MS gençleri de vuruyor

Ülkemizde yaklaşık 35 bin Multipl Skleroz (MS) hastası olduğu tahmin ediliyor. Ülkemizde yaklaşık 35 bin Multipl Skleroz (MS) hastası olduğu tahmin ediliyor. Dünyada Kuzey Avrupa ve Amerikalılarda daha sık görülen MS, yetişkinlik döneminde kendini belli ediyor. Acıbadem Maslak Hastanesi'nden Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman,  hastalığın üçte ikisinin 20-40 yaş arasındaki genç kişilerde görüldüğünü, genetik yatkınlık olmakla birlikte, araştırmalarda hastalıktan sorumlu belirli bir genin bulunamadığını belirtiyor. Toplumda MS olarak bilinen Multipl Skleroz hastalığı, merkezi sinir sisteminde görülüyor. Bu hastalıkta, merkezi sinir sisteminin sinir hücrelerinden çıkan ve akson olarak isimlendirilen uzantılarının ve bu uzantıların çevresini saran miyelin olarak isimlendirilen yapılar etkiliyor. Başta bağışıklık sistemi hücreleri olmak üzere hasar gören bu yapılar, hastalığı ortaya çıkarıyor. Acıbadem Maslak Hastanesi'nden Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman,  hastalığın üçte ikisinin 20-40 yaş arasındaki genç kişilerde görüldüğünü, genetik yatkınlık olmakla birlikte, araştırmalarda hastalıktan sorumlu belirli bir genin bulunamadığını belirtiyor. MS hastalığı hakkında merak edilen soruları yanıtlayan Prof. Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman, şu bilgileri veriyor: HASTALIĞIN BELLİ BAŞLI BELİRTİLERİ NELERDİR? Hastalık çok farklı ve kişiden kişiye değişken belirti ve bulgularla başlayabilir. Bu belirtiler hastalığın başlangıç dönemlerinde genellikle kendiliğinden de düzelebildiği için hastaların hekime başvurması ve tanı alması gecikebilir. BAŞLICA BELİRTİLERİ ARASINDA ŞUNLAR YER ALIYOR: "Vücudun değişikli bölgelerinde özellikle gövdede, yüzde, kollar ya da bacaklarda uyuşukluk, karıncalanma, güçsüzlük. "Görme keskinliğinin azalması ya da çift görme, baş dönmesi, dengesizlik, beceriksizlik. "İdrar kaçırma ya da idrar yapamama. "Dışkılama sorunları. "Yorgunluğun baş göstermesi. "Daha az sıklıkla bellek sorunları. "Duygu durum değişiklikleri. "Cinsel işlev bozuklukları. "Konuşma bozuklukları. "Baş ağrısı, uyku bozuklukları ya da epileptik nöbetler gözlenebilir. "MS'de yorgunluk, halsizlik, uyuşmalar, elektriklenmeler gibi belirtiler gün içerisinde aralıklarla olabileceği gibi günlerce, haftalarca da sürebilmektedir. Belirti ve bulguların 24 saatten uzun sürdüğü dönemler "atak dönemi" olarak tanımlanır. MS HASTALIĞININ TİPLERİ NELERDİR? Atak ve İyileşmelerle Giden MS (Relapsing - Remitting MS) : Bu tipte ataklar olur ve ataklar tam veya kısmen düzelir. MS'li kişilerin çoğu başlangıçta atak ve iyileşmeler ile giden seyir gösterir. Atakların ne sıklıkta geleceğini tahmin etmek mümkün değildir. Ancak bazen yılda birkaç kez bazen 2-3 yılda bir, hatta bazı hastalarda yıllar sonra bile atak olabilmektedir. İkincil İlerleyici MS ( Sekonder Progresif MS) : Atak ve iyileşmeler ile giden MS hastalarının bir kısmında daha sonra ataklar azalır ya da görülmezken özürlülükte sinsi bir artışın olduğu ilerleyici forma geçiş olduğu süreçtir. Birincil İlerleyici MS ( Primer Progresif MS ) : Hastalık sinsi başlar ve yıllar içerisinde gittikçe artan özürlülük ortaya çıkar. İlerleme hızı değişken olmakla birlikte genellikle yavaş seyirlidir. Bu gruptaki hastalar MS'li olguların daha az bir bölümünü oluşturur. Yenileyici İlerleyici MS (Relapsing Progresif MS) : Bu tipte de hastalık başlangıçtan itibaren sinsi ve ilerleyici seyretmekle beraber arada ataklar görülebilmektedir. GENETİK YATKINLIK VAR, AMA YOL AÇAN GEN BULUNAMADI MS doğrudan genetik geçişli bir hastalık olmamakla birlikte ortaya çıkmasında genetik yatkınlıktan söz edilmektedir. Hastaların yüzde 15-20'sinin ailesinde MS öyküsü tanımlanmaktadır. Son yıllarda MS' in genetik ya da ailesel yönünü araştıran çok sayıda, çok merkezli çalışma yapılmış ancak henüz sorumlu tutulabilecek bir gen bulunamamıştır. Hastalığa yakalanma riskinin artışından sorumlu tutulan genlerin de ırksal farklılıklar gösterdiği gözlenmiştir. Genetik yatkınlığı olan bireylerde çevresel faktörlerin etkisiyle hastalık ortaya çıkabileceği düşünülmektedir. Bu hastalığı hazırlayan bazı koşullar ve tetikleyen durumlar var mıdır? Bağışıklık sistemiyle ilişkili hastalıklara yatkınlığın hastalığı hazırlayan koşulların başında geldiği düşünülmektedir. Tetikleyici faktörler arasında çeşitli viral enfeksiyonlar, bazı canlı virüs aşılamaları, stres, travma gibi çevresel faktörler sayılabilir. Kadınlarda mı erkeklerde mi daha sıktır? ABD, Avrupa ve ülkemizde görülme sıklığı ile ilgili veri var mıdır? Kırk yaş altı başlangıçlı, ataklar ve düzelmelerle giden tip MS kadınlarda erkeklere oranla yaklaşık 2 kat daha sık görülmektedir. Buna karşın 40 yaş ve üzeri başlangıçlı birincil ilerleyici MS'de kadın ve erkek oranı yaklaşık eşittir. Ülkemizde yeterli epidemiyolojik çalışma olmamakla birlikte her yüz bin kişide 30 ile 100 kişinin MS'li olduğunu bildiren iki çalışma bulunmaktadır ve yaklaşık 35 bin MS hastası olduğu düşünülmektedir. Dünyadaki MS prevalans çalışmalarına baktığımızda görülme sıklığının ekvatordan uzaklaştıkça arttığını görüyoruz; Ekvator çevresinde 1/100 000 olan prevalans Güney Amerika ve Güney Avrupa'da 6-14/100 000 iken, Kuzey Amerika ve Kuzey Avrupa'da 30-80 /100 000' dir. Hürriyet