AŞIK OLANLAR DAHA ŞANSLI

Sabah

Kalp krizi geçiren bir hastanın mutlu bir evliliği varsa iyileşmesi, yalnız birine göre daha kolay oluyor..

Prof. Dr. Murat Tuzcu, kardiyoloji dünyasının önde gelen isimlerinden. Kalp hastalıklarında dünyanın bir numaralı kliniği kabul edilen Cleveland’ın iki numarası. Tuzcu ile Dünya Kardiyoloji Kongresi’ne geldiği hafta yoğun programı içinde buluştuk. Zamanımız dardı, sürekli onu bir yerlere beklediklerini söyleyen telefonlar geliyordu. Ama ne yüzü asıldı ne de “Haydi haydi” yaptı.

Ercan (Arslan) ile Taksim’e çıkıp fotoğraflar çektirdi, renkli bir kare için çiçek aldı, çiçekçinin derdini dinledi.

Aslında hem kalp hem de ruh sağlığımız için formül ortada... Murat Tuzcu söyleşi sırasında da birçok kez tekrarladı: Stres kaçınılmaz, önemli olan onunla nasıl baş ettiğin.

Sokakta çiçek alırken bile sağlıkla ilgili sorulara cevap verdiniz. Sıkılmıyor musunuz?
Hayır. Zaten hekimlik insanlara hizmet mesleği. Bu hizmetin en önemli öğelerinden biri de insan ayırt etmeden ümit verici bir şekilde konuşmak. Zaten bence hekimliğin yarısı hastanın elini tutup gözlerine bakmak ve derdini dinlemektir. 

Bütün bunları düşünmek istemediğiniz anlar olmuyor mu?
Oluyor ama bu soğukta çiçek satan kadıncağız bir şey sorduğunda ben ona suratımı asarsam, bu onda benim bir dakika harcamamamın çok ötesinde bir izlenim bırakacak. Ama çok münasebetsiz ya da ısrarlı sorularla karşılaştığım da oluyor. Dertlerine 5 dakikada çözüm bulunsun diye ısrar edenler can sıkıcı olabiliyor.

Türkiye’de genelde bir hekimle karşı karşıya kaldığımızda “Oram ağrıyor, buram ağrıyor” diye sayıp dökeriz. ABD’de benzer bir durum var mı?
Türkiye’deki kadar olmasa da dünyanın pek çok yerinde böyle. Bir avukat olduğunuzu bir de doktor olduğunuzu söylerseniz herkes derdini anlatır.

“Giderek daha kilolu oluyoruz”

Çözüm arıyoruz ama bulamıyor gibiyiz. Bir araştırmaya göre Türkiye 50 yaş altı kalp rahatsızlıklarının en yüksek olduğu ülkelerden.

Türkiye’de bu konuda yapılmış istatistik sayısı çok az. Dünyada büyük veri bankaları var, biz hemen hemen hiçbirinde yokuz. Böyle bakınca Türkiye’nin İtalya’ya ya da Japonya’ya göre kalp krizi oranı nedir, kesin cevap vermek mümkün değil. Ama Türkiye’de damar sertliğine bağlı kalp damar hastalıklarının sıklığının yüksek olduğu izlenimi bende de var.

Etkenler nedir?
Etkenlerin başında sigara geliyor, Türkiye’de bu çok büyük bir dert. Kan yağları ve şeker hastalığı çok önemli. Daha makro düzeyde baktığımızda, ülkemizdeki insanların giderek daha fazla kilolu olduğunu, birçoğunda tedavi edilmemiş yüksek tansiyon ve şeker hastalığına eğilim olduğunu düşünürsek kalp damar hastalıklarına genç yaşlarda sık rastlanıyor olması hiç şaşırtıcı değil.

“Stresin etkisini ölçmek zor”

Son yıllarda içinde manyetik dalgaların bol bulunduğu bir hayat yaşıyoruz. Cep telefonları, kablosuz ağlar... Bunlar bize ne yapacak?
Kalp damar hastalıkları açısından en yoğun elektromanyetik dalgaların bile olumsuz bir etki yaptığına dair delil yok. Ama tıpta ve aşkta “daima” ile “asla” olmadığını unutmamak gerek. Hayatımızı kolaylaştırdığını sandığımız bu aletler, çoğumuzun mesaisinin 24 saate dönüşmesine yol açtı. Bunun yarattığı dinlenme eksikliği göz ardı edilmemeli.

Stresin kalbimize doğrudan etkisi ne boyutta?
Büyük depremler, büyük savaşlar, eş ölümü gibi büyük streslerden sonra insanların daha fazla kalp krizi geçirdiği biliniyor. Mesela Kobe depreminden sonra büyük bir kalp krizi artışı var. Dünya kupaları sırasında, özellikle de penaltılarla biten final maçlarında yenilen takım taraftarları arasında da artıyor bu oran.

Küçük ama biriken stresler tehlikeli mi?
Stresin etkisi var, ama ölçülmesi çok zor. Günlük streslerin kalbi yıprattığına dair kanıtlar var. Buna karşılık birçok sağlık sorunu için “Stresten olmuştur” demenin kolaya kaçış olduğunu düşünüyorum.

“Üzerime gelme, kalp krizi geçireceğim” tehdidinin karşılığı yok mu?
Korkutmanın kalbe olumsuz etkisi olabilir, ama insana kalp krizi geçirtmek o kadar da kolay değil. Tabii stresten çok daha fazla zararı olan etkenler var. Mesela sigara... Sigara yasağı, Türkiye’de stent takma ya da by-pass ameliyatından çok daha fazla can kurtaracak. Bu yasak ülkemizdeki en önemli kamu sağlığı hamlelerinden biri.