Bağırsak kanserinde DNA motifinde değişim

Almanlar, farelerde bağırsak kanserine özgü DNA motifikasyonları saptadı.

Almanlar, farelerde bağırsak kanserine özgü DNA motifikasyonları saptadı.

Kalıtımdaki değişimler gelişmekte olan bir tümörün ilk belirtileri olarak kabul ediliyor. Araştırmacılar ikinci bir adımda değişimlerin insanda da benzer olduğunu tespit ettiler. Max-Planck Araştırma Enstitüsü bilim insanları, bu tehlikeli kanser türünün gelecekte kan testiyle teşhis edilebilmesini umuyorlar. Tümörlerin oluşumunda iki faktör bir araya geliyor. Kalıtımdaki doğrudan mutasyonlar ve epigenetik değişimler. İkincisi DNA yapıtaşlarının modifikasyonudur. Kalıtımın belli başlı parçalarına minik kimyasal gruplar ekleniyor ve bunların yerleştiği noktalardaki genler okunamadıkları için etkinlikleri adeta durmaktadır. Bu ilaveler yok edildiklerinde, bloke edilen genler yeniden etkinleşiyor. Bu süreçse bir hücrenin tüm programını değiştiriyor ve hücre zararsız beden hücresinden kanser hücresine dönüşebiliyor. Genetik mutasyonların ve epigenetik mekanizmanın, kanser oluşumunda birlikte etkidikleri birkaç yıldan bu yana bilindiği için konu yoğun bir şekilde araştırılmaktaydı. Çünkü kanser oluşumunda kalıtımdaki ilk değişimlerin neler olduğu bilindiğinde tümörlerin erken tanısı daha başarılı hale gelecek. Fakat bunun için de hangi değişimlerin hangi sırada ortaya çıktıklarının ve birbirlerini ne şekilde etkilediklerinin bilinmesi gerekiyor. Bu da insandan alınan tümör örneklerinde çok zor inceleniyor. Nitekim bir hastaya bağırsak kanseri tanısı konduğunda, tümör genelde birkaç yıllıktır. Buna bağlı olarak da bu evredeki kanser hücreleri binlerce genetik ve epigenetik değişimler taşıyorlar ki bu durum analizi zorlaştırdığı gibi kanserin başlangıcında hangi değişimlerin meydana geldiğini bulmayı da olanaksızlaştırmaktadır. Berlin Max-Planck Moleküler Genetik Enstitüsü bilim insanları bu yüzden araştırma için, yavru farelerin bağırsak tümörlerini tercih etmişler. Markus Morkel yönetiminde çalışan ekip, APC geninin bozuk olduğu bir kalıtım dizisini incelemiş. APC genindeki bir değişim, hücrelerin kalıtımındaki epigenetik değişimlere yol açan çok sayıda enzimi etkinleştirmektedir. Analizlerden elde edilen sonuçlar şöyle: Araştırmacılar tüm örneklerde 13.000’i aşkın epigenetik değişimlerin hepsinde aynı motifi saptamışlar, fakat bağırsağın sağlıklı kök hücrelerinde bu değişimler görülmemiş. Fareler incelendiklerinde üç aylıktan daha genç oldukları için değişimler, APC genindeki ilk genetik mutasyonların ardından meydana gelmiş olmalı. Bu da bağırsak kanseri oluşumunun erken evresine denk gelmektedir diyen moleküler biyologlar, insana ait bağırsak kanseri dokusunda da çok benzer bir epigenetik motif saptamışlar ki bunların gelecekte bağırsak tümörünün erken tanısını kolaylaştıracağına inanıyorlar. BİLİM TEKNOLOJİ EKİ