Çocuk bakımında ciddi bir açık

Anne babalar dikkat! Çocuk bakımında siz de ciddi bir açık vermeyin.

Anne babalar dikkat! Çocuk bakımında siz de ciddi bir açık vermeyin.

Ayaka Okumura hamile kalınca idari işini nasıl tutacağını düşünmeye başladı. Kadınların daha bir nesil önce bulması imkânsız olan bir işte çalışıyordu. Oysa "kariyer de çocuk da" yapmak isteyen birçok Amerikalı kadına göre başından beri çok daha avantajlıydı. Çünkü Japonya'da devlet, ülke çapındaki binlerce gündüz bakım merkezi için her gelir düzeyinden aileye yardım yapıyor. Ve bunun yanında, bakıcıların iki yıllık özel bir eğitim almalarını şart koşuyor ve ardından da onları sıkı bir sınava tabi tutuyor. Fakat bu hizmetin kalitesi kendi sorunlarını de beraberinde getirdi ve kadınların işgücüne katılmasıyla artan ihtiyaçlar bu sorunları iyice içinden çıkılmaz bir hale soktu. O yüzden de kadınlar bakım merkezlerinde yer bulabilmek için her yıl zorlu bir yarışa girmeye mecbur kalıyor. Onlardan yalnızca biri olan Okumura, kimi devlet destekli, kimi d e özel olan gündüz bakım merkezlerini aylarca tek tek dolaşmış ve bazen 200'ü bulabilen bekleme listelerine adını ekletmiş.

ÇOCUK GELİŞİMİ HAKKINDA HER ŞEY

Geçen yıl kızı Ayane'yi dünyaya getirene kadar 44 yeri dolaşmış. Sonunda, "Aklımı kaçıracağım" diyecek noktaya gelmiş. Üstelik nüfusu hızla yaşlanan Japonya'da bu sorun yalnızca ebeveynlerle sınırlı değil. Bazı devlet yetkililerine göre gündüz bakımındaki açık, Japonya'nın keyifsiz ekonomisini canlandırma çabalarını zedeleyecek kadar ağır bir buhrana dönüşebilir. Sebebi de çok sayıdaki yüksek eğitimli genç kadını eve bağlayarak maaş almaktan, dolayısıyla da harcama yapmaktan alıkoyması. Uzmanları asıl endişelendiren diğer sorunsa kadınların aniden fazla çocuk yapmaktan vazgeçmeleri, hatta hiç çocuk yapmamaları; böylece zaten dünyanın en düşük doğum oranlarından birine sahip olan ülkede bu oranın daha da düşmesi. Fakat Japonya'da kamu borcu ekonominin iki katına ulaşmış durumdayken ve kamu harcamalarının önemli bir bölümü giderek çoğalan yaşlı nüfusuna harcanırken sorunun kısa sürede çözülmesi mümkün görünmüyor. Kadın hakları savunucularına göre, konunun temelinde çalışan annelerin iki ayrı düzeyde engellerle karşılaşmaları var. Onlardan biri aleyhlerinde işleyen demografik eğilim, diğeri de annelerin yeri evdir diyen gelenekler. Okumura bu yüzden birçok gündüz bakım merkezine yalnız gitmiş; çünkü Japonya'da bu genellikle annelerin sorumluluğu olarak görülüyor. Tokyo'da bir ilaç firmasında çalışan Mariko Saito, "'Senin için işin, çocuğunu bakıma verecek kadar önemli mi?' diye soruyorlar bana. Hâlbuki ben kendim için çalışmıyorum. Kocam gibi ailemi geçindirmek için çalışıyorum" diyor. Japonya'da mevcut haliyle İkinci Dünya Savaşı'nın ardından kurulan gündüz bakım sistemi, çare olarak başka yere gidemeyen insanlar için, örneğin bekâr anneler için düşünülmüştü. Fakat 1990'ların başında "balon ekonomisinin" patlamasıyla erkekler yüksek ücretli sabit işler bulmakta zorlandı. Boşluğu doldurmak üzere harekete geçen kadınlar istihdamın sınırlarını genişletti ve gebeliğin ilk belirtisiyle işi hemen bırakmaktan vazgeçtiler. Yabancıları eve davet etmenin âdet olmadığı bir kültürde birçok aile özel bakıcılara sıcak bakmıyordu. Dolayısıyla genç anneler yüzlerini devlet destekli gündüz bakım merkezlerine döndü. Onların ortak ihtiyaçlarının bir sonucu olarak ülke çapında bir bekleme listesi oluşturuldu ve bugün o listede 25 bin kişinin adı var. Üstelik iki kat daha pahalı olabilen özel bakım merkezleri bile fazla kayıttan dolayı şişmiş durumda. Okumura bakımevi "avı" için önce yerel yönetime başvurmuş. Yerel yönetimler devlet destekli gündüz bakımında herkese eşit fırsat verebilmek için puanlamaya dayalı bir sistemle çalışıyor. Okumura ve kocası Masanori, ikisi de tam zamanlı işlerde çalıştıkları için tam baz puan almışlar. Yalnız anne veya babalı ailelere de, özel ilgi gerektiren çocuklara sahip ailelere de bu sistemde ek puan veriliyor; ama en azından Okumuraların hiç puanı kırılmamış. Örneğin, annebabaları yakında yaşasaydı bu bir engel olabilirdi. Fakat ona rağmen yetkililer şanslarının zayıf olduğunu belirtmiş. Yeni Başbakan Şinzo Abe yeni gündüz bakım merkezleri açmaya söz verdiyse de ülkede büyüyen ve siyaseten faal olan yaşlı nüfusla bunu nereye kadar başarabileceği şüpheli. Bir kamu araştırma kuruluşuna göre Japonya'daki sosyal yardım harcamalarının neredeyse yüzde 70'i, 65 yaş ve üstü kesime ayrılırken çocuklara ve ailelere yüzde 4 bile harcanmıyor. Birkaç çocuk yuvasının kurucusu olan Hiroki Komazaki, "Bir kısır döngünün içindeyiz. Gelecek nesillere yatırım yapmadığımız için kaçınılmaz olarak toplumu yaşlandırıyoruz" diyor. Okumura'nınsa emekleri sonunda meyvesini vermiş ve çocuğu için bir yer bulmuş. Fakat anne olarak bunu henüz kabullenmekte zorlanıyor. "Keşke kızımla daha çok vakit geçirebilsem. Onun için endişelenmekten yorgun düştüm" diyor Okumura. THE NEW YORK TIMES