Hücre hasarı ile hastalık belirtileri arasındaki bağlantı

Stres, sağlık ve genler arasındaki bağlar araştırılıyor.

Stres, sağlık ve genler arasındaki bağlar araştırılıyor.

Elizabeth H. Blackburn, kendisini bir "kuşkucu" olarak tanımlıyor. Ancak başlattığı girişimlerinden birinin meslektaşlarından aldığı kuşkucu tepkiler onu yine de rahatsız ediyor. Bahsettiğimiz şey, kromozomların uçlarında yer alan ve hücreleri erken yaşlanmaktan koruyan telomerler isimli DNA uzantılarının ölçüldüğü bir laboratuvar testi. Normalden çok daha kısa telomerler, hastalık belirtisi olabilir. 2009'da telomerler üzerinde yaptığı araştırmalarla Nobel Tıp Ödülü'nü kazananlardan biri olan Blackburn, telomerleri ölçmenin erken müdahale ve hastalıkları önleme şansı yaratabileceğini düşünüyor. Kurucularından olduğu bir şirket, bu yıl ölçüm testleri sunmayı umuyor. Diğer araştırmacılar, belli bir hastalığı teşhis etmeyen telomerleri ölçmenin faydalarını sorguluyor. San Francisco'daki California Üniversitesi'nden Biyoloji ve Fizyoloji profesörü olan 64 yaşındaki Blackburn, kendinden emin olduğunu söylüyor. Ekibinin ve diğer araştırmacıların on yıldan uzun bir süredir topladığı veriler, kısa telomerleri kalp hastalıkları, diyabet, kanser ve aralarında kronik stres ve travma sonrası stres bozukluğunun da bulunduğu bir dizi hastalıkla ilişkilendiriyor. Telomerler, ayakkabı bağcıklarının uçlarını yıpranmaktan koruyan plastik silindirlere benzetiliyor. Bilim insanları uzun süredir telomerlerin kromozomların uçlarını koruduğunu düşünüyordu ancak kimse bunun nasıl işlediğini bilmiyordu. STRESİNİZİ KOLAYCA YENİN Ne zaman bir hücre bölünse, telomerleri kısalıyor ve fazla kısalırlarsa, hücre daha fazla bölünemiyor. Ancak sağlıklı hücrelerde, telomerler yeniden uzayabiliyor. Blackburn 1970'lerde Yale Üniversitesi'nde telomerlerin arka arkaya tekrar edilen altı DNA biriminden meydana geldiğini keşfederek yapılarını ortaya çıkardı. O ve Harvard Üniversitesi'nden Jack W. Szostak isimli bir araştırmacı, telomerlerin onarımını bir enzimin yaptığı fikrine vardı. Blackburn, 1978'de Berkeley'deki California Üniversitesi'ne geçti ve 1984'te laboratuarında çalışan bir doktora öğrencisi olan Carol W. Greider, enzimi keşfetti: Telomeraz. Üçlü 2009 yılında tıp dalında Nobel Ödülü'nü paylaştı. Blackburn on yıl önce San Franc isco'daki California Üniversitesi'nde psikolog olan ve kronik stresi araştıran Elissa Epel'le işbirliği yapmaya başladı. Projelerinden biri , kronik hastalıklara sahip çocuklarının bakımlarını üstlenen anneleri içeriyordu. Sağlıklı çocukların anneleriyle kıyaslandığında, hasta çocukların annelerinin telomazları daha kısa ve daha azdı ve çocuklarıyla ne kadar uzun süredir ilgileniyorlarsa, telomerleri o kadar kısaydı. Bulguları, eşlerinde bunama olan kişilerde de benzerdi. Diğer araştırmalar hayatın erken dönemlerindeki travmatik olayların, telomerler ve sağlık üzerinde onlarca yıl boyunca devam edebilecek etkiler yaratabileceğini ortaya koyuyor. Araşt ı rma sonuçlar ı ndan etkilenenler, telomerlerinin ölçülüp ölçülmeyeceğini sormaya başladı. Blackburn, bir test sunmanın mantıklı olduğunu düşündü ve Mayıs 2010'da Telome Health isimli bir şirketin kurulmasına yardımcı oldu. Planları, bu yıl içinde reçete gerektirecek telomer testleri sunmaya başlamak. Şirketin başkanı Calvin Harley, fiyatın "rekabetçi" olacağını söylüyor. Diğer şirketlerin sunduğu benzer testler, 300 ila 700 dolar arasında değişiyor. Test, belli bir hastalığı teşhis etmiyor. Harley testi arabalardaki "arıza lambası"na benzetiyor: Bir şeyler ters gidiyor olabilir ama bunun ne olduğunu anlamak için daha fazla test yapmak gerekir. Blackburn, "Bu, size ne kadar ömrünüz olduğunu söyleyecek kristal bir küre değil" diyor. Blackburn telomerleri korumanın ve hatta kısa olanları uzatmanın yolları olduğunu söylüyor. Egzersiz ve sağlıklı beslenmek, fazla kiloları kaybetmek ve duygusal stresi azaltmak yardımcı olabilir. Bazı araşt ırmacı lar kısa telomerlerle hastalıklar arasında sebep-sonuç ilişkisi olmadığını iddia ederek konuya şüpheyle yaklaşıyor. Testi sorgulayanlar arasında Blackburn'le birlikte Nobel ödülünü paylaşan Greider de bulunuyor. Ancak Blackburn, telomerleri ölçmenin tıpta "hastalıkları durdurmaya" yönelik yeni bir kulvar açacağını umuyor. Alışılmışın dışında kısalıktaki telomerlerin, sorun teşki l edebileceğini söylüyor ve "Kendi yaş grubunuzla karşılaştırılınca, düşük telomerlere sahipseniz, bunun nedenini öğrenmek isteyebilirsiniz" diye ekliyor. THE NEW YORK TIMES