Trajediden zafere bir yolculuk

Geçmişte vahşetin simgesiyken, artık sadece normal bir genç kız. İşte trajediden zafere bir yolculuk

Geçmişte vahşetin simgesiyken, artık sadece normal bir genç kız. İşte trajediden zafere bir yolculuk.

Washington'da okuduğu lisede yıldız bir sporcu olan tek kollu genç kızı size anlatmadan önce, gelin sizleri on yıl geriye, Batı Afrika'daki Sierra Leone'a götüreyim. Orada yaşayan küçük bir kız, dünyada insan ahlaksızlığının alışılmadık bir simgesi oldu. Bazen "barış kızı" diye çağrılan ve çok tatlı bir gülüşü olan bu kızın bir kolu kesikti. Bu da onu, sivillerin ellerini ve kollarını kesen milislerin yaptığı vahşetin sıkça fotoğraflanan yüzü yaptı. Dönemin ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright'ın, bu kızı kucağında tutarken fotoğrafı çekildi. Sierra Leone devlet başkanı onu barış görüşmelerine götürdü. Silahla vurulduktan sonra kolu kesilen bu kızın ve milislerce uzuvları kesilen diğer çocukların o yürek burkucu fotoğrafları, Sierra Leone'daki iç savaşa müdahale etme konusunda küresel bir siyasi irade yarattı (burada en ağır yükü İngiltere üstlendi). Bu kız beni, bireysel öykülerin toplu vahşeti sona erdirme gücüne örnek oluşturduğu için çok etkilemişti. Sonradan Albright bana, onu artık Amerikalı olduğunu söyledi. Washington'daki evine uğradım ve karşımda harika bir uyum sağlayan ve okulun futbol ile basketbol takımlarında oynayan, 15 yaşındaki lise birinci sınıf öğrencisi Memuna Mansaray McShane'i buldum. Memuna, "Basketbolda yalnızca bir elini kullanırsın" diye anlatıp bir süre düşünerek, "Şut atmak veya topu yakalamak hariç" diye ekledi. Bir kez daha durup utangaç bir gülümseyişle, "Sanırım bu epeyce bir şey demek" dedi ve meydan okurcasına ekledi; "Barfiks dışında, iki kollu insanların yaptığı her şeyi yapabilirim". Memuna'nın Sierra Leone'da geçen çocukluğuna dair belirgin bir hatırası yok. Ama ailesinin savaştan hemen önce çekilmiş bir fotoğrafı var. Memuna başkentteki varlıklı bir evde çekilen bu fotoğrafta, tümü mutlu bir şekilde gülümseyen anne babası ve üç erkek kardeşiyle görülüyor. Derken, milisler saldırdı. Babası Sierra Leone'nin başka bir bölgesine kaçtı ve orada belirsiz koşullarda öldü. Anlaşılan baba gidince Memuna'nın annesi ve ninesi, 2 yaşındaki kızı alıp bir camide saklandı. Bazı anlatımlara göre, savaşçıların saklanan insanları aramasına Memuna'nın ağlaması neden oldu. Savaşçılar gelince, Memuna'nın ninesi çocuğu alıp koştu. A Adamlar ateş edip nineyi öldürdü. Kurşunlardan bazıları Memuna'nın kolunu parçaladı ve yan tarafını sıyırdı. Memuna'nın annesinin yaralı kızına doğru koştuğu anlatılıyor. Bunun üzerine, silahlı adamlar onu vurdu ve kadın aldığı yaralar yüzünden yaklaşık bir ay sonra öldü. Memuna'nın o zaman sadece 11 yaşında olan abisi Alhaji Mansaray, onu kucaklayıp hastaneye götürerek hayatını kurtardı. Ama hastane kargaşa içindeydi ve kızın bir doktor tarafından muayene edilmesi üç günü buldu. O aşamada kol, mecburen omzun hemen altından kesildi. Memuna 4 yaşındayken, Rotary Vakfı onu tedavi için ABD'ye getirdi. İki yıl sonra, Kelly ve Kevin McShane çifti tarafından evlatlık alındı. Kelly Sierra Leone'da Barış Gönüllüleri'nde çalışmıştı. Yetişkinlerin, ağlayan sevimli ve tek kollu bir kızın isteklerine boyun eğdiğini anlayan Memuna, başlangıçta şımartılmıştı. Ama McShane çifti buna izin vermedi. Memuna ile yaşıt Michael adlı bir oğulları ve ondan iki yaş büyük Molly adlı bir kızları vardı. Memuna sonunda diğer çocuklarla birlikte bulaşık yıkamak zorunda kaldı. Kelly, "Onun normal bir küçük kız olmasını istedik" diye anlatıyor. Gerçekten de, Memuna'nın oldukça normal bir hayat yaşadığı görülüyor. Kelly, "Ona bisiklet sürmeyi öğretmekte zorlandık. Ama kaya tırmanışı, yüzme ve hemen her şeyi yaptık" diyor. Memuna internette kendi adını ilk kez araştırıp fotoğraflarını görünce etkilenmiş. Memuna, "Bill ve Hillary Clinton gibi tüm o ünlü insanları tanımanın çok hoş olduğunu düşündüm" diyor. McShane çifti ailecek iki kez Sierra Leone'ye gitti. Memuna oradaki ününe şaşırdı. Memuna, "Birçok insan ağlayarak 'Hayattasın!' diyordu" diye hatırlıyor. McShane çifti ABD vizesi alabilirlerse, Memuna'nın kendisini kurtaran abisi dâhil üç erkek kardeşini ziyaret için Washington'a getirmeyi umuyor. S ierra L eone'deki v ahşeti organize eden eski Liberya Devlet Başkanı Charles Taylor yakın zamanda, Nürnberg duruşmalarından sonra uluslararası bir mahkemede savaş suçlarından hüküm giyen ilk eski devlet başkanı oldu. Adalet galip geldi ve Sierra Leone ilerledi. Memuna da öyle. Eskiden insanın kötülük yapma gücünün yarattığı acıların simgesi olan Memuna şimdi, basketbol oynayan bir genç kız. O hiçbir şeyin simgesi değil; yalnızca insanlığın direnme yeteneğinin güçlü bir örneği olan mutlu bir genç. THE NEW YORK TIMES