Aile İçi Şiddet

Kişinin bedensel ve ruhsal açıdan zarar görmesine, yaralanmasına veya sakat kalmasına neden olan davranışların hepsine şiddet denir.

Toplum içi şiddete yönelik yasal düzenlemeler varken aile içi şiddet gizli kalmakta, yasal yetersizlikler nedeniyle önlenememektedir. “Kocası değil mi? Hem döver hem de sever” düşüncesi nedeniyle doğal bir olay olarak kabul edilmektedir. Tüm dünyada ve her sosyoekonomik seviyede görülmektedir. Eşe (çoğunlukla kadına), çocuğa ve beraber kalan yaşlıya şiddet uygulaması şeklinde olmaktadır.

Psikiyatrik hastalarda tespit edilen fiziksel ve cinsel şiddetin %90’nı aile bireyleri tarafından yapılmaktadır.

Şiddete maruz kaldığını mağdurların %35’i söyleyebilmekte ve söyleme süreleri 2-7 yılı bulmaktadır. %80 mağdur “yapacak fazla bir şey yok” düşüncesi ile çaresizliği kabul etmektedir.

Nedenleri:

1. Biyolojik nedenler:

• Erkeklik hormonlarının (testosteron gibi) etkisi
• Şizofreni, paranoid bozukluk gibi psikiyatrik hastalıklar
• Antisosyal veya  narsistik kişilik bozuklukları
• Alkol ve madde kullanımı
• Dürtü kontrol bozuklukları

2. Psikolojik nedenler:

• Duygusal baskı ve sorumluluklardan kurtulma
• Hayal kırıklıkları için çıkış yolu bulma
• İsteklerini gerçekleştirme
• Empati yeteneğinin olmaması
• Aile içi şiddetin olduğu bir ailede büyüme

3. Sosyal nedenler:

• Şiddet uygulamasına maruz kalma (şiddet öğrenilen bir davranıştır)
• Toplum tarafından paylaşılan bir değer yargısı olması (“kızını dövmeyen dizini döver”, “kadının karnından sıpayı, sırtından sopayı eksik etmeyeceksin” anlayışları ve annesini, kız kardeşini döven erkek çocuğunun itibar görmesi gibi)
• İletişim becerilerinin yetersizliği (duygular ifade edilemez, şiddete başvurulur)
• Hatalı namus ve ahlak anlayışları (namus cinayetleri)
• Yoksulluk ve eğitimsizlik
• Ekonomik bağımlılık (kadında)
• Kadının mesleğinin ve gelirinin daha iyi olması

Şiddetin seyri:

Ruhsal bağların oluşumu sonrası ortaya çıkar (çoğunlukla balayı döneminden sonra). İlk şiddet eylemi şiddet olarak algılanmaz, ancak şiddet artma eğilimi gösterir. Duygusal bağlar zayıflar, mağdurda korku (boşanma halinde daha büyük bir şiddetle karşılaşma korkusu) ve utanma (çevrenin ve ailesinin muhtemel tepkileri nedeniyle) duyguları gelişir. Yıkıcı bir evlilik ve hapis hayatı yaşanır. Şiddette en ciddi maliyet boşanmanın gerçekleşmesi olduğu için şiddetin dozu artırılarak boşanma engellenir.

Şiddette kısır döngü:

Kişide gerginlik artar, patlama görülür, daha sonra özür diler. Ancak “her özür dilemenin arkasından daha büyük şiddet uygulaması” gelir. Sonuçta sonu gelmeyen bir kısır döngü ortaya çıkar.

Şiddete başvuran kişide görülen bazı özellikler:

• Eşinin davranışlarını kontrol etme isteği
• Kıskançlık
• Kendi ihtiyaç ve isteklerinin daha önemli olduğuna inanma
• Alınganlık
• Gerçekçi olmayan beklentiler
• Düşük benlik algısı
• Sorunları için başkalarını suçlama eğilimi
• Ani duygusal tepkiler
• Dürtüsellik
• Yanlış davranışlarını kabul etmeme

 

Şiddetin çeşitleri:

 1. Fiziksel şiddet:

 Sarsma, hırpalama, dövme, hapsetme, silahla yaralama, öldürme

 2. Duygusal şiddet:

Bağırma, hakaret etme, küçük düşürme, tehdit etme, iletişimi yasaklama, ruh sağlığını bozucu tüm eylemler

3. Ekonomik şiddet:

Çalışmanın engellenmesi, zorla çalıştırma, gelirine el koyma

4. Cinsel şiddet:

Evlilik içi ırza geçme (kişinin rızası olmadan cinsel ilişkiye zorlama), başka kişilerle cinsel ilişkiye zorlama, cinsel yönden aşağılama, cinsel organlara zarar verme

Şiddetin sonuçları:

1. Fiziksel sonuçları:

• Organ yaralanmaları
• Kalıcı sakatlanmalar
• Ölüm
• Büyüme ve gelişme geriliği

2. Ruhsal sonuçları:

(Daha önemlidir; tedavisi zordur ve uzun süre etkilidir.)

• Depresyon
• Korku bozuklukları
• Kişilik bozuklukları
• Alkol ve madde bağımlılığı
• İntihar eğilimi
• Şiddet eğilimi
• Cinsel işlev bozuklukları
• Uyku bozuklukları

3. Sosyal sonuçları:

• Beden ve ruh sağlığı bozuk bir toplum meydana gelir (cinayetlerin ve intiharların arttığı bir toplum vb).

4. Şiddeti uygulayan üzerindeki sonuçları:

• Psikolojik bozukluklar
• Depresyon

Şiddeti önlemede yapılması gerekenler:

• Toplumsal ve bireysel eğitimler: şiddetin ne olduğunun anlatılması
• Yanlış toplumsal anlayışların düzeltilmesi
• Danışmanlık hizmetlerinin sağlanması
• İlgili bireylerin psikiyatrik tedavilerinin yapılması
• Toplumsal örgütlerin aktif çalışması
• Yasal düzenlemeler (şiddet uygulayana uygulanacak cezaların caydırıcı olması vb.)
• Yazılı ve görsel medyada şiddeti öğretici yayınların engellenmesi

•