Entübe Nedir? Entübe Ne Demek?

Entübe, Entübasyon, hasta hava yolunu koruyamadığından, yardımsız kendi başına nefes alamadığından veya her ikisinden dolayı yapılır. Entübasyon, endotrakeal tüp (ET) adı verilen bir tüpün ağız yoluyla ve ardından hava yoluna yerleştirilmesi işlemidir.

ENTÜBE, ENTÜBASYON NEDİR?

Entübasyon, hastanın anestezi, sedasyon veya şiddetli hastalık sırasında nefes almasına yardımcı olması için bir ventilatöre yerleştirilebilmesi için yapılır. Tüp daha sonra hastaya nefes vermek için havayı akciğerlere iten bir ventilatöre bağlanır. Entübasyon, bir kişinin nefes borusuna (trakea denir) ağız veya burun yoluyla bir tüpün yerleştirildiği bir işlemdir. Bu, birisi bir ameliyat sırasında anestezi altındayken veya birisinin aşırı derecede hasta olduğu veya yaralandığı ve nefes almakta zorlandığı daha acil durumlarda yapılabilir.

Entübasyon sırasında, doktor ses tellerini ve nefes borusunun üst kısmını görmek için kişinin ağzına laringoskop adı verilen bir cihaz yerleştirir. Tüp daha sonra nefes borusuna yerleştirilir ve soluk borusunun akciğerlere gittiği noktanın hemen üzerinde durur.

Entübasyon, son zamanlarda COVID-19 ile ciddi şekilde hasta olan hastaları tartışmaya gelince çokça bahsedilen bir kelimedir. Ancak prosedür yeni koronavirüse özgü değildir; KOAH, zatürree veya solunum yetmezliği gibi ciddi tıbbi durumları olan ve kendi başlarına nefes alamayacak kadar zayıf olan kişilerde yıllardır yapılıyor. Entübasyon, Anestezi altında olabilirler ve ameliyat sırasında kendi başlarına nefes alamayacaklar veya vücuda yeterli oksijeni yardımsız sağlayamayacak kadar hasta veya yaralı olabilirler.

ENTÜBASYONUN AMACI

Genel anestezi verildiğinde entübasyon gereklidir. Anestezi ilaçları, diyafram dahil olmak üzere vücudun kaslarını felç ederek ventilatör olmadan nefes almayı imkansız hale getirir. Çoğu hasta ekstübe edilir, yani ameliyattan hemen sonra solunum tüpü çıkarılır. Hasta çok hastaysa veya kendi kendine nefes almakta güçlük çekiyorsa ventilatörde daha uzun süre kalabilir.

EntübasyonDA, Çoğu işlemden sonra, anestezinin etkilerini tersine çevirmek için bir ilaç verilir, bu da hastanın hızla uyanmasını ve kendi kendine nefes almaya başlamasını sağlar. Açık kalp prosedürleri gibi bazı prosedürlerde, hastaya anesteziyi tersine çevirecek ilaç verilmez ve hastaya kendi kendine yavaşça uyanır. Bu hastaların solunum yollarını korumak ve kendi başlarına nefes almak için yeterince uyanık olana kadar ventilatörde kalmaları gerekecektir.

Ameliyat (genel anestezi) sırasında sizi “uykuya” sokan ilaçlar da nefesinizi tutabilir. Entübasyon, bir makinenin sizin için nefes almasını sağlar. Bu nedenle anestezi uzmanınız (ameliyat için sizi uyutan doktor) sizi entübe edebilir.

Nefes almayı zorlaştıran bir yaralanma veya hastalığınız varsa da doktorunuz bunu yapabilir. Çünkü nefes, vücudunuzdaki her hücrenin ihtiyaç duyduğu oksijeni sağlar. Yeterince almazsanız, bayılabilir, beyin hasarı yaşayabilir ve hatta ölebilirsiniz. Havalandırma da nefes almanıza yardımcı olur. Bu, CO2'den kurtulmanıza yardımcı olur, böylece kanınızda birikmez ve onu daha asidik hale getirir (solunumsal asidoz). Bu da başka sağlık sorunlarına yol açabilir.

Bazen normal nefes alıyor gibi görünseniz ve kan oksijen seviyeniz iyi görünse bile entübasyona ihtiyacınız olabilir. Bilinçsiz olduğunuz için doktorunuz bunu yapmak isteyebilir. Hızla kötüleşen veya solunum yolunuzdaki refleksleri zayıflatan bir hastalığınız veya yaralanmanız olabilir.

Genel anestezi gerektiren acil bir ameliyata ihtiyacınız varsa bir doktor sizi entübe edebilir. Bu durumda, planlanmış bir prosedürde olduğu gibi midenizi boşaltmak için oruç tutmamış olabilirsiniz. Kusarsanız veya midenizden geriye doğru akarsa midenizdeki yiyecekler ciğerlerinize girebilir (aspirasyon). Bunun olmasını önlemek için, tüpün hava yolunu midenizden kapatmak için balon gibi şişen bir hava kesesi vardır.

NASIL ENTÜBE EDİLİR

Nadir durumlar dışında, doktorunuz tüpü yerleştirmeden önce sizi kısmen veya tamamen bayıltacak ilaçlar verecektir. Ayrıca tipik olarak size solunum yolunuzu felç edecek bir ilaç da verirler. Bu, vücudunuzun öğürme veya diğer reflekslerle yerleştirmeye karşı savaşmaması içindir.

Prosedür kanınızdaki seviyeyi yükseltmeye başlamadan önce bir maskeden 2 veya 3 dakika boyunca düz oksijen alabilirsiniz. Yüzüstü yatacaksınız ve doktorunuz başınızı hafifçe geriye yatıracak. Ağzınıza ışıklı bir dürbün sokacaklar. Bu hava yolunu aydınlatır. Kapsama veya bağlı bir kamera varsa bir video ekranına bakarlar.

Doktor daha sonra tüpü ses telleriniz arasından geçirerek nefes borunuzun içine sokacaktır. Bu, solunum yolunuzun ciğerlerinize bağlanan kısmıdır. Tüp doğru noktaya geldiğinde doktorunuz tüpün üzerindeki manşeti üfler. Bu, hava yolunuzun çoğunu midenizden kapatır ve yiyeceklerin ciğerlerinize girmesini engeller. Ancak hava hala borudan akabilir.

Herhangi bir sorun olmadığı sürece işlem 5 dakikayı geçmemelidir. Doktorunuzun yine de tüpün nasıl yerleştirildiğini kontrol etmesi gerekebilir. Steteskopla nefesinizi dinleyecek, CO2 seviyenizi kontrol edecek veya göğüs röntgeni çekecekler.

NEDEN ENTÜBE EDİLİR

Entübe, Solunum yetmezliği için de entübasyon yapılır. Bir hastanın kendi başına yeterince iyi nefes alamayacak kadar hasta olmasının birçok nedeni vardır. Akciğerlerinde hasar olabilir, ciddi zatürreeleri olabilir veya KOAH gibi solunum problemleri olabilir.

ENTÜBASYONUN RİSKLERİ

Ameliyatların çoğu çok düşük risk ve entübasyon da eşit derecede düşük risk olsa da, özellikle hastanın uzun süre ventilatörde kalması gerektiğinde ortaya çıkabilecek bazı potansiyel sorunlar vardır.

ENTÜBASYONUN RİSKLERİ NELERDİR?

-  Dişlerde, ağızda, dilde ve/veya gırtlakta travma

- Kanama

- Enfeksiyon

- Ses kutusu, tiroid bezi, ses telleri ve nefes borusu veya yemek borusu travması

- Akciğerin çökmesine yol açan göğüs boşluğunda vücut parçalarının delinmesi veya yırtılması

- Trakea (hava tüpü) yerine yemek borusunda (gıda tüpü) kazara entübasyon

- Trakea travması

- Kanama

- Ventilatörden ayrılamama, trakeostomi gerektirir.

- Entübasyon sırasında kusmuk, tükürük veya diğer sıvıların aspire edilmesi (solunması)

- Pnömoni, aspirasyon meydana gelirse

- Boğaz ağrısı

- Ses kısıklığı

- Yumuşak doku erozyonu (uzun süreli entübasyon ile)

COVID-19'LU BAZI HASTALAR NEDEN ENTÜBE EDİLİYOR?

Şiddetli bir COVID-19 formuna sahip hastalarda, yeni koronavirüs akciğerlerin derinliklerine hareket edecek ve bir kişinin düzgün nefes almasına yardımcı olan dokuyu etkileyecektir. Çoğu zaman, bu hastalarda her ikisi de ölümcül olabilen pnömoni veya akut solunum sıkıntısı sendromu gelişir. Akciğerlerinizin vücudunuza oksijen sağlayamadığı veya karbondioksitten kurtulamadığı bir noktaya ulaşırsanız, hayatınızı kurtarmak için tek seçenek entübasyondur. Sürecin esasen oksijenin içeri girmesine ve karbondioksitin dışarı çıkmasına yardımcı olduğunu ve doktorların "daha hızlı hava vermesini" sağlıyor.

COVID-19 HASTALARI NE SIKLIKLA ENTÜBE EDİLİR?

Özellikle bu yeni keşfedilen bir koronavirüs olduğu için kesin ve hızlı bir sayı yok.  Bazı insanlar bir veya iki gün entübe edilebilir; diğerleri haftalarca entübe edilebilir, ancak "daha az zaman daha iyidir. Bir kişi ne kadar uzun süre entübe edilirse, hava yolunun daralması veya akciğerlerin oksijen takviyesine daha fazla bağımlı hale gelmesi gibi komplikasyon riski o kadar yüksek olur.

Entübe edildikten sonra  insanlar birkaç hafta içinde iyileşmezlerse, trakeostomi adı verilen, boğazda bir delik açılarak tüpün bu şekilde yerleştirildiği bir işleme ihtiyaç duyabilir.  Bir trakeostomi, vokal kord hasarı riskini ve zatürre riskini artırabilecek kazara tükürük aspirasyonu gibi entübasyonun diğer bazı komplikasyonlarını azaltmaya yardımcı olabilir, diye açıklıyor. Bir kişinin COVID-19 için yoğun bakım ünitesinde ne kadar kalacağını mutlaka etkilemeyecektir, ancak diğer sorunların ortaya çıkma riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

DOKTORLAR ENTÜBASYON GEREKMEDEN ÖNCE NELERİ DENER?

Doktorlar doğrudan entübasyona atlamazlar. Bunun yerine, diğer yöntemler başarısız olduğunda yardımcı olabilecek bir şey olarak görülüyor. Bir COVID-19 hastası entübe edilmeden önce, doktorlar tipik olarak steroid deksametazon, antiviral ilaç remdesivir, kan pıhtılarını önlemek için anti-pıhtılaştırıcılar ve midelerinin üzerine yatırıp içindeki sıvıyı hareket ettirmek için hareket ettirmeyi içeren proning'i deneyecekler.

Ayrıca, SARS-CoV-2 antikorları içeren bir tedavi olan ek oksijen ve nekahat plazması da alabilirler. Bir hastanın durumu kötüleşirse ve normal nefes almakta zorlanıyorsa, doktorlar entübasyonla ilerlemeyi seçecektir. Ohio State Üniversitesi Tıp Merkezi'nde acil tıp doktoru olan Eric Adkins, M.D., hastaların her zaman yoğun bir şekilde sakinleştirilmediğini söyledi. “Bazı insanlar solunum cihazına bağlı olabilir ve destek alabilir ve uyanık olabilir” diyor. "Sedasyonu ne kadar en aza indirirseniz, hastalar için o kadar iyidir" çünkü bu, belirli komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilir.

BİRİSİ COVID-19 İÇİN ENTÜBE EDİLDİKTEN SONRA HAYATTA KALMA ORANI NEDİR?

Kuzeydoğu Ohio Tıp Üniversitesi'nde bulaşıcı hastalık doktoru ve dahiliye profesörü Richard Watkins, pek çok insan entübasyonun genellikle ölümün habercisi olduğunu varsayıyor, ancak durum böyle değil, diyor. “COVID-19 için entübe edilen çoğu insan hayatta kalıyor” diyor.

Yukarıda bahsedilen aynı JAMA vaka serisi, entübasyon yoluyla mekanik ventilasyon uygulanan 1.151 kişinin %24,5'inin öldüğünü bulmuştur. Rakam yüksek gibi görünse de bu kabaca 3/4'ünün yaşadığı anlamına geliyor. Critical Care Medicine dergisinde yakın zamanda yayınlanan bir başka çalışmada, araştırmacılar, Atlanta'da entübe olan ağır hasta 165 hastanın yaklaşık %36'sının öldüğünü buldu.

ENTÜBASYONDAN İYİLEŞME NASILDIR?

Çoğu durumda, bir kişi ventilatörden ayrıldıktan sonra "hala oksijen alacağını" ve kesinlikle hemen hastaneden çıkamıyor. COVID-19'dan yeterince hızlı iyileşecek kadar şanslı olanlar için hala uzun hastanede kalışlara bakıyorsunuz. Bunun nedeni, entübasyon noktasına geldiklerinde ciddi şekilde hasta olmaları ve muhtemelen virüsün neden olduğu diğer komplikasyonlardan kurtulmaları gerektiğidir. Hatta bazı kişilerin hastaneden çıktıktan sonra ek oksijen alması gerekebilir.

Ancak, COVID-19 ile ilgili birçok gizem gibi, bu gerçekten hastanın ne kadar hasta olduğuna bağlıdır. Uzun süre entübe olan kişilerin, üzerinden geçen tüpün ses kutusuna zarar verebilir. Solunum kasları da entübe ve solunum cihazında ne kadar uzun süre kalırsa, o kadar zayıflayabilir ve insanların genellikle bundan vazgeçmesi gerekiyor. Daha uzun süre ventilatörde olan bazı hastalarda trakea daralması da olabilir ve bunu düzeltmek için yolun aşağısında düzeltici bir prosedüre ihtiyaç duyulabilir.

Ancak, biri COVID-19'dan kurtulursa ve tüp çıkarılırsa, tam iyileşme yolunda ilerleyebilir. Entübasyonun kendisi için, kişi COVID-19'dan kurtulursa, etkileri genellikle tamamen tersine çevrilebilir.