Sinekler bitkileri de hasta ediyor

Vektörler, hayvanlarda ve insanlarda olduğu gibi bitkilerden de öz suyu emerek beslenmektedirler. Bu esnada bünyesinde bulundurduğu virüsü veya diğer etkenleri bitkiye bulaştırmaktadır."

Vektörler, hayvanlarda ve insanlarda olduğu gibi bitkilerden de öz suyu emerek beslenmektedirler. Bu esnada bünyesinde bulundurduğu virüsü veya diğer etkenleri bitkiye bulaştırmaktadır." Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Özer Elibüyük, vektörlerin (sinek, kene, bit, pire benzeri hastalık taşıyıcıları), hayvanlarda ve insanlarda olduğu gibi bitkilerden de beslendiklerini belirterek, bu sırada da bünyelerinde bulundurdukları virüsleri ya da diğer hastalık etkenlerini bitkilere bulaştırdıklarını söyledi.

Elibüyük, vektörlerle taşınan hastalıkların, insanlarda ve hayvanlarda olduğu kadar bitkilerde de büyük bir problem oluşturduğunu kaydetti. Bitkilere de diğer canlılarda olduğu gibi hem bakteriler, hem virüsler hem de fungusların (mantar) zarar verdiğini ifade eden Elibüyük, şöyle devam etti: "Ancak bunlardan en önemlisi vektörlerle taşınan bitki virüs hastalıklarıdır. Vektörler, hayvanlarda ve insanlarda olduğu gibi bitkilerden de öz suyu emerek beslenmektedirler. Bu esnada bünyesinde bulundurduğu virüsü veya diğer etkenleri bitkiye bulaştırmaktadır. Dolayısıyla bu tür hastalıklarla mücadelenin en önemli noktalardan birisini vektörlerle mücadele oluşturmaktır. Bunlarla mücadelede değişik yaklaşımlar var, konvensiyonel dediğimiz geleneksel yaklaşımlar var. Tuzak bitki kullanımı, insektisit kullanımı, yansıtıcı malçlar kullanımı gibi pekçok yöntem var ama bunlardan en yaygını insektisin ya da pestisit kullanımı. Fakat bunun da hepimizin bildiği gibi sakıncaları var. Bunlardan başlıcaları dayanıklılık problemi, çevre problemi, kalıntı problemidir." Son yıllarda bitki virüs hastalıklarına karşı moleküler ya da biyolojik yaklaşımların da geliştiğini vurgulayan Elibüyük, "Bu konuda da DsRNA tekniği, RNA tekniği ya da simbiyontlarla mücadele yaklaşımları kullanılmaktadır. Bu konuda yalnızca bitki hastalıklarını nakleden vektörlerle ilgili değil aynı zamanda hayvanlar ve insanlara da bu hastalığı bulaştıran vektörlerle de ilintili olarak çalışılmaktadır. Bunların henüz pratikte uygulamaları bulunmamaktadır ama önümüzdeki 10 yıl içinde bunların pratikte uygulanacağını umuyorum" diye konuştu. Elibüyük, bu çalışmaların Türkiye'de de dünya ile paralel yürütüldüğüne dikkati çekerek, şöyle konuştu: "Artık dünya globalleştiği için orada ne varsa biz de onları hemen alıp uygulama eğilimi gösteriyoruz. Türkiye'de vektörlerle bulaşan bitki virüsleri açısından önemli problemler var. Üreticiler daha çok insektisit kullanıyorlar. Bunların kontrolünde de maalesef çok fazla etkili olunamıyor. RNA ya da simbiyont teknolojisi konusunda da ülkemizde çalışan araştırmacılar var. Onların da katkılarıyla yakın gelecekte bu problemin tamamen yok olmasa bile azalacağı umudundayım" ifadelerini kullandı. A.A