün ki bir markettesiniz renk renk, çeşit çeşit ürünler raflarda seçilmeyi bekliyor. Sizin için sadece ihtiyacınız dahilinde alacağınız bu ürünlerin her biri aslında rengi, deseni, şekli itibariyle bebeğiniz için fazlasıyla ilginç. Bir zarar vereceği endişesiyle bebeğinizi her raflardan uzaklaştırma girişimizin size daha bir ısrarla karşı çıkmalara neden olur, bilesiniz.

Alışverişin erişkinler için çoğunlukla zevk verici bir etkinlik olurken çocuklar için fazlasıyla uyana olabileceğine dikkat çeken Uzman Psikiyatrisi Dr. Barış Önen Ünsalver, çocukların yaş dönemlerine göre farklı şekillerde ısrarcı ve inatçı bir davranış sergileyeceğine değiniyor. Dr. Barış Önen Ünsalver, bebekleriyle alışverişe gitmeden önce ve alışveriş esnasında ebeveynlerin tutumlarının nasıl olması gerektiğine değiniyor:

1-3 YAŞ ARASINDA ALIŞVERİŞ

Henüz yürümeye başlamış ve dünyayı keşfe çıkmış bebeğiniz için alışveriş alanı oldukça çekici olacaktır. Diyelim bir markettesiniz, eğer bebeğinizi arabasına oturtmazsanız, bebeğiniz koşup raflardaki renk renk kavanozları ellemek, onları yere devirmek ya da elmalara top muamelesi yapıp onları yerlere atmak isteyebilir. Tabi ki ondan bu kadar eğlence vaat eden bir yerde arabasında sessiz sakin oturmasını bekleyemezsiniz.

Yaşadığı engellenme nedeniyle huzuru kaçıp ağlamaya başlayabilir. Öte yandan böyle bir mekanın büyüklüğü, kalabalığı, yüksek volümlü müzikleri, ürün çeşitliliği bebeğin karşılayabileceğinden daha fazla uyarılması sonucu yorulması ve korkmasına neden olabileceğinden yine ağlamasına neden olabilir.
Karnının tok, uykusunu almış ve altının temiz olmasına dikkat edin.

Alışverişe çıkmadan önce mutlaka bir liste yapım ve girdiğiniz markette doğrudan aradığınız ürüne yönlenin, fazla oyalanmayın.

Bebeğiniz mutlaka arabasında otursun ve markete girmeden önce eline oynayıp meşgul olabileceği bir oyuncak ya da atıştırabileceği bir meyve verin. Eğer huysuzlanırsa en kısa sürede alışverişinizi tamamlayıp mağazadan ayrılmaya çalışın.

Huysuzlandığında koltuğuna eğilip onunla göz göze gelecek şekilde konuşup rahatlatıcı bir şeyler söyleyin ya da fiziksel temas ile sevginizi göstermeye çalışın.

3 YAŞINDAN SONRA...

3 yaşından itibaren çocuk için alışverişe çıkmak, oyuncaklar ya da diğer kişisel isteklerine sahip olmakla ilişkilen-dirilecektir. Bu yaştan itibaren çocuğa para bilgisi verilmeye ve sınırlar öğretilmeye başlanmalıdır. Çocuğa biriktirmesi için harçlık vermek ve alışverişini kendi parasıyla yapmasını beklemek, çocuğun paranın değerini daha iyi anlamasını sağlar.

Çocuklara sürekli "Hayır" demek onlarda hayal kırıklığı, öfke ve değersizlik hissi yaratabileceği gibi, hep "Evet" demek de sınırlarını öğrenememesiyle sonuçlanacaktır. Bu yaşlarda çocuklar dürtülerinin hemen doyurulmasına alışırsa isteklerini erteleme becerisi geliştiremezler. İstekleri sürekli yerine getirilmiş bir çocuk oyuncak mağazasında gördüğü her şeye sahip olma hakkı olduğunu düşünebilir.

Eğer aile reddederse çocuk ağlayıp, bağırabilir, kötü sözler söyleyebilir, öfke krizine girebilir. Ebeveyn de durumu kontrol altına almakta zorlanırsa gerilmeye ve öfkelenmeye başlayacak, kaygısı artacak ve sonuçta ya karşılıklı bir güç savaşı ve kına sözlerin havada uçuşmasına neden olacak ya da çocuğa boyun eğip isteğinin yerine getirilmesiyle sonuçlanacaktır. Böylece çocuk isteklerine ulaşmanın yolu olarak öfke nöbetlerini kullanmayı öğrenecektir. Bu nedenle önceden belirlenmiş alışveriş kurallarınız olmalıdır.

DİYELİM BOYA KALEMİ İSTİYOR

"Resim yapmayı sevdiğinden bu boyaların senin için taşıdığı önemi anlıyorum. Bunları gerçekten çok istediğin için düşüneceğim ve gelecek hafta belki onları alabiliriz." dediğinizde, isteğini yerine getirmeseniz de seçimini reddetmiş olmazsınız. Çocuğun seçimlerini "O uyduruk kalem setine ihtiyacın yok" ya da "Bu çirkin desenli ve kalitesi kıyafeti alamam" gibi bir yorumla değersizleştirdiğinizde kendisini de değersiz hissedebilir ve özgüveni düşer, zamanla hayatın diğer alanlarında da kendi isteklerini bastırma ya da yadsıma yoluna gidebilir.

ALIŞVERİŞ KURALLARI

Evden çıkmadan ya da mağazaya girmeden önce bu kurallar çocuğa hatırlatılmalıdır. Kurallar mümkün olduğunca tutarlı olmalı ve nadiren esnemelidir.

- Öncelikle bir alışveriş listesi hazırlamalısınız ve bu listeye sadık kalmalısınız. Planda olmayan ancak çocuğunuzun ısrar ettiği bir eşya için, bunu düşüneceğinizi, belki gelecek hafta alabileceğinizi söyleyerek arzusunu ötelemesine yardıma olabilirsiniz.

- Çocuğun plan dışı isteklerine hemen itiraz ederseniz ısrarcılığı daha artacaktır. Mutlaka onu dinleyin, neden istediğim anlamaya çalışın, gösterdiği eşyaya bir göz atın, beğenisine saygı gösterin.

- Çocuğunuz yorgun, sıkılmış ya da aç olduğunda da ısrarcı olabilir. Bu süre uzadıkça belki farkına varmadanız ancak siz de yorulursunuz ve çocuğunuzu yatıştıracak, onunla empati kurabilecek zihinsel enerjiniz yetersiz kalabilir.

- Yanınızda çocuğunuzun sevdiği bir oyuncağım ya da kitabını almayı unutmamalısınız.

- Huzursuzluğunu fark ettiğinizde alışverişinize kısa bir ara verip onunla birebir temas kurabilirsiniz.

- Canı sıkılıyorsa alışverişle ilgili i oyunlar yaratabilirsiniz. Size yardım etmesini isteyebilirsiniz.

- İlkokul öncesi çocuklar için alışveriş öğretici de olabilir. Bazen alışveriş bitince sevdiği bir yere gideceğiniz ya da sevdiği bir yiyeceği alacağınız vaadiyle can sıkıntısını geçirebilirsiniz.

- Ebeveynin alışveriş davranışı çocuğa da örnek teşkil edecektir. Çocuğunuza hayır deyip, hiç aklınızda olmayan bir çift ayakkabı almaya girişirseniz çocuğunuzun hayal kırıklığı, size duyduğu öfke ve ısrarcılığı da şiddetlenecektir.

BAZI DURUMLARDA KURALCI OLUNMALI

Yeni bir çantaya ihtiyacın olmadığım düşünerek sana hayır dedim, ama seni dinledikten sonra düşünüyorum da bu çantayı alırsak eski çantam spor malzemelerini taşımak için kullanabilirsin" dediğinizde, çocuğunuzun fikirlerine önem verdiğinizi ve öfke nöbeti geçirmek yerine kendisini doğru bir şekilde ifade ettiği zaman sizin de sınırlarınızı gevşetebileceğinizi göstermiş olursunuz.


Paylaş

Görüntülenme:
Yayınlanma Tarihi:08 Mayıs 2011

© 2024e-Psikiyatri.com, bir NPGRUP sitesidir,
e-Psikiyatri.com bir NPGRUP sitesidir. Bu sitede verilen bilgiler, site ziyaretçilerinin/hastaların hekimleriyle mevcut ilişkilerini ikame etmek değil, desteklemek için tasarlanmıştır. Bu sitede yer alan bilgiler bir hekime danışmanın yerine geçmez. Tüm hakları saklıdır.