HASTA BAKANLARA ÖNERİLER

NP GRUP

Alzheimer’lı  hastalara bakanlar! Kendinizi yıpratmadan en iyi şekilde hastanıza nasıl bakabilir siniz?

 


En basitinden bu insanların duygulanımları  devam ettiği için ilgiye ihtiyaçları var, bu kesinlikle bilinmeli. Huzur evlerinde ziyaret edildiklerinde çok mutlu olduklarını biliyorum örneğin. Hatta bize göre çok daha yoğun yaşadıkları söylenebilir. Her zaman her şeye tepki vereceklerini bilmek lazım. Onlar öyle oturup, tepki vermeyen insanlar değiller. Eskiden neye değer veriyorlarsa onu halen koruyorlar. Hitabeti de fark ediyorlar. Belki söylemezler bozulduklarını ama eğer tavrınızı beğenmezlerse sizinle iletişim kurmazlar o zaman. Hastaya bakarken, kişiliğini, eski dinamiklerini bilmek lazım. 

SALDIRGAN DAVRANIŞLAR


Demanslı bir kişinin bakımını üstlendiğinizde size çok küçük gelen bir eleştiriye ya da önemsiz bir engele fazla aşırı tepki göstermelerine anlam veremeyebilirsiniz. Aşırı tepki gösterme eğilimi hastalığın bir parçasıdır. Bakıcı için aşırı tepkinin üstesinden gelmek zor olabilir.

Bu tür hareketlerin hastalıktan kaynaklandığı unutulmamalı ve hastaya aynı şekilde karşılık verilmemelidir.

Hastalar sıklıkla bir şeylere tepki vermektedir (tabi ki bu tepki mantıklı değildir). Örneğin hasta sakin sakin otururken, banyo yaptırılmak istenirse, yemek yemesi için zorlanırsa, üstünü giymesi söylenirse sinirlenebilir.

Bazı hastalar ise sıkıntılarını, ağrılarını sinirli hareketler ile dışa vurabilirler. Böyle durumlarda ilk olarak hastayı rahatsız eden bir şey olup olmadığı araştırılmalıdır. (Örneğin basit bir nezle, idrar yapma güçlüğü, suyun az içilmesine bağlı gelişen susuzluk, eklem ağrıları, düşmeye bağlı ezilme veya çatlaklar...vs). Böyle bir durum yoksa hastanın o sırada bir şeye tepki verip vermediği gözden geçirilmelidir. Mesela hasta bulantısı olduğundan sofraya oturmak istemeyip bunu sinirli hareketlerle gösterebilir.

Hastaların dikkati çok kolay çelinebilmektedir. Sinirli olduklarında hemen sevdikleri bir konu hakkında konuşmak, sevdikleri bir müziği duymak, sevdikleri bir şeyi yapmak (dışarı çıkartmak, sevdiği bir kişiye telefon etmek, sevdiği bir yemek yemesi...vs) sinirli davranışları ortadan kaldırabilir. Bu nedenle böyle durumlarda bakıcıların hastaların geçmişini iyi bilmesi ve yaratıcı olması gerekmektedir (Sebepsiz yere sinirlenen ve geçmişinde çapkın olan bir hastada kadın bakıcısı hastayı yanağından öptüğünde sinirli davranışlar ortadan kalkıyordu). Bu yöntemlere rağmen bu davranışlar devam ediyorsa ilaç tedavisi eklenebilir. Bu tedavinin bir hekim tarafından başlanması ve takip edilmesi gereklidir.

Bakıcılar böyle durumlarda sakin olmalı, hastayı cezalandırmadan kaçınmalı, ortamı huzurlu hale getirmeli ve üzerlerindeki yükü başkalarıyla da paylaşmalıdır. 
 
TETİKLEYİCİ HAREKETLERDEN KAÇININ

Bu deneyimler bakıcılar için, kişinin zor bir insan haline gelmesinin kasıtlı olmadığını kabul etseler bile yorucu ve üzücüdür. Bu tür tepkileri tetikleyenlerin ne olduğunu anlayabilirseniz onlardan kaçınma yolları bulabilirsiniz. Anlayamıyorsanız bile bu davranışlarla çabuk ve etkili bir biçimde başa çıkmanın yollarını bulabilirsiniz. Örneğin, bu patlamayı sakince görmezden gelebilir ve kendinizi başka bir şeyle meşgul edebilirsiniz ya da kişiyi bir bardak çay vermek gibi yollarla yatıştırabilirsiniz.

HUZURLU BİR ORTAM SAĞLAYIN

Demanslı kişinin alıştığı faaliyetleri devam ettirebileceği huzurlu bir ortam, bu tür davranışları önleyebilir. Onlara kafasını  karıştırabilecek seçenekler sunmayın. “Çay içmek ister misin?” gibi bir soru daha basitken “çay mı kahve mi istersin?” gibi bir soru daha karmaşık gelebilir.
 NE YAPMALI?
 
1.    İlk olarak evde basit düzenlemeler yapılabilir. Hastanın ayağına takılabilecek eşyalar kaldırılabilir. Örneğin kilim ya da paspaslar. Hasta uygun terlik ya da ayakkabı giymelidir. Bunları giymeyi reddeden hastanın çorapları sıkı olmalıdır.  Sivri kenarlı masa, sehpa, gardrop gibi eşyaların sivri kısımları sünger  ya da yumuşak nesnelerle kaplanabilir. Evde merdiven varsa trabzan eklenebilir. Gece kalkan hastalar için banyonun  ve antrenin ışığı açık bırakılabilir ya da uygun bir yere gece lambası konabilir. Koridorlara da hastaların tutunmaları için trabzanlar yapılabilir. (örneğin demir su boruları kelepçelerle duvara tutturulabilir)

2.    Özellikle ayağa kalktığında başı dönüp, gözü kararan hastaların tedavisi gözden geçirilmeli ve buna yönelik önlemler alınmalıdır.

3.    Adımları küçülen, hareketleri yavaşlayan ve robotlaşan hastalarda “Parkinson” bulguları olup olmadığı değerlendirilmeli, eğer varsa hastanın kullandığı ilaçlar gözden geçirilmeli ve gerekirse bu bulgulara yönelik tedaviler düzenlenmelidir.

YIKANMA VE BANYO

Banyo yapmak Alzheimer hastalarında ciddi bir sorun halini alabilir. Hastalar özellikle banyoya girmeye ciddi bir direnç gösterebilirler. Eskiden temizliğine oldukça özen gösteren bir kişi haftalarca yıkanmayabilir.

Yıkanmayı seven hastalarda ise unutkanlıktan dolayı hatırlatmalar gerekebilir. Banyo zemininin kaygan olmamasına özen gösterilmelidir (örneğin kaymayan banyo paspasları kullanılabilir), hastanın düşmesine yol açabilecek nesneler (terlik, leğen, çamaşır sepeti…vs) bir kenara alınmalı ve hastanın oturarak yıkanmasına çalışılmalıdır (örneğin banyo taburesi).

Hasta tek başına yıkanıyorsa kapı kilitlenmemelidir, ya da kilit dışarıdan açılabilir şekilde olmalıdır.
Hasta sabunlanma, şampuan kullanma gibi şeyleri yapmakta zorlanabileceğinden bunları bakıcıların yapmasında yarar vardır. Suyun sıcaklığı bakıcının değil hastanın isteğine göre ayarlanmalıdır. Yaşlı kişiler aynı çocuklar gibi suyun ısısına çok daha duyarlıdırlar.

Bazen tanıdık olmayan kişilerin (örneğin sonradan gelen bakıcılar) banyoda olması huzursuzluk yaratabilir. İnançlarından ötürü tepkili olabilirler ve buna saygı gösterilmelidir.

Yıkanmak istemeyen hastaya ödüllendirme yapılabilir. Örneğin hasta yıkanırsa istediği, sevdiği bir şey ödül olarak verilebilir. Bu nedenle hastaların sevdikleri şeyler belirlenmelidir.

Hastaya banyoda yardım ederken “muhtaç durumda olduğu” hissi verilmemelidir ve banyo yapmak keyifli bir hale getirilmelidir (örneğin banyoda beraber şarkı söylemek, arada hastanın sevdiği besinlerden tadımlık vermek….vs)  (Bir hastanın banyo direnci, yakınlarının, banyo arasında, ona çok sevdiği sade Türk kahvesi ikram etmesiyle çözülmüştü.)  

Hasta yıkanırken vücudunda herhangi bir kızarıklık, morarma ya da yanık izi olup olmadığını kontrol edilmelidir.

Yatalak hastalarda yatak içinde yıkama yapılabilir. Hasta ılık sabunlu bir bezle silinebilir ve sonra ılık suyla ıslatılmış bir havlu ile durulanabilir. Yatalak hastaların yıkanması için ev içine kurulabilen yeni banyo-vinç sistemleri mevcuttur ve ülkemize de ithal edilmektedir.

Beyin, parkinsoni unutkanlık, yaşlılıki gençlik, terapi, antidepresan, psikoloji, sabır, duygusal, ruhsal,


Paylaş

Görüntülenme:
Yayınlanma Tarihi:25 Haziran 2011

© 2024e-Psikiyatri.com, bir NPGRUP sitesidir,
e-Psikiyatri.com bir NPGRUP sitesidir. Bu sitede verilen bilgiler, site ziyaretçilerinin/hastaların hekimleriyle mevcut ilişkilerini ikame etmek değil, desteklemek için tasarlanmıştır. Bu sitede yer alan bilgiler bir hekime danışmanın yerine geçmez. Tüm hakları saklıdır.