Fransız ve Kanadalı bilim insanları, beynin enerji santrali olan mitokondrileri güçlendirerek farelerde hafıza kaybını geri çevirmeyi başardı. Alzheimer ve diğer nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde umut veren bu keşif, hafızayı geri getirecek yeni tedavi yollarının önünü açıyor.

Hafıza Kaybı İçin Çığır Açan Keşif

Alzheimer ve demans gibi hastalıkların en büyük sorunlarından biri olan hafıza kaybı, bilim insanları tarafından geri çevrildi. INSERM (Ulusal Sağlık ve Tıbbi Araştırma Enstitüsü) ve Bordeaux Üniversitesi araştırmacıları, Kanada’daki Moncton Üniversitesi ile iş birliği yaparak mitokondriyal bozuklukların hafıza kaybına yol açtığını ortaya koydu.

Araştırmacılar, geliştirdikleri mitoDreadd-Gs adlı yeni araçla farelerde mitokondriyal aktiviteyi artırdı. Sonuç olarak, hafıza performansı geri kazandırıldı. Bu çalışma, Alzheimer ve benzeri nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde mitokondrilerin yeni bir hedef olabileceğini gösteriyor.

Mitokondriler: Beynin Enerji Motorları

Mitokondriler, hücrelere enerji sağlayan küçük organellerdir. Beyin ise vücuttaki en fazla enerjiye ihtiyaç duyan organdır. Nöronların birbirleriyle iletişim kurabilmesi için mitokondrilerden gelen enerjiye bağımlı olduğu biliniyor.

Bu nedenle, mitokondriyal aktivite bozulduğunda nöronlar yeterli enerji üretemiyor ve bu da hafıza kaybı ile sonuçlanıyor. Özellikle Alzheimer hastalığında, nöronların ölmeden önce bozulmaya başladığı ve bunun mitokondri bozukluğu ile paralel seyrettiği gözlemlenmişti.

Yeni Tedavi Yolu: mitoDreadd-Gs

Araştırmacılar, mitokondrilerin aktivitesini geçici olarak uyaran bir araç geliştirdi: mitoDreadd-Gs. Bu yapay reseptör, mitokondrilerde G proteinlerini aktive ederek enerji üretimini artırıyor.

Farelerde yapılan deneylerde, bu reseptörün uyarılması hem mitokondri aktivitesini hem de hafıza performansını normale döndürdü. Bu buluş, mitokondrilerin demans tedavisinde kullanılabileceğini kanıtlayan ilk güçlü adım olarak görülüyor.

Uzmanların Açıklamaları

Giovanni Marsicano (Inserm):
“Mitokondriyal işlev bozukluğu ile hafıza kaybı arasında doğrudan neden-sonuç ilişkisi kurduk. Bulgular, nöron kaybının başlangıcında mitokondrilerin önemli bir rol oynadığını gösteriyor.”

Étienne Hébert Chatelain (Moncton Üniversitesi):
“Bu sonuçlar, beynin nasıl çalıştığını daha iyi anlamamızı sağlıyor. Geliştirdiğimiz araç, Alzheimer gibi hastalıklarda yeni tedavi hedeflerini belirlememize yardımcı olacak.”

Luigi Bellocchio (Inserm):
“Bir sonraki aşamamız, mitokondriyal aktivitenin sürekli uyarılmasının Alzheimer ve diğer demans türlerinin ilerlemesini yavaşlatıp yavaşlatmadığını görmek olacak.”

Alzheimer ve Demans İçin Umut

Araştırma, Alzheimer gibi hastalıkların tamamen önlenip önlenemeyeceği konusunda kesin bir cevap vermese de, beyin hücrelerini koruyarak hafıza kaybının geciktirilebileceğini gösteriyor.

Bu bulgular, gelecekte hafıza kaybını durduracak ya da geri çevirecek ilaçların geliştirilmesine ışık tutuyor.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Mitokondri nedir?

Mitokondri, hücrelere enerji sağlayan küçük organellere verilen addır. “Hücrenin enerji santrali” olarak bilinir.

Alzheimer hastalığında mitokondrilerin rolü nedir?

Araştırmalar, Alzheimer’da nöronların ölmeden önce mitokondriyal bozukluk yaşadığını göstermektedir. Bu bozukluk, hafıza kaybının erken döneminde önemli bir rol oynar.

Yeni keşif Alzheimer’ı tamamen tedavi edebilir mi?

Henüz bu buluş insanlarda uygulanmadı, ancak fare deneylerinde hafıza kaybı geri çevrildi. İnsanlarda da benzer sonuçlar elde edilirse Alzheimer tedavisinde çığır açılabilir.

mitoDreadd-Gs nedir?

Bilim insanlarının geliştirdiği yapay bir reseptördür. Mitokondrilerde G proteinlerini aktive ederek enerji üretimini artırır.

Bu tedavi ne zaman kullanılabilir?

Şu an sadece laboratuvar ortamında hayvan deneylerinde test edilmiştir. İnsanlar üzerinde klinik araştırmalar yapılması birkaç yıl sürebilir.

https://www.sciencedaily.com/releases/2025/08/250811104227.htm