Stres konusunda bilmediklerimiz

Stres hakkında her şeyi bildiğinizi sanıyorsanız yanılıyorsunuz...İşte stres hakkında bilmedikleriniz..

Stres hakkında her şeyi bildiğinizi sanıyorsanız yanılıyorsunuz...İşte stres hakkında bilmedikleriniz..

• İş, para, ekonomik durum, aile ve ilişkileri düşünün. Kaygı mı duyuyorsunuz? Duyuyor olmalısınız, çünkü Amerikan Psikoloji Derneği tarafından 2010 yılında yapılan bir araştırmada deneklerin strese yol açan unsurların en başında yukarıda belirtilen beş unsura dikkat çektikleri görülüyor. • Kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, ateşli hastalıklar, bağışıklık sistemiyle ilgili işlevsel bozukluklar ve bir olasılıkla kanser ile stres arasında çok yakın bir bağ olduğuna inanılıyor. • Stres, ya da gerginlik gerçek anlamda kalp kırabilir. Tako-tsubo kardiyomiyopatisi olarak da bilinen “kırık kalp sendromu” kalbin alt kesiminde, Japonya’da ahtapot avlamada kullanılan tako-tsubo adlı çömleği andıran bir şişliğin oluşması sonucunda meydana geliyor. Bu duruma keder ya da aşırı gerginliğe yol açan başka bir unsura bağlı olarak stres hormonlarının kalbe akın etmesi sonucunda tanık olunuyor. • Bu gibi olumsuzlukların çoğu kortizol adlı hormondan kaynaklanıyor. Kortizol düzeyindeki artış kısa süreli bir canlılık yaratırken, bağışıklık sisteminin bastırılmasına, kan şekerinin yükselmesine ve kemik oluşumunun kesintiye uğramasına da yol açıyor. STRESLE İLGİLİ HER TÜLÜ BİLGİYE ULAŞMAK İÇİN TIKLAYIN... • Bedelini bir sonraki kuşak bile ödüyor: Kaliforniya Üniversitesi araştırmacıları gebeliğin son evresinde anne adaylarında meydana gelen kortizol artışıyla çocuklarında 7 yaşında görülen düşük IQ düzeyleri arasında bir bağlantı olduğunu ortaya koydular. • Gebelikte yaşanan gerginliğin çocuklardaki otizm ile de bağlantılı olduğu kanıtlandı. • Bu kadar gerginlik yeter! Gevşemenin bir yolu da zamanla değerini pek yitimeyen bir meslek yaşamından geçiyor. 200 farklı meslek dalının değerlendirildiği CareerCast.com adlı sitenin araştırmasına göre, 2011 yılının gerginliğe en az yol açan mesleği kitap ciltçiliği. (En stresli meslekler de itfaiyecilik ve havayolu pilotluğu.) • ABD’de iş, gelir düzeyi, dolaşım hastalıkları, güneş ışığı, cinayet oranları gibi çeşitli ölçütlerin incelendiği bir araştırma Utah eyaletinin başkenti Salt Lake City’nin gerginlikten en uzak kent olduğunu ortaya koydu. • Peki ya en gergin kent? Detroit. Londra’da yapılan bir başka araştırma da, Türkiye’de gerginliğin en yoğun yaşandığı kent olarak bilinen İstanbul’un aynı zamanda Avrupa dördüncüsü olduğunu gözler önüne serdi. • Boeing 737 tipi bir uçağı havaalanına indirmeyi öğrenmenin gevşemek için pek de iyi bir yol olduğu söylenemez. • Belki de şiddet içeren video oyunlarına merak sarmalısınız. Texas A&M Üniversitesi araştırmacıları öncesinde sinir bozucu görevler verdikleri 103 deneğe video oyunları oynattılar. Sonuçta, geçmişte yoğun biçimde oyun oynayanların Hitman: Blood Money ve Call of Duty 2 gibi yapay kargaşa içeren oyunlarla gerginliklerini büyük ölçüde attıkları görüldü. • Ya da bol sebze yemeyi deneyebilirsiniz. Yale Üniversitesi araştırmacıları Military Medicine (Askeri Tıp) adlı dergide yayımladıkları bir raporda yaşamda kalma eğitiminin ardından uygulanan “karbonhidrat yönetiminin”-havuç ve patates gibi karmaşık karbonhidratlar içeren yiyeceklerle beslenmenin- askerlerin bilişsel işlevlerini geliştirdiğine dikkat çektiler. • Bu konuda börek çöreklerdeki basit karbonhidratlara sakın bel bağlamayın. • Yemediklerinize de dikkat edin! Pennsylvania Üniversitesi sinirbilim uzmanları dört hafta boyunca besleyip şişmanlattıkları farelerin kalori tüketimini ansızın kesintiye uğrattılar. Bu farelerin gergin bir ortamla karşılaştıklarında diyet yapmayan türdeşlerine kıyasla çok daha gergin ve kaygılı davrandıkları görüldü. • Pennsylvania Üniversitesi araştırmacıları tarafından uygulanan fareleri gerginleştirici işlemlerden bir tanesi onları altı dakika boyunca kuyruklarından asmaktı. • Louisiana Eyalet Üniversitesi’nde de sıçanlara beklemedikleri anda ayak darbeleri uygulandı ve ardından onların damardan iletilen kokainin dozunu kendi isteklerine göre ayarlamalarına izin verildi. Farelerin gerilmeye başladıkları anda kokainin dozunu arttırdıkları görüldü. Kim onları suçlayabilir ki? • Sersem beyin sendromu: Portekiz’deki Minho Üniversitesi araştırmacıları ile ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü uzmanları süreğen gerginlik durumunda olan laboratuvar sıçanlarının uyarımlara alışkanlıkla ve etkisiz biçimde tepki verdiklerine tanık oldular. Ödül yiyeceği almak için bir kola basmaları gerektiğini öğrenen sıçanlar karınlarını doyurduktan sonra bile kola basmayı sürdürdüler. • Stresli sıçanların beyinleri incelendiğinde hedefe yönelik davranışlarla ilintili olan dorsomedyal striyatum bölgesindeki sinir hücrelerinin küçülmüş, alışkanlık içeren davranışlarla ilgili dorsolateral striyatum bölgesindeki sinir hücrelerinin de büyümüş oldukları görüldü. • Sonuçlar insanların da gerginlik durumunda alışılagelmiş davranışlarda bulunduklarına işaret ediyor. Nitekim, başka araştırmalar da primatlarda öğrenme ve belleğin merkezi olan hipokampusun uzun süre kortizole maruz kalması sonucunda zarar gördüğünü ortaya koyuyor. • Tüm bunlara karşın, kimi bilim insanlarının gerginliklerinin acısını laboratuvar sıçanlarından çıkarttıkları duygusuna kapıldığınız hiç oldu mu? Rita Urgan, Discover CUMHURİYET BİLİM TEKNİK EKİ