ALIŞVERİŞ BAĞIMLISI MISINIZ?

 Dr. Barış Önen Ünsalver takıntılı alışverişin belirtilerini yazdı. Belirtileri okuyun sizde de alıveriş takıntısı var mı görün..

Bazı ihtiyaçlarımızı karşılayabilmek için belli zamanlarda hepimiz belli miktarda alışveriş yapıyoruz. Bazen, hiç ihtiyaç duymadığımız şeyleri de sevinç, üzüntü, öfke gibi farklı duyguların etkisinde kalarak satın alabiliyoruz. Her anlamsız, gereksiz ya da aşırı alışveriş davranışı hastalık anlamına gelmiyor. Takıntılı biçimde alışveriş yapma, alışveriş yapmayı düşünme, alışverişle ilgili planlar kurma gibi durumlar alışveriş bağımlılığı anlamına geliyor. Alışveriş bağımlısı olan kişi ihtiyaç dışı ve kontrolsüzce para harcar. Öyle ki bu durum kişinin ailevi, sosyal ve mesleki hayatını olumsuz yönde etkiler.

Memory Center Nöropsikiyatri Merkezi'nden Doktor Barış Önen Ünsalver. Timaş yayınlarından okuyucusuyla buluşan "ALIŞVERİŞKOLİK" isimli kitabında takıntılı alışverişin emarelerini yazdı. Eğer siz de alışverişi abartıyor, asıl ihtiyaç olmayan şeylere fuzuli para harcıyorsanız uzmandan yardım almanız gerekebilir. Peki hangi durumlarda yardım almalısınız. Doktor Ünsalver;

KAZANILAN HER KURUŞ HARCANIYORSA

Önemli olan ne kadar çok para kazanıldığı değildir. Kazanç artsa da ay sonu bankada yine yine bir birikim oluşmaz. Daha fazla kazanmak; daha fazla harcayabilmek ve dolayısıyla daha büyük hayal kırıklığı yaşamaktır.

SINIRLARI KABULLENME VE HAYAL KIRIKLIĞINA TAHAMMÜL EDEBİLME GÜÇLÜĞÜ ÇEKİLİYORSA

Takıntılı alışveriş sorunu olan bir kişi için mağazada gördüğü herhangi bir ürün "acil ve gerekli şeyler" kategorisindedir. Satıcı, ertesi gün indirim olacağını söylese de, kişi kendini o ürünü hemen satın almak zorundaymış gibi hisseder. Aksi takdirde, sabah başka birinin kendisinden erken gelip o ürünü alabileceğinden endişe duyar. Satın alamayan ve beklemek zorunda kalan kişi, aslında huzursuzluk ve hayal kırıklığı hisleriyle yüzleşmekten nefret ettiği için sınırsızca alışveriş yapmaktadır.

İTİCİ BİR ENERJİ HİSSEDİLİYORSA

Bazı alışveriş takıntısı olan kişiler, yaptıkları harcamanın gereksizliğini ya da abartıyı fark etseler de, içlerinden bir şeylerin onları bir nevi "çektiğini", "dürttüğünü" ve adeta buna karşı koyamadıklarını dile getirirler. Kişi sırf yeni sezonda neler olduğuna göz atmak için girdiği AVM'nin kapanış anonsunu duyduğunda, saatlerdir su içmediğini ve boğazının kuruduğunu, yanaklarının alev alev olduğunu fark edebilir. Sonuçta bu enerji, tükenmeye ve yorgunluğa dönüşür.

HARCAMALARLA İLGİLİ BELİRSİZLİK VARSA

Kredi kartında ne kadar borç biriktiğine dikkat edilmeyebilir. Genel bir bütçe yapmaktan kaçınılabilir. Harcamaların hesaplanmaması, sorunun boyutunu görmeyi engelleyerek inkâr edebilmeyi kolaylaştırır.

EN ZOR ZAMANLARDA EN FAZLA ORANDA HARCAMA YAPILIYORSA

Mali sorunlar yoğunlaştıkça, kaygıyı azaltabilmek için daha fazla alışveriş yapılabilir. Tersine maddi durum iyileşirse, kişi kendini kontrolde hissedip harcamasını kısabilir.

KISA SÜRELİ TATMİNLER YAŞANIYORSA

Bir alışverişten duyulan tatmin sonsuza dek sürmez. Yeni olta setiyle çıkılan ilk balık avından kısa bir süre sonra dağ bisikletine merak duyulabilir. Aslında alışverişler kişinin kendisiyle ilgili fantezilerini doyurmaya hizmet etmektedir. Her bir alışveriş sonucu kişi daha eğlenceli, daha becerikli, daha ilgi çekici olmayı arzular ama bu şekilde hep doyumsuz kalır.

SIKLIKLA PLANLANANDAN DAHA FAZLASI HARCANIYORSA

Alışveriş takıntısı olan kişi, önceden yaptığı plana sadık kalmakta zorlanır. Eve çamaşır sepeti almak için çıktığı alışverişten, sepetle birlikte salona da yeni bir hah alıp gelebilir.

SADECE KAZANILANLAR DEĞİL, BİRİKİMLER DE HARCANIYORSA

Takıntılı alışverişçi, tüm maddi kaynaklarına alışveriş parası gibi bakabilir. Özellikle kredi kartlarının kullanım kolaylığı nedeniyle ekstre ödeme güçlüğü yaşandığı zamanlarda yavaş yavaş birikimler tırtıklanmaya başlanabilir.

ALIŞVERİŞ SORUNUYLA YÜZLEŞTİRİLDİĞİNDE ÖFKELENİYORSA

Takıntılı alışverişçi çevresine bir inkâr duvarı örer ve duvara gelen her darbede kendini huzursuz hisseder. Bu nedenle de alışverişe yalnız çıkar, torbaları gizler ya da yalan söylemeye başlayabilir. Zamanla sevenlerinin uzaklaşmasıyla yaşadığı sıkıntıyı atlatabilmek için daha fazla alışveriş yapmaya yönelebilir.

KREDİ KARTININ EN DÜŞÜK ÖDEME MİKTARI ÖDENİYORSA VE KREDİ KARTLARININ SAYISI ARTIYORSA

Kredi kartı sorunsuz ve sınırsız alışverişin en önemli anahtarlarındandır. Alışveriş sorunu yaşayan kişi, en düşük ödeme tutarını ödeyerek bankayla kısa vadede sorun yaşamaktan kurtulur. Ancak sınırları gittikçe daraldığından, yeni kartlarla seçeneklerini artırır.

ASIL İHTİYAÇLAR VE ZORUNLU HARCAMALAR İHMAL EDİLİYORSA

Takıntılı alışverişçi, doğalgaz faturasını ödeyemediği için soğukta oturabilir ve çocuğu hastalandığında doktora götürmektense eczaneden aldığı ilaçlarla idare edebilir.