Türkiye'de 'uzay ortamı' oluşturulacak

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Bilge Demirköz, yaptığı açıklamada, Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN) ortaklığı ile Türkiye'de uzay teknolojilerinde yeni bir adım atacaklarını söyledi.

Bu kapsamda, uzay radyasyon testlerinin yapılabileceği bir laboratuvar kurulumu projesine başlanıldığını belirten Demirköz, şunları kaydetti:
"ODTÜ Saçılmalı Demet Hattı projesi için Yer Gözlem Uydu Teknolojilerinin Geliştirilmesi Projesi (İMECE) kapsamında Kalkınma Bakanlığından Ağustos 2015’te 5,5 milyon TL destek alındı. Bu proje ile yine Kalkınma Bakanlığının desteğiyle Türkiye Atom Enerjisi Kurumunun Sarayköy Nükleer Eğitim ve Araştırmalar Merkezindeki Proton Hızlandırıcı Tesisi içinde yer alan Ar-Ge odasında yeni bir demet hattı düzenlemesi yapılarak, yurt içi altyapı geliştirilecek ve test yeteneği kazanılacak.

Proton demetinin hedef noktasında uzaydaki radyasyon ortamına benzer bir ortam oluşturularak, Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) belirlediği Tekil Olay Etkileri Standardı olan 'ESA-SCC 25100' standardına uzay radyasyon testleri yapılabilecek."

İLK TEST GÜNEŞ HÜCRELERİNE YAPILACAK

Söz konusu laboratuvar ile uzay projelerine yurt dışı bağımlılığının azalacağını vurgulayan Bilge Demirköz, laboratuvarın tamamlanmasının ardından ilk testlerin güneş hücrelerine yapılacağını bildirdi.

Doç. Dr. Demirköz, şunları aktardı:

"CERN’ün desteği ile bazı yenilikçi demet hattı tasarımı ve mıknatıs teknolojilerinin ülkemize transferinin de yapılacağı proje sonucunda, ülkemizde geliştirilen elektronik bileşenlerin ve malzemelerin uzay radyasyon ortamına gösterdikleri tolerans belirlenerek, uzay kalifiye oldukları belgelenecek ve bu sayede uzay projelerinde yurt dışı bağımlılığı azaltılacak ve döviz kaybının önüne geçilecek. Proje ile 2,5 yıl sonunda bu radyasyon testlerinin öncelikle İMECE kapsamında uzay için TÜBİTAK MAM Malzeme Enstitüsü tarafından geliştirilen güneş hücrelerinin, TÜBİTAK MAM Enerji Enstitüsü tarafından geliştirilen bataryaların uzay radyasyon testleri de gerçekleştirilecek. Ülkemizde uzay için geliştirilmekte olan elektronik tüm devrelerin uzay radyasyonu dayanıklılık testleri de yapılabilecek. Radyasyon dozimetresi geliştirilmesine yönelik kavramsal çalışmalar yapılacak.”

ODTÜ’de bu proje ile uzay radyasyonu alanında uzmanlaşmış insan kaynağı da yetiştirileceğinin altını çizen Bilge Demirköz, projede 1 doktora sonrası araştırmacı, 2 doktora ve 2 yüksek lisans öğrencisi, 1 proje uzmanı, 1 mühendis ve 3 teknisyenin çalıştığını ve ekibin proje süresince büyümesinin planlandığını da sözlerine ekledi.

A.A